Giải Hóa 10 Kết nối tri thức Bài 7: Xu hướng biến đổi thành phần và một số tính chất của hợp chất trong một chu kì

Mở đầu

Hoạt động Mở đầu SGK Hóa 10 Kết nối tri thức Bài 7 (trang 40): Trong một chu kì của bảng tuần hoàn, tính chất của các oxide và hydroxide biến đổi theo xu hướng nào?

- Trong một chu kì, theo chiều tăng dần điện tích hạt nhân, tính base của oxide và hydroxide tương ứng giảm dần, đồng thời tính acid của chúng tăng dần.

I. Thành phần của các oxide và hydroxide

Câu hỏi 1 SGK Hóa 10 Kết nối tri thức Bài 7 (trang 40): Nguyên tố gallium thuộc nhóm IIIA và nguyên tố selenium thuộc nhóm VIA của bảng tuần hoàn. Viết công thức hóa học của oxide, hydroxide (ứng với hóa trị cao nhất) của hai nguyên tố trên.

Trả lời:

- Công thức tổng quát của oxide M₂On  - với n là hóa trị cao nhất của nguyên tố M.

- Công thức tổng quát của oxide M(OH)n  - với n là hóa trị cao nhất của nguyên tố M.

- Gallium thuộc thuộc nhóm IIIA => Ga có hóa trị III

=> Công thức hóa học của oxide là Ga₂O₃

- Công thức hóa học của hydroxide là Ga(OH)₃

- Selenium thuộc thuộc nhóm VIA => Se có hóa trị VI

=> Công thức hóa học của oxide là SeO₃

- Công thức hóa học của hydroxide là H₂SeO₄

II. Tính chất của oxide và hydroxide

Hoạt động thí nghiệm:

* Phản ứng của oxide với nước

- Các phản ứng hóa học minh họa:

Na₂O + H₂O ⟶ 2NaOH

MgO + H₂O ⟶ Mg(OH)₂

P₂O₅ + 3H₂O ⟶ 2H₃PO₄

- So sánh tính acid - base của các oxide và hydroxide tương ứng

Na₂O; MgO là basic oxide; P₂O₅ là acidic oxide.

NaOH là base mạnh, Mg(OH)₂ là base yếu, H₃PO₄ là acid trung bình.

Chiều giảm dần tính base và tăng dần tính acid của các oxide và hydroxide tương ứng:

Oxide: Na₂O; MgO; P₂O₅

* Phản ứng của muối với dung dịch acid

a) Phương trình hóa học của phản ứng

Na₂CO₃ + 2HNO₃ → 2NaNO₃ + CO₂ + H₂O

b) Thí nghiệm có thể xảy ra nên điều kiện phản ứng được thỏa mãn

=> Axit mới sinh ra H₂CO₃ yếu hơn HNO₃ nên đã phân hủy thành khí CO₂ và H₂O

Câu hỏi 2 SGK Hóa 10 Kết nối tri thức Bài 7 (trang 42): Trong các chất dưới đây, chất nào có tính acid yếu nhất?

A. H₂SO₄                                  

B. HClO₄

C. H₃PO₄                           

D. H₂SiO₃

Đáp án: D

Câu hỏi 3 SGK Hóa 10 Kết nối tri thức Bài 7 (trang 42): Dãy gồm các chất có tính base tăng dần là

A. Al(OH)₃, Mg(OH)₂, NaOH.

B. NaOH, Mg(OH)₂, Al(OH)₃.

C. Mg(OH)₂, Al(OH)₃, NaOH.

D. Al(OH)₃, NaOH, Mg(OH)₂.

Đáp án A

Giải thích:

Các nguyên tố Na, Mg, Al thuộc cùng chu kỳ, được xếp lần lượt theo chiều tăng của điện tích hạt nhân.

Lại có, trong một chu kì theo chiều tăng của điện tích hạt nhân tính base của oxide và hydroxide tương ứng giảm dần.

⇒ Dãy gồm các chất có tính base tăng dần là Al(OH)₃, Mg(OH)₂, NaOH.

Câu hỏi 4 SGK Hóa 10 Kết nối tri thức Bài 7 (trang 42): Những đại lượng và tính chất nào của nguyên tố hóa học cho dưới đây không biến đổi tuần hoàn theo chiều tăng của điện tích hạt nhân nguyên tử?

A. Tính kim loại và phi kim.

B. Tính acid – base của các hydroxide.

C. Khối lượng nguyên tử.

D. Cấu hình electron lớp ngoài cùng của nguyên tử.

Đáp án: C