Đọc hiểu
Câu 1 (trang 79) SGK Ngữ văn 9 Cánh Diều - Soạn bài Làng: Chú ý các chi tiết khắc hoạ nhân vật ông lão trong truyện.
Trả lời:
Các chi tiết khắc hoạ nhân vật ông lão trong truyện:
- Ông lão náo nức bước ra khỏi phòng thông tin…
- Ông lão chóp chép cái miệng ngẫm nghĩ, bao nhiêu ý nghĩ vui thích chen chúc trong đầu…
Câu 2 (trang 80) SGK Ngữ văn 9 Cánh Diều - Soạn bài Làng: Thông tin nào ông lão nghe được tác động mạnh đến ông? Tác động như thế nào?
Trả lời:
Thông tin cả làng Chợ Dầu Việt gian theo Tây đã tác động mạnh đến ông lão. Cổ ông nghẹn ắng lại, da mặt tê rân rân, lặng đi, tưởng đến không thở được, giọng lạc hẳn đi.
Câu 3 (trang 80) SGK Ngữ văn 9 Cánh Diều - Soạn bài Làng: Đây là lời đối thoại hay độc thoại?
Trả lời:
“Hà, nắng gớm, về nào…” là lời ông Hai nói với chính mình (độc thoại).
Câu 4 (trang 80) SGK Ngữ văn 9 Cánh Diều - Soạn bài Làng: Điều gì diễn ra trong tâm trạng của ông Hai?
Trả lời:
Tâm trạng: đau đớn, tủi nhục, thương lũ con còn bé không biết gì, tức giận, nghi ngờ rồi lại đau khổ, chết lặng.
Câu 5 (trang 81) SGK Ngữ văn 9 Cánh Diều - Soạn bài Làng: Đây là lời dẫn trực tiếp hay gián tiếp?
Trả lời:
Đây là lời dẫn gián tiếp vì là thuật lại lời của chánh Bệu nhưng có sự điều chỉnh theo thời nói của ông Hai.
Câu 6 (trang 82) SGK Ngữ văn 9 Cánh Diều - Soạn bài Làng: Chú ý các chi tiết thể hiện tâm trạng của nhân vật ông Hai.
Trả lời:
- ông trằn trọc không ngủ được
- hết trở mình bên này lại trở mình bên kia, thở dài
- lặng hẳn đi, chân tay nhũn ra khi nghe tiếng mụ chủ nhà
- trống ngực đập thình thịch, nín thở, lắng tai nghe
=> sự lo lắng, sợ hãi
Câu 7 (trang 82) SGK Ngữ văn 9 Cánh Diều - Soạn bài Làng: Điều gì khiến ông Hai sợ nhất?
Trả lời:
Điều gì khiến ông Hai sợ nhất là mụ chủ nhà. Ông Hai cho rằng mụ ta lấy điều làm cho vợ chồng ông khổ ngầm là mụ thích.
Câu 8 (trang 83) SGK Ngữ văn 9 Cánh Diều - Soạn bài Làng: Hình dung tâm trạng ông Hai khi nghe những lời nói của bà chủ nhà.
Trả lời:
Tâm trạng lúc đó của ông Hai: bàng hoàng, đau đớn, nhục nhã, lo sợ tương lai không biết đi đâu, ở đâu, làm gì.
Câu 9 (trang 83) SGK Ngữ văn 9 Cánh Diều - Soạn bài Làng: Hãy dự đoán ông Hai sẽ trả lời như thế nào trước câu hỏi này?
Trả lời:
- Mới hôm nào về làng là khao khát, là mong ước cháy bỏng của ông thế mà bây giờ ông thấy rợn cả người và phải dập tắt ngay cái ý nghĩ đen tối đó. Bởi làng giờ đã nối gót theo Tây, “về làng tức là bỏ kháng chiến, bỏ Cụ Hồ”, là cam chịu trở về với kiếp sống lầm than, kiếp sống của những kẻ nô lệ.
Câu 10 (trang 85) SGK Ngữ văn 9 Cánh Diều - Soạn bài Làng: Ông Hai khoe điều gì? Điều ông khoe có gì khác thường không?
Trả lời:
Ông Hai khoe nhà mình bị đốt nhẵn
Điều ông khoe là khác thường vì thông thường, chẳng ai nói về việc nhà mình bị đốt nhẵn với giọng điệu vui mừng, đắc chí như vậy cả.
Câu 11 (trang 85) SGK Ngữ văn 9 Cánh Diều - Soạn bài Làng: Vì sao bà chủ nhà thay đổi với gia đình ông Hai?
Trả lời:
- Mụ chủ không hề “nói tức nói xóc” mà trái lại, mụ lại tỏ vẻ rất vui sướng. Mụ chủ nhà đã hòa chung niềm vui với gia đình ông lão, với người làng Chợ Dầu, hòa chung niềm vui với những người dân kháng chiến vừa rửa được tiếng oan là Việt gian. Sự thay đổi thái độ của nhân vật mụ chủ nhà làm hiện rõ nét đáng quý còn ẩn giấu: yêu nước và căm thù lũ cướp nước, bán nước.
Sau khi đọc
Câu hỏi 1 (trang 86) SGK Ngữ văn 9 Cánh Diều - Soạn bài Làng: Tóm tắt cốt truyện và xác định nhân vật chính của truyện.
Trả lời:
Nhân vật chính: ông Hai
Tóm tắt:
Ông Hai là một người con của làng Chợ Dầu vì hoàn cảnh mà buộc phải sống xa làng, dù vậy ông vẫn luôn nhớ về quê hương nơi mình sinh ra lớn lên. Một hôm khi trở về làng ông nghe tin làng theo Tây, tin dữ đến một cách quá bất ngờ khiến ông thất vọng, hụt hẫng và không tin vào sự thật đó.
Ông trở về nhà buồn bã, thất vọng, không dám đi đâu nhiều ngày liền. Sau đó có người trong làng chạy đến báo tin làng không theo Tây mà mọi người vẫn chiến đấu theo cách mạng ông mới vui vẻ trở lại, thì ra đó là tin đồn thất thiệt. Ông Hai khoe với mọi người làng đã bị Tây đốt, ngay cả ngôi nhà của mình cũng vậy, dù mất đi tài sản nhưng ông vẫn cảm thấy vui vì cả làng ông vẫn yêu nước, yêu cách mạng.
Câu hỏi 2 (trang 86) SGK Ngữ văn 9 Cánh Diều - Soạn bài Làng: Hãy nêu tình huống truyện và chỉ ra tác dụng của tình huống trong việc khắc hoạ nhận vật và chủ đề của tác phẩm.
Trả lời:
- Tình huống truyện ngắn Làng của Kim Lân: Ông Hai là một người nông dân yêu làng, dù phải đi tản cư xa làng nhưng ông vẫn luôn nghe ngóng những tin tức, chiến công chống Tây của làng Chợ Dầu mà lòng tự hào ngập tràn. Tuy nhiên, bỗng nhiên 1 ngày, ông nghe được 1 nguồn tin khá chắc chắn là làng ông theo Tây, phản Cách Mạng.
Đây là một tình huống truyện rất đặc sắc, bất ngờ, gay cấn. Ông là 1 người tin và yêu làng Cách mạng của mình nhưng lại nghe được tin sét đánh ngang tai là làng ông lập tề theo giặc. Hơn nữa, tin đó lại được từ chính những người đi từ phía làng chợ Dầu nói ra. Tình huống truyện này đã đặt ông vào 1 tình huống giằng xé, đấu tranh dữ dỗi giữa tình cảm cá nhân và trách nhiệm công dân, giữa tình yêu quê hương và lòng yêu đất nước.
- Ý nghĩa tình huống: Giúp nhân vật ông Hai bộc lộ được tình yêu làng cũng như tinh thần trung thành với cách mạng của ông. Tâm trạng của ông đã thay đổi hoàn toàn từ khi nhận được tin làng theo Tây cho đến khi được tin làng cải chính. Qua đây, nhà văn Kim Lân muốn khẳng định vẻ đẹp của tinh thần yêu nước, yêu làng của những người nông dân Việt Nam.
Câu hỏi 3 (trang 86) SGK Ngữ văn 9 Cánh Diều - Soạn bài Làng: Tìm những chi tiết thể hiện diễn biến tâm trạng của nhân vật ông Hai trong truyện. Qua đó, hãy nêu nhận xét của em về nhân vật ông Hai và nghệ thuật miêu tả nội tâm nhân vật của nhà văn Kim Lân.
Trả lời:
Khi đang vui mừng tin thắng trận ở khắp nơi thì ông Hai nghe tin dữ: làng chợ Dầu theo giặc làm Việt gian, ông bất ngờ, choáng váng “cổ ông lão nghẹn ắng lại. Da mặt tê rân rân", "tưởng như đến không thở được"
- Về tới nhà ông tủi hổ, lo lắng khi thấy đàn con. Niềm tin, sự ngờ vực giằng xé mạnh trong tâm trạng ông Hai. “Chúng nó cũng là trẻ con làng Việt gian đấy ư?".
- Nghe thấy tiếng chửi bọn Việt gian “ông cúi gằm mặt xuống mà đi”, nỗi tủi hổ khiến ông không dám ló mặt ra ngoài
- Lúc nào cũng nơm nớp lo sợ, thấy đám đông tụ tập nhắc tới hai chữ Cam nhông, Việt gian ông lại chột dạ.
- Tình yêu làng quê và tình yêu làng trong ông có cuộc xung đột lớn, gay gắt. Ông Hai dứt khoát chọn theo cách mạng “Làng yêu thì yêu thật, nhưng làng theo giặc thì phải thù”.
- Ông Hai chỉ biết tâm sự nỗi lòng mình với đứa con chưa hiểu sự đời. Lời nói của ông với con thực chất là lời nói để ông tỏ lòng mình: nỗi nhớ, tình yêu làng, sự thủy chung với kháng chiến, cách mạng.
- Khi nghe tin cải chính, ông Hai vui mừng biết bao. Ông mua quà cho con, chạy đi khắp nơi khoe “ Tây nó đốt nhà tôi rồi bác ạ. Đối nhẵn".
Nhận xét:
- Ông Hai là đại diện cho những người nông dân yêu làng, yêu nước. Dù có đi tản cư, nhưng trong ông vẫn một lòng nhớ về ngôi làng thân yêu của mình.
- Qua nhân vật ông Hai, tác giả đã ca ngợi tình yêu quê hương, lòng yêu nước, đồng thời khẳng định niềm tin vào thắng lợi của cuộc kháng chiến chống Pháp.
Câu hỏi 4 (trang 86) SGK Ngữ văn 9 Cánh Diều - Soạn bài Làng: Em có ấn tượng gì về ngôn ngữ của các nhân vật trong truyện? Vì sao?
Trả lời:
Ngôn ngữ của truyện rất đặc sắc, nhất là ngôn ngữ nhân vật ông Hai. Ngôn ngữ mang đậm chất khẩu ngữ và là lời ăn tiếng nói của người nông dân. Lời trần thuật và lời nhân vật có sự thống nhất về sắc thái, giọng điệu do truyện được trần thuật chủ yếu theo điểm nhìn của ông Hai, dù vẫn dùng cách trần thuật ở ngôi thứ ba. Ngôn ngữ nhân vật ông Hai vừa có nét chung của người nông dân, với cách dùng từ, đặt câu hết sức dễ hiểu, mộc mạc lại mang đậm cá tính của nhân vật, rất sinh động.
Câu hỏi 5 (trang 86) SGK Ngữ văn 9 Cánh Diều - Soạn bài Làng: Theo em, tại sao nhà văn đặt tên cho tác phẩm là Làng mà không phải Làng Chợ Dầu?
Trả lời:
Tác phẩm "Làng" của Kim Lân mang một nhan đề ngắn gọn nhưng vô cùng ý nghĩa. "Làng" không chỉ là tên gọi một địa danh cụ thể mà còn là biểu tượng cho nhiều giá trị tinh thần sâu sắc.
Lựa chọn nhan đề "Làng", Kim Lân muốn nhấn mạnh vai trò trung tâm của làng quê trong tác phẩm. Làng Chợ Dầu, nơi sinh sống của ông Hai, không chỉ là một địa danh bình thường mà còn là đại diện cho những làng quê Việt Nam thời kỳ kháng chiến chống Pháp. Nơi đây là nơi tập trung những con người yêu nước, gắn bó với quê hương, làng xóm, sẵn sàng hy sinh vì độc lập tự do của Tổ quốc.
Câu hỏi 6 (trang 86) SGK Ngữ văn 9 Cánh Diều - Soạn bài Làng: Hãy tưởng tượng: Nếu nhân vật ông Hai trong tác phẩm của Kim Lân sống ở làng Chợ Dầu trong bối cảnh cuộc sống hôm nay thì em nghĩ ông sẽ chia sẻ với mọi người điều gì về làng quê của mình?
Trả lời:
Nếu nhân vật ông Hai trong tác phẩm của Kim Lân sống ở làng Chợ Dầu trong bối cảnh cuộc sống hôm nay thì ông sẽ chia sẻ với mọi người sự phát triển hiện đại, sự thay đổi từng ngày của làng quê. Cơ sở hạ tầng được xây dựng khang trang, từ nhà cửa mới, có nhiều nhà cao tầng. Đường được xây dựng mới, rộng rãi, thuận tiện cho việc đi lại. Chợ quê đông vui, nhộn nhịp, với nhiều người mua và bán, lúc nào cũng nghe xe cộ náo nhiệt. Trường học đã được sửa chữa, nhiều trường mới được xây thêm, phòng học có đèn, có quạt, nhìn mới toanh và có tòa nhà cao. Ngoài ra, thêm ngân hàng, bệnh viện, công viên được xây dựng rất khang trang và tiện nghi, phục vụ tốt cho con người.