I. Các cấp độ tổ chức sống
- Cấp độ tổ chức sống là vị trí của một tổ chức sống trong thế giới sống, xác định bởi số lượng và chức năng của các yếu tố cấu thành. Các cấp độ bao gồm: phân tử, bào quan, tế bào, mô, cơ quan, hệ cơ quan, cơ thể, quần thể, quần xã – hệ sinh thái.
- Cấp độ tổ chức sống cơ bản có cấu trúc ổn định và thực hiện các chức năng sống như trao đổi chất, sinh trưởng, sinh sản, thích nghi với môi trường. Các cấp độ cơ bản gồm: tế bào, cơ thể, quần thể, quần xã – hệ sinh thái.
II. Đặc điểm chung của cấp độ tổ chức sống
- Tổ chức theo nguyên tắc thứ bậc: Cấp dưới làm nền tảng cho cấp trên và cấp trên có đặc tính riêng biệt so với cấp dưới.
- Hệ thống mở và tự điều chỉnh: Sinh vật trao đổi chất và năng lượng với môi trường, đồng thời có khả năng điều chỉnh để duy trì cân bằng.
- Thế giới sống tiến hóa liên tục: Thông qua đột biến, sinh sản và chọn lọc tự nhiên, sinh vật thích nghi với môi trường và phát triển thành các quần thể mới.
III. Quan hệ giữa các cấp độ tổ chức sống
- Các phân tử, bào quan chỉ hoạt động khi là một phần của tế bào.
- Tế bào là đơn vị cấu trúc và chức năng của mọi cơ thể sống.
- Cơ thể gồm nhiều tế bào, có phân hóa thành các cơ quan đảm nhiệm chức năng khác nhau.
- Quần thể gồm các cá thể cùng loài sống trong một khu vực.
- Quần xã gồm các quần thể khác loài cùng tồn tại và tương tác với môi trường để tạo nên hệ sinh thái.
- Hệ sinh thái liên kết các quần xã và môi trường, góp phần vào sự hình thành sinh quyển.