Đọc hiểu
Câu 1 (trang 99) SGK Ngữ văn 9 Cánh Diều - Soạn bài Chiếc lá cuối cùng: Giôn-xi mong muốn điều gì?
Trả lời:
- Giôn-xi mong muốn kéo tấm rèm lên để nhìn cây thường xuân bên bức tường gạch.
Câu 2 (trang 100) SGK Ngữ văn 9 Cánh Diều - Soạn bài Chiếc lá cuối cùng: “Chiếc lá cuối cùng” có ý nghĩa như thế nào với Giôn-xi?
Trả lời:
- Chiếc lá cuối cùng ấy là điểm bấu víu duy nhất, là chút niềm tin ít ỏi còn lại để Giôn-xi níu giữ một chút hy vọng sống khi đang bị bệnh tật hành hạ.
Câu 3 (trang 100) SGK Ngữ văn 9 Cánh Diều - Soạn bài Chiếc lá cuối cùng: “Chuyến đi xa xôi bí ẩn” muốn chỉ điều gì?
Trả lời:
- Ám chỉ cái chết.
Câu 4 (trang 100) SGK Ngữ văn 9 Cánh Diều - Soạn bài Chiếc lá cuối cùng: Hình dung thái độ và tình cảm của Giôn-xi khi thấy “chiếc lá cuối cùng vẫn còn đó”.
Trả lời:
- Có lẽ lúc đó Giôn-xi sẽ cảm thấy thật bất ngờ, ngỡ ngàng, không ngờ sau cái đêm mưa bão như vậy mà chiếc lá vẫn ngoan cố bám trụ và cô như được tiếp thêm sức mạnh.
Câu 5 (trang 101) SGK Ngữ văn 9 Cánh Diều - Soạn bài Chiếc lá cuối cùng: Suy luận: Vì sao Giôn-xi bình phục?
Trả lời:
- Giôn xi bình phục bởi chiếc lá thường xuân cuối cùng vẫn kiên cường nằm đó sau trận gió và bão tuyết. Điều này khiến cô có hy vọng, rằng căn bệnh của mình sẽ khỏi và mình sẽ sớm khỏe mình.
Câu 6 (trang 101) SGK Ngữ văn 9 Cánh Diều - Soạn bài Chiếc lá cuối cùng: Sự việc cụ Bơ-men mất tạo nên điều bất ngờ gì?
Trả lời:
- Điều bất ngờ là cụ Bơ-men mất vì đã tạo nên chiếc lá thường xuân cuối cùng trong đêm mưa bão để thắp nên hy vọng sống cho cô gái trẻ.
Câu 7 (trang 101) SGK Ngữ văn 9 Cánh Diều - Soạn bài Chiếc lá cuối cùng: Kết thúc truyện giúp người đọc hiểu ra điều gì?
Trả lời:
- Kết thúc truyện giúp cho người đọc nhận ra rằng, những bức tranh kiệt tác đôi khi không phải là những bức tranh được đóng khung với giá hàng triệu đô, được triển lãm trong những bảo tàng rộng lớn. Chỉ khi nghệ thuật mang lại giá trị sống cho con người, thì đó mới là bức tranh kiệt tác.
Sau khi đọc
Câu hỏi 1 (trang 101) SGK Ngữ văn 9 Cánh Diều - Soạn bài Chiếc lá cuối cùng: Tóm tắt truyện trong khoảng 5-7 dòng. Nhan đề Chiếc lá cuối cùng có liên quan như thế nào đến nội dung câu chuyện?
Trả lời:
- Tóm tắt: Xiu và Giôn-xi là hai nữ hoạ sĩ trẻ. Giôn-xi bị bệnh sưng phổi rất nặng. Cô tuyệt vọng không muốn sống nữa. Cô chỉ đợi chiếc lá cuối cùng rụng xuống là sẽ lìa đời. Biết được ý nghĩ điên rồ đó, cụ Bơ-men - một hoạ sĩ già - đã thức suốt đêm mưa gió để vẽ chiếc lá thường xuân. Chiếc lá cuối cùng không rụng đã làm cho Giôn-xi suy nghĩ lại, cô hi vọng và muốn được sống, được sáng tạo. Giôn-xi đã từ cõi chết trở về. Trong khi đó, cụ Bơ-men đã chết vì sáng tạo kiệt tác chiếc lá cuối cùng để cứu Giôn-xi.
- Ý nghĩa nhan đề tác phẩm Chiếc lá cuối cùng của O. Hen-ri:
+ Đó là chiếc lá thường xuân sinh động như thật do cụ Bơ-men đã vẽ với mong muốn truyền thêm niềm tin và hi vọng để Giôn-xi chiến thắng bệnh
+ Đó là một tác phẩm nghệ thuật bởi một người nghệ sĩ tâm huyết, ông đã vẽ bằng cả tấm lòng.
+ Chiếc lá cuối cùng là hình tượng nghệ thuật, xuyên suốt tác phẩm văn học - là biểu tượng của lòng nhân ái, vị tha cao cả.
Ta có thể nhận thấy "Chiếc lá cuối cùng" là một tiêu đề vô cùng ấn tượng, nó để lại dấu ấn tốt đẹp trong lòng người đọc. Đây cũng là hình ảnh thể hiện chủ đề của chuyện, gắn liền với diễn biến tâm trạng của cả ba nhân vật
Câu hỏi 2 (trang 101) SGK Ngữ văn 9 Cánh Diều - Soạn bài Chiếc lá cuối cùng: Truyện được kể ở ngôi thứ mấy? Dẫn ra và phân tích tác dụng của một số lời người kể chuyện và lời nhân vật.
Trả lời:
- Truyện được kể ở ngôi thứ ba.
- Một số lời người kể chuyện và lời nhân vật:
+ Người kể chuyện: “Sang đến nơi, họ sợ sệt ngó ra ngoài cửa sổ… Một cơn mưa lạnh lẽo, dai dẳng vẫn đang rơi, lẫn cùng với tuyết…”.
+ Lời nhân vật: “…Hôm nay nó sẽ rụng thôi và cùng lúc đó thì em sẽ chết”.
Tác dụng: Tường thuật lại câu chuyện, miêu tả khung cảnh và các nhân vật một cách khái quát.
Câu hỏi 3 (trang 101) SGK Ngữ văn 9 Cánh Diều - Soạn bài Chiếc lá cuối cùng: Tình huống truyện có gì hấp dẫn? Kết thúc truyện có gì độc đáo? Nếu Xiu và Giôn-xi biết cụ Bơ-men sẽ vẽ chiếc lá trên tường thì câu chuyện có còn hấp dẫn không? Vì sao?
Trả lời:
Sự hấp dẫn của tình huống truyện:
- Sự đối lập giữa sự sống và cái chết: Giôn-xi, một họa sĩ trẻ, mắc bệnh viêm phổi và chìm đắm trong tuyệt vọng. Cô tin rằng khi chiếc lá thường xuân cuối cùng ngoài cửa sổ rụng xuống, cô cũng sẽ qua đời. Niềm tin này khiến Giôn-xi ngày càng suy sụp, sức khỏe yếu đi.
- Sự hy sinh cao cả: Cụ Bơ-men, một họa sĩ già, và Xiu, bạn cùng phòng của Giôn-xi, chứng kiến tình trạng của Giôn-xi và vô cùng lo lắng. Họ quyết định vẽ một chiếc lá thường xuân lên khung cửa sổ vào đêm bão giông để mang lại hy vọng cho Giôn-xi.
- Bất ngờ và hồi hộp: Chiếc lá cuối cùng bên ngoài cửa sổ rụng xuống trong đêm bão, nhưng trên khung cửa sổ lại xuất hiện một chiếc lá mới. Chi tiết này tạo nên sự bất ngờ, hồi hộp cho câu chuyện và khơi gợi niềm hy vọng cho Giôn-xi.
Kết thúc truyện độc đáo:
- Sự hy sinh thầm lặng: Cụ Bơ-men vì quá sức trong đêm vẽ lá đã mắc bệnh sưng phổi và qua đời. Sự hy sinh thầm lặng của cụ Bơ-men mang đến một kết thúc đầy bất ngờ và xúc động cho câu chuyện.
- Thông điệp sâu sắc: Cái chết của cụ Bơ-men đối lập với sự hồi phục của Giôn-xi, thể hiện sức mạnh của niềm tin và hy vọng, đồng thời ca ngợi tình yêu thương cao cả và tinh thần hy sinh thầm lặng.
Câu chuyện sẽ mất đi tính hấp dẫn nếu Xiu và Giôn-xi biết cụ Bơ-men vẽ chiếc lá:
- Mất đi yếu tố bất ngờ: Nếu Xiu và Giôn-xi biết cụ Bơ-men vẽ chiếc lá, yếu tố bất ngờ và hồi hộp sẽ không còn, khiến câu chuyện trở nên đơn điệu.
- Mất đi ý nghĩa hy vọng: Việc Giôn-xi tự mình nhìn thấy chiếc lá và lấy lại niềm tin mang ý nghĩa sâu sắc hơn so với việc biết được sự thật từ người khác.
- Mất đi thông điệp về tình yêu thương: Sự hy sinh thầm lặng của cụ Bơ-men là điểm nhấn quan trọng trong câu chuyện, thể hiện sức mạnh của tình yêu thương và lòng nhân ái. Nếu Xiu và Giôn-xi biết sự thật, ý nghĩa hy sinh này sẽ bị giảm đi.
Câu hỏi 4 (trang 102) SGK Ngữ văn 9 Cánh Diều - Soạn bài Chiếc lá cuối cùng: Phân tích tâm trạng của Giôn-xi qua hai lần yêu cầu "kéo mành lên". Vì sao "chiếc lá cuối cùng” đã giúp Giôn-xi hồi sinh?
Trả lời:
- Nhân vật Giôn-xi yếu đuối, tuyệt vọng:
+ Đợi chiếc lá cuối cùng rụng xuống là kết thúc cuộc sống của mình
+ Giôn-xi thờ ơ, bỏ mặc bản thân mặc dù Xiu hết lòng thương yêu, chăm sóc.
- Phản ứng trước hai lần kéo mành:
+ Lần 1: Giôn-xi sợ chiếc lá thường xuân cuối cùng rụng, Xiu lo lắng.
+ Lần 2: Cả Giôn-xi và Xiu đều sững sờ, ngạc nhiên vì chiếc lá vẫn còn trên cây.
- Nguyên nhân sự hồi sinh của Giôn-xi:
+ Do cô thấy hình ảnh chiếc lá thường xuân giàu sức sống sau đêm mưa bão
+ Giôn-xi không muốn phụ tấm lòng của Xiu, cụ Bơ-men
- Kết thúc truyện nhà văn không để Giôn-xi lên tiếng hay có trạng thái tâm lý nào khác:
+ Kết mở để mọi người tự hình dung ra phản ứng của Giôn-xi
+ Dư vị của tình người, của niềm tin, của sự hi sinh… vẫn còn mãi.
Câu hỏi 5 (trang 102) SGK Ngữ văn 9 Cánh Diều - Soạn bài Chiếc lá cuối cùng: Nếu là Giôn-xi, em sẽ có suy nghĩ, cảm xúc như thế nào khi nghe Xiu kể lại sự việc cụ Bơ-men đã qua đời vì sưng phổi sau đêm vẽ “chiếc là cuối cùng"?
Trả lời:
Nếu là Giôn-xi, khi nghe Xiu kể lại sự việc cụ Bơ-men đã qua đời vì sưng phổi sau đêm vẽ "chiếc lá cuối cùng", em sẽ trải qua một cú sốc lớn và có nhiều suy nghĩ, cảm xúc phức tạp.
- Bàng hoàng, sửng sốt: Ban đầu, em sẽ vô cùng bất ngờ và sửng sốt khi biết tin cụ Bơ-men đã qua đời. Hình ảnh cụ Bơ-men, một người nghệ sĩ già yếu, miệt mài vẽ tranh trong đêm bão giông để cứu sống em sẽ hiện lên trong tâm trí, khiến em cảm thấy bàng hoàng và xót xa.
- Biết ơn, trân trọng: Sau cú sốc ban đầu, em sẽ cảm thấy vô cùng biết ơn cụ Bơ-men vì tình yêu thương cao cả và sự hy sinh thầm lặng của cụ. Nhờ có cụ, em đã có thêm niềm tin và hy vọng để chiến thắng bệnh tật. Em sẽ trân trọng hơn cuộc sống mà mình đang có và cố gắng sống thật tốt để không phụ lòng hy sinh của cụ Bơ-men.
- Quyết tâm, mạnh mẽ: Cái chết của cụ Bơ-men sẽ trở thành động lực để em sống mạnh mẽ và quyết tâm hơn. Em sẽ trân trọng từng khoảnh khắc của cuộc sống và nỗ lực để đạt được ước mơ của mình. Em sẽ luôn ghi nhớ ơn nghĩa của cụ Bơ-men và cố gắng sống một cuộc đời ý nghĩa để xứng đáng với sự hy sinh cao cả của cụ.
Câu hỏi 6 (trang 102) SGK Ngữ văn 9 Cánh Diều - Soạn bài Chiếc lá cuối cùng: Vì sao "chiếc lá cuối cùng" mà cụ Bơ-men vẽ lại được coi là một "kiệt tác"? Theo em, truyện nhằm gửi đến người đọc thông điệp gì?
Trả lời:
* Nói đây là một kiệt tác vì:
- Thứ nhất vì đó là một bức vẽ đẹp hoàn hảo, giống thật đến nỗi cả Giôn-xi và Xiu đều bị nhầm tưởng đó là chiếc lá thường xuân thật đang cố bám níu trên bức tường gạch.
- Thứ hai, điều quan trọng khiến bức họa trở thành kiệt tác, đó là bởi nó đã cứu sống được Giôn-xi. Chiếc lá thường xuân cuối cùng ấy đã mang lại nghị lực, khát vọng được sống cho cô họa sĩ trẻ đáng thương. Sau bao nhiêu gió bão, chiếc lá vẫn kiên cường bám trên bức tường gạch khiến cho Giôn-xi hiểu ra mình cần phải mạnh mẽ để sống tiếp.
- Thứ ba, bức vẽ Chiếc lá cuối cùng ấy không chỉ đáng giá bằng tính mạng của Giôn-xi mà hơn thế nữa, nó còn được đánh đổi bằng chính tính mạng của cụ Bơ-men. Cụ đã dùng hết tâm huyết của mình, trong đêm gió bão để vẽ lên nó với hi vọng chiếc lá “giả” ấy có thể mang lại điều kì diệu. Kiệt tác “Chiếc lá cuối cùng” ấy chính là biểu hiện cao đẹp nhất cho tấm lòng nhân hậu, đức hi sinh, lòng vị tha của cụ Bơ-men, cũng như tình yêu thương giữa những con người nghèo khổ đất Mĩ.
* Thông điệp: tình yêu thương cao cả giữa những con người nghèo khổ với nhau. Chính tình yêu thương đã thắp sáng tâm hồn, trái tim lương thiện của Xiu, cũng chính tình yêu thương đã khiến cụ Bơ – men sẵn sàng hi sinh mạng sống để cứu Giôn – xi, đem lại nghị lực sống cho cô.