Chuẩn bị đọc
Câu hỏi (trang 37) SGK Ngữ văn 9 Chân trời sáng tạo - Soạn bài Ý nghĩa văn chương: Khi thưởng thức một tác phẩm văn chương, bản thân em thu nhận được điều gì?
Trả lời:
- Khi thưởng thức một tác phẩm văn chương, bản thân em thu nhận được những tình cảm và những thông điệp mà tác giả đã lồng ghép trong những tác phẩm ấy.
Trải nghiệm cùng văn bản
Câu 1 (trang 38) SGK Ngữ văn 9 Chân trời sáng tạo - Soạn bài Ý nghĩa văn chương: Tác giả kể câu chuyện ở đầu văn bản nhằm mục đích gì?
Trả lời:
- Tác giả kể câu chuyện ở đầu văn bản nhằm mục đích giới thiệu về nguồn gốc thi ca nhằm mục đích thu hút người đọc.
Câu 2 (trang 38) SGK Ngữ văn 9 Chân trời sáng tạo - Soạn bài Ý nghĩa văn chương: Xác định một số từ ngữ, câu văn thể hiện đánh giá chủ quan của người viết trong đoạn này.
Trả lời:
- Từ ngữ: “cũng có thể xem”, “ngay”, “sẽ”, “còn”,…
- Câu văn: “Văn chương sẽ là hình dung của sự sống muôn hình vạn trạng. Chẳng những thế, văn chương còn tạo ra sự sống. Vũ trụ này tầm thường, chật hẹp, không đủ thỏa mãn đối với tình cảm dồi dào của nhà văn?”; “Nếu có một người yêu Thúy Kiều còn nồng nàn hơn Kim Trọng, người ấy là Nguyễn Du và chính Nguyễn Du đã trao sự sống của mình cho thiếu nữ trong truyện.”
Câu 3 (trang 38) SGK Ngữ văn 9 Chân trời sáng tạo - Soạn bài Ý nghĩa văn chương: Văn nhân, thi sĩ làm phong phú thêm cuộc sống con người bằng cách nào?
Trả lời:
Văn nhân và thi sĩ tạo ra những tác phẩm văn hóa, văn học, và nghệ thuật, làm phong phú thêm trải nghiệm tâm hồn và trí tuệ của con người. Những tác phẩm này thường chứa đựng những ý tưởng sâu sắc, giúp mở rộng tầm hiểu biết và tri thức của xã hội.
Suy ngẫm và phản hồi
Câu hỏi 1 (trang 40) SGK Ngữ văn 9 Chân trời sáng tạo - Soạn bài Ý nghĩa văn chương: Luận đề của văn bản là gì? Xác định bố cục và luận điểm của văn bản dựa vào gợi ý sau (làm vào vở):
Trả lời:
Câu hỏi 2 (trang 40) SGK Ngữ văn 9 Chân trời sáng tạo - Soạn bài Ý nghĩa văn chương: Vẽ sơ đồ thể hiện mối quan hệ giữa luận đề, luận điểm, lí lẽ, bằng chứng trong văn bản. Những lí lẽ, bằng chứng trong phần 2 đã góp phần làm sáng tỏ luận đề như thế nào?
Trả lời:
- Sơ đồ thể hiện mối quan hệ giữa luận đề, luận điểm, lí lẽ và bằng chứng trong văn bản:
- Những lí lẽ, bằng chứng trong phần 2 đã góp phần làm sáng tỏ luận điểm, giúp ta hiểu được ý nghĩa và công dụng của văn chương. Đó đều là những thông tin đáng tin cậy, giúp cho những luận điểm được củng cố và thuyết phục.
Câu hỏi 3 (trang 40) SGK Ngữ văn 9 Chân trời sáng tạo - Soạn bài Ý nghĩa văn chương: Lí lẽ, bằng chứng nào trong văn bản để lại cho em ấn tượng sâu sắc nhất? Hãy chia sẻ ấn tượng với các bạn.
Trả lời:
- Lí lẽ: Văn nhân, thi nhân dùng văn chương để khơi gợi cảm xúc của con người và bằng chứng: Tình cảm, cảm giác của người thời bây giờ đều do người xưa sáng tạo, lấy cảm hứng từ thế giới khách quan và lưu truyền lại trong văn bản đã để lại cho em ấn tượng sâu sắc nhất bởi nó giúp em hiểu rõ hơn về ý nghĩa của văn chương.
Câu hỏi 4 (trang 40) SGK Ngữ văn 9 Chân trời sáng tạo - Soạn bài Ý nghĩa văn chương: Nhận xét về cách trình bày vấn đề khách quan và chủ quan trong đoạn: “Làm trọn nhiệm vụ ấy … thiếu nữ trong truyện.”
Trả lời:
- Cách trình bày vấn đề khách quan của tác giả là đưa ra các bằng chứng để chứng minh về vấn đề văn chương sáng tạo ra sự sống
- Cách trình bày vấn đề chủ quan của tác giả là đưa ra lời nhận xét, ý kiến, đánh giá về những sáng tạo đó, lấy ví dụ về Truyện Kiều của Nguyễn Du để minh hoạ rõ hơn về sự sáng tạo của nhà văn.
Câu hỏi 5 (trang 40) SGK Ngữ văn 9 Chân trời sáng tạo - Soạn bài Ý nghĩa văn chương: Hoài Thanh cho rằng: “Trên quả đất này từ khi có loài người bao giờ vẫn núi non ấy, cây cỏ ấy, thế mà một người đời xưa với một người đời nay nào có trông thấy như nhau”. Em hãy tìm một ví dụ trong văn học cho thấy những cách nhìn khác nhau về cảnh thiên nhiên.
Trả lời:
Trong bài thơ “Ánh trăng” của Nguyễn Duy, chúng ta đã được làm quen với vầng trăng, đặc biệt vầng trăng trong thơ ông là một vầng trăng có sự thay đổi trong mối quan hệ với con người và trong cái nhìn của con người theo dòng chảy thời gian.
“Hồi nhỏ sống với đồng
với sông rồi với bể
hồi chiến tranh ở rừng
vầng trăng thành tri kỷ
…
Từ hồi về thành phố
quen ánh điện cửa gương
vầng trăng đi qua ngõ
như người dưng qua đường.”
Quan sát vầng trăng trong hai khổ thơ này ta có thể thấy, nhân vật trữ tình ở đây vẫn là một người, đối tượng nằm trong mối quan hệ với con người ở đây vẫn là vầng trăng, ấy vậy mà vầng trăng trong quá khứ vốn là “cái vầng trăng tình nghĩa”, là tri kỉ với con người thì hiện tại vầng trăng chỉ là “người dưng qua đường” mà thôi.
Câu hỏi 6 (trang 40) SGK Ngữ văn 9 Chân trời sáng tạo - Soạn bài Ý nghĩa văn chương: Trong bối cảnh đương đại với nhiều vấn đề toàn cầu như dịch bệnh, sự bùng nổ của mạng xã hội, trí tuệ nhân tạo,… văn chương có còn cần thiết với chúng ta không? Vì sao em cho là như vậy? Viết một đoạn văn ngắn (khoảng 150 chữ) thể hiện suy nghĩ của em về vấn đề trên.
Trả lời:
Trong bối cảnh đương đại với nhiều thách thức toàn cầu như dịch bệnh, sự bùng nổ của mạng xã hội, trí tuệ nhân tạo, văn chương vẫn đóng một vai trò quan trọng và cần thiết với chúng ta vì những lý do sau đây:
- Cuộc sống hiện đại thường xuyên đối mặt với áp lực và căng thẳng. Văn chương có thể đóng vai trò làm giảm căng thẳng, mang đến giây phút giải trí và thư giãn cho người đọc. Các tác phẩm văn học có khả năng kết nối con người với nhau thông qua những trải nghiệm tâm lý và cảm xúc chung.
- Văn chương thường chứa đựng những ý nghĩa sâu sắc và tư duy phức tạp, đồng thời thách thức quan điểm và giúp mở rộng tầm nhìn của người đọc. Điều này rất quan trọng trong việc phát triển ý thức và suy nghĩ sáng tạo, đặc biệt là khi đối mặt với những thách thức lớn như biến đổi toàn cầu và tiến triển công nghệ.
- Văn chương đóng vai trò quan trọng trong việc lưu giữ và truyền thụ những giá trị, truyền thống và nền văn hóa của một cộng đồng. Những tác phẩm văn học giúp chúng ta hiểu rõ lịch sử, phong tục, và quan điểm của một dân tộc hoặc xã hội.