1. Ngô Quyền dựng nền độc lập
- Năm 939, Ngô Quyền xưng vương, bỏ chức Tiết Độ sứ, đóng đô ở Cổ Loa.
- Thiết lập bộ máy chính quyền mới:
+ Vua đứng đầu, dưới vua có quan văn và quan võ.
+ Cử tướng có công coi giữ các châu quan trọng.
+ Đất nước bình yên, củng cố nền độc lập trong 6 năm.
2. Công cuộc thống nhất đất nước của Đinh Bộ Lĩnh và sự thành lập nhà Đinh
a. Công cuộc thống nhất đất nước:
- Ngô Quyền mất (944) → Các hào trưởng nổi dậy.
- Năm 965, nhà Ngô tan rã, đất nước chia cắt (loạn 12 sứ quân).
- Đinh Bộ Lĩnh được tôn làm Vạn Thắng Vương, dùng quân sự + biện pháp mềm dẻo dẹp loạn, thống nhất đất nước.
b. Sự thành lập nhà Đinh:
- Năm 968, Đinh Bộ Lĩnh lên ngôi Hoàng đế, đặt tên nước Đại Cồ Việt, đóng đô tại Hoa Lư.
- Năm 970, đặt niên hiệu Thái Bình, đúc tiền Thái Bình Hưng Bảo khẳng định độc lập quốc gia.
3. Cuộc kháng chiến chống Tống thời Tiền Lê (981)
- Hoàn cảnh:
+ Năm 979, Đinh Tiên Hoàng & Đinh Liễn bị ám hại, Đinh Toàn lên ngôi (mới 6 tuổi).
+ Nhà Tống âm mưu xâm lược, triều đình tôn Lê Hoàn làm vua, lãnh đạo kháng chiến.
- Diễn biến:
+ Năm 981, quân Tống tiến đánh Đại Cồ Việt theo hai đường thủy & bộ.
+ Lê Hoàn trực tiếp chỉ huy, chặn đánh tại Lục Đầu Giang, Bạch Đằng, Tây Kết, tướng Hầu Nhân Bảo tử trận.
- Kết quả: Quân Tống rút lui, giữ vững nền độc lập dân tộc.
4. Tổ chức chính quyền thời Đinh - Tiền Lê
a. Thời Đinh:
- Trung ương:
+ Hoàng đế đứng đầu.
+ Có ban văn, võ, cao tăng giúp vua trị nước.
+ Địa phương: Gồm đạo (châu), giáp, xã.
b. Thời Tiền Lê:
- Chính quyền:
+ Năm 981, Lê Hoàn lập nhà Tiền Lê, niên hiệu Thiên Phúc.
+ Vua đứng đầu, phong vương cho các con, cử đi trấn giữ các nơi quan trọng.
+ Năm 1002, đổi đạo thành lộ, phủ, châu, giáp, đơn vị cơ sở là xã.
- Quân đội:
+ Gồm Cấm quân (bảo vệ vua, triều đình) & quân địa phương.
+ Thực hiện chính sách "Ngụ binh ư nông" (gửi quân ở nhà nông).
5. Đời sống xã hội, văn hóa thời Ngô - Đinh - Tiền Lê
* Xã hội:
- Giai cấp thống trị: Vua, quan, một số nhà sư, đạo sĩ.
- Giai cấp bị trị:
+ Nông dân: Lực lượng sản xuất chính.
+ Nô tì: Tầng lớp thấp nhất, số lượng ít.
* Tôn giáo: Nho giáo chưa phát triển, Phật giáo phổ biến.
- Xây nhiều chùa (Chùa Bà Ngô, Nhất Trụ…).
- Nhiều cao tăng tham gia quản lý đất nước, giảng dạy tại chùa.
* Văn hóa dân gian:
+ Hát chèo, đấu vật, đánh đu phát triển.
+ Hoa Lư trở thành đất tổ của sân khấu chèo.