1. Sự thành lập Vương triều Lê sơ
- Năm 1428: Lê Lợi lên ngôi, lập nhà Lê sơ, khôi phục quốc hiệu Đại Việt, đóng đô tại Thăng Long.
- Bộ máy nhà nước:
+ Hoàn thiện dưới vua Lê Thánh Tông.
+ Vua trực tiếp nắm mọi quyền hành, kể cả chỉ huy quân đội.
+ Quân đội: Xây dựng quân đội mạnh, thi hành "ngụ binh ư nông".
+ Luật pháp: Ban hành Quốc triều hình luật.
+ Đối ngoại: Kiên quyết giữ chủ quyền và mở rộng biên giới về phía Nam.
2. Tình hình kinh tế - xã hội
a) Kinh tế
* Nông nghiệp:
- Nhà nước thi hành nhiều chính sách như:
+ Khuyến khích khai hoang, lập đồn điền.
+ Phép quân điền: Định kỳ chia ruộng công làng xã.
+ Xây dựng thủy lợi, khơi kênh, đắp đê ngăn mặn.
+ Nông nghiệp phục hồi và phát triển nhanh chóng.
* Thủ công nghiệp:
+ Làng nghề truyền thống phát triển mạnh.
+ Thủ công nghiệp nhà nước: Đúc tiền, sản xuất vũ khí, vật phẩm triều đình.
* Thương nghiệp:
+ Khuyến khích lập chợ, thúc đẩy buôn bán nội địa.
+ Duy trì quan hệ buôn bán với nước ngoài.
b) Xã hội
- Phân hóa rõ rệt:
+ Quý tộc (vua, quan lại) có đặc quyền.
+ Nông dân cày ruộng công, lĩnh canh ruộng địa chủ, nộp thuế.
+ Thợ thủ công, thương nhân đông nhưng không được coi trọng.
+ Nô tì có xu hướng giảm dần.
+ Phân biệt quý tộc - bình dân rõ rệt, được pháp luật quy định.
3. Phát triển văn hóa - giáo dục
* Văn hóa
- Tư tưởng - Tôn giáo:
+ Nho giáo giữ vị trí độc tôn.
+ Phật giáo, Đạo giáo bị hạn chế.
- Văn học:
+ Văn học chữ Hán tiếp tục phát triển.
+ Văn học chữ Nôm có vị trí quan trọng.
- Sử học - Địa lý:
+ Nhà Lê sơ chú trọng chép sử, biên soạn địa lý.
+ Các bộ sách tiêu biểu: Lam Sơn thực lục, Đại Việt sử ký toàn thư, Dư địa chí.
- Toán học - Y học:
+ Toán học: Đại thành toán pháp, Lập thành toán pháp.
+ Y học: Bản thảo thực vật toát yếu.
- Kiến trúc - Nghệ thuật:
+ Nhiều công trình kiến trúc được xây dựng.
+ Điêu khắc, âm nhạc cung đình, tuồng chèo phát triển.
* Giáo dục
+ Dựng lại Quốc Tử Giám, tổ chức đều đặn các khoa thi Tiến sĩ.
+ Dựng bia Tiến sĩ ở Văn Miếu - Quốc Tử Giám, tôn vinh người đỗ đạt.
4. Một số danh nhân văn hóa tiêu biểu
- Nguyễn Trãi
+ Anh hùng dân tộc, danh nhân văn hóa thế giới.
+ Để lại nhiều tác phẩm như: Quân trung từ mệnh tập, Bình Ngô đại cáo, Quốc âm thi tập, Dư địa chí...
- Lê Thánh Tông
+ Hoàng đế anh minh, có tài quân sự, chính trị.
+ Sáng lập hội Tao đàn, thúc đẩy văn chương phát triển.
- Ngô Sỹ Liên: Nhà sử học nổi tiếng, biên soạn Đại Việt sử ký toàn thư.
- Lương Thế Vinh
+ Trạng nguyên năm 1463, nhà toán học nổi tiếng.
+ Tác phẩm tiêu biểu: Đại thành toán pháp, Thiền môn giáo khoa.