1. Công cuộc khai phá vùng đất phía Nam trong các thế kỉ XVI - XVIII
- Năm 1558, Nguyễn Hoàng vào trấn thủ Thuận Hóa, thúc đẩy di dân và khai phá vùng đất phía Nam.
- Các chúa Nguyễn kế tục tổ chức chính quyền ở Đàng Trong, vừa phòng thủ vừa khai hoang mở rộng lãnh thổ.
- Các mốc chính trong quá trình khai phá:
+ Năm 1611, thành lập phủ Phú Yên.
+ Năm 1653, lập Dinh Thái Khang (Khánh Hòa ngày nay).
+ Năm 1698, Phủ Gia Định được thành lập (gồm các tỉnh Nam Bộ ngày nay).
+ Năm 1757, hoàn thiện hệ thống chính quyền tại Nam Bộ.
- Cuối thế kỉ XVIII, chúa Nguyễn kiểm soát vùng rộng lớn từ Hoành Sơn đến mũi Cà Mau, bao gồm các đảo và quần đảo trên Biển Đông.
2. Quá trình thực thi chủ quyền đối với quần đảo Hoàng Sa và quần đảo Trường Sa của các chúa Nguyễn
- Các chúa Nguyễn tổ chức quản lí và khai thác quần đảo Hoàng Sa, Trường Sa.
- Đội Hoàng Sa và đội Bắc Hải được lập để khai thác tài nguyên, thu lượm hàng hóa từ tàu đắm, đồng thời kiểm soát và quản lí biển đảo.
- Thời Tây Sơn, hoạt động của các đội này vẫn tiếp tục.
=> Ý nghĩa: Quá trình thực thi chủ quyền đối với Hoàng Sa và Trường Sa diễn ra sớm, có hệ thống, khẳng định chủ quyền biển đảo của Việt Nam.