Trước khi đọc
Câu hỏi SGK Ngữ văn 12 Chân trời sáng tạo - Soạn bài Lão Hạc (trang 31): Hãy hình dung khi con người rơi vào tình cảnh nghèo đói, túng quẫn, họ sẽ có cách phản ứng như thế nào?
Trả lời:
- Phản ứng tiêu cực:
+ Tuyệt vọng: Nhiều người cảm thấy tuyệt vọng khi đối mặt với nghèo đói và túng quẫn. Họ có thể cảm thấy như họ không có lối thoát khỏi tình trạng hiện tại và có thể dẫn đến những hành vi tiêu cực như tự tử hoặc sử dụng chất kích thích.
+ Lo lắng và stress: Nghèo đói có thể gây ra lo lắng và stress nghiêm trọng. Lo lắng về việc kiếm sống, cung cấp cho gia đình và trả các khoản nợ có thể ảnh hưởng đến sức khỏe tinh thần và thể chất của con người.
+ Tức giận và oán hận: Một số người có thể cảm thấy tức giận và oán hận khi họ rơi vào tình trạng nghèo đói. Họ có thể tức giận với bản thân, với những người xung quanh, hoặc với xã hội vì đã không giúp đỡ họ.
+ Thu mình lại: Một số người có thể thu mình lại và tránh giao tiếp với người khác khi họ nghèo đói. Họ có thể cảm thấy xấu hổ về tình trạng của mình và không muốn người khác biết.
- Phản ứng tích cực:
+ Quyết tâm: Một số người có thể trở nên quyết tâm hơn khi đối mặt với nghèo đói. Họ có thể làm việc chăm chỉ hơn để cải thiện tình trạng của mình và tìm kiếm những cơ hội mới để phát triển.
+ Sáng tạo: Nghèo đói có thể thúc đẩy con người trở nên sáng tạo hơn trong việc tìm kiếm giải pháp cho các vấn đề của họ. Họ có thể tìm ra những cách mới để kiếm tiền, tiết kiệm tiền và sử dụng các nguồn lực hạn hẹp của mình một cách hiệu quả.
+ Nhân ái: Một số người có thể trở nên nhân ái và đồng cảm hơn khi họ trải qua nghèo đói. Họ có thể hiểu rõ hơn về những khó khăn của người khác và muốn giúp đỡ những người đang gặp khó khăn.
Đọc văn bản
Câu 1 SGK Ngữ văn 12 Chân trời sáng tạo - Soạn bài Lão Hạc (trang 31): Câu chuyện trong đoạn này được kể qua điểm nhìn của ai?
Trả lời:
- Nhìn từ nhân vật “tôi", tức là ông giáo.
Câu 2 SGK Ngữ văn 12 Chân trời sáng tạo - Soạn bài Lão Hạc (trang 33): Đây là lời kể của ai?
Trả lời:
- Đây là lời kể của ông giáo
Câu 3 SGK Ngữ văn 12 Chân trời sáng tạo - Soạn bài Lão Hạc (trang 34): Bạn nghĩ gì về tình cảm, thái độ của lão Hạc dành cho con qua đoạn văn này?
Trả lời:
- Là người thương con vô bờ bến
- Quyết tâm giữ mảnh vườn, ngôi nhà của mình cho thằng con trai. Ông mong những điều tốt đẹp sẽ đến với con trai của mình
- Hằng ngày vẫn mong mỏi đứa con nơi phương xa
Câu 4 SGK Ngữ văn 12 Chân trời sáng tạo - Soạn bài Lão Hạc (trang 35): Đoạn văn này cho thấy lão Hạc là người như thế nào?
Trả lời:
- Lão Hạc là người hết mực yêu thương con chó vàng, coi nó như một người bạn; đau khổ, day dứt của Lão Hạc sau khi bán cậu Vàng.
Câu 5 SGK Ngữ văn 12 Chân trời sáng tạo - Soạn bài Lão Hạc (trang 37): Đây là lời của nhân vật “tôi” hay lão Hạc
Trả lời:
- Nhân vật “tôi"
Câu 6 SGK Ngữ văn 12 Chân trời sáng tạo - Soạn bài Lão Hạc (trang 38): Bạn có đồng tình với suy nghĩ của ông giáo về lão Hạc trong đoạn này
Trả lời:
- Không đồng tình với suy nghĩ của ông giáo vì lão Hạc là một người giàu lòng tự trọng, một người thương con, day dứt vì bán chó, ngại nhờ cậy hàng xóm thì không thể nào theo gót Binh Tư được.
Sau khi đọc
Câu hỏi 1 SGK Ngữ văn 12 Chân trời sáng tạo - Soạn bài Lão Hạc (trang 39): Tóm tắt cốt truyện Lão Hạc.
Trả lời:
- Lão Hạc là một người nông dân nghèo, vợ mất sớm, chỉ có một mảnh vườn và người con trai. Vì không có tiền cưới vợ, con trai lão Hạc sinh phẫn chí đi lên đồn điền cao su với lời thề khi nào kiếm được bạc trăm mới trở về. Từ đó, lão Hạc sống thui thủi một mình với con chó Vàng làm bạn, bòn vườn sống qua ngày. Sau trận ốm dai dẳng, lão không còn sức đi làm thuê được nữa. Rồi lại bão mất mùa, lão rơi vào hoàn cảnh khó khăn, cơ cực bội phần. Vì muốn giữ lại mảnh vườn cho con trai về có cái sinh sống, Lão Hạc dằn vặt lương tâm mình khi quyết định bán đi con chó Vàng. Lão nhờ ông giáo trông hộ mảnh vườn cho con trai và gửi tiền làm ma để không phiền hàng xóm. Lão Hạc xin ít bã chó của Binh Tư. Biết được chuyện này, ông giáo rất buồn vì nghĩ rằng con người như lão Hạc chỉ vì cái nghèo đói mà cũng bị tha hoá. Rồi lão chết đột ngột, dữ dội và đau đớn. Không ai biết vì sao lão chết trừ Ông Giáo và Binh Tư.
Câu hỏi 2 SGK Ngữ văn 12 Chân trời sáng tạo - Soạn bài Lão Hạc (trang 39): Nêu một số nét tính cách của nhân vật lão Hạc và cho biết:
a. Lão Hạc tiêu biểu cho tầng lớp nào trong xã hội đương thời?
b. Hoàn cảnh sống đã tác động như thế nào đến số phận, tính cách của nhân vật?
Trả lời:
a, Lão Hạc tiêu biểu cho tầng lớp nông dân Việt Nam trước cách mạng.
b, Hoàn cảnh sống nghèo khổ, cô đơn, túng quẫn đã tác động mạnh mẽ đến số phận và tính cách của Lão Hạc:
+ Số phận bi đát: Lão phải bán đi mảnh vườn, đàn chó Vàng, thậm chí phải ăn bả chó để tự tử.
+ Tính cách: Lão trở nên cẩn trọng, đề phòng, lo toan, chắt bóp từng đồng.
+ Tuy nhiên, trong hoàn cảnh khó khăn, Lão vẫn giữ được những phẩm chất tốt đẹp: yêu thương con sâu sắc, hiền lành, chất phác, sống có trách nhiệm, biết yêu thương, trân trọng những điều nhỏ bé.
Câu hỏi 3 SGK Ngữ văn 12 Chân trời sáng tạo - Soạn bài Lão Hạc (trang 39): Xác định ngôi kể, điểm nhìn và chỉ ra tác dụng của cách sử dụng ngôi kể, điểm nhìn đó trong văn bản.
Trả lời:
- Ngôi kể: Ngôi thứ nhất
- Điểm nhìn: Điểm nhìn từ nhân vật tôi
⇒ Tác dụng:
+ Là người gần gũi, chứng kiến toàn bộ cảnh đời của lão Hạc nên câu chuyện do ông giáo thuật lại sẽ trở nên chân thực, giàu cảm xúc.
+ Việc kể ở ngôi thứ nhất khiến cho mạch kể linh hoạt.
Câu hỏi 4 SGK Ngữ văn 12 Chân trời sáng tạo - Soạn bài Lão Hạc (trang 39): Bạn suy nghĩ gì về cái chết của lão Hạc? Vì sao một người gần gũi, thân tình với lão Hạc như nhân vật ông giáo mà vẫn có lúc không hiểu hoặc hiểu lầm lão Hạc?
Trả lời:
- Về cái chết của Lão Hạc:
+ Cái chết của Lão Hạc là một cái chết đầy thương tâm và bi đát. Nó cho thấy số phận bi thảm của người nông dân trong xã hội phong kiến Việt Nam trước Cách mạng tháng Tám. Lão Hạc là một người nông dân hiền lành, chất phác, chăm chỉ, yêu thương con sâu sắc nhưng lại phải chịu đựng cảnh nghèo đói, bất hạnh. Lão đã cố gắng bám víu lấy cuộc sống, nhưng cuối cùng không thể qua khỏi và phải chọn cái chết để bảo toàn mảnh vườn cho con trai. Cái chết của Lão Hạc là lời tố cáo xã hội phong kiến bất công đã đẩy người nông dân vào bước đường cùng. Nó cũng thể hiện sự bất lực của Lão Hạc trước hoàn cảnh. Lão không thể làm gì khác để bảo vệ con trai mình và mảnh vườn của mình.
- Về việc nhân vật ông giáo có lúc không hiểu hoặc hiểu lầm Lão Hạc:
Ông giáo là người gần gũi, thân tình với Lão Hạc. Ông là người hiểu rõ Lão Hạc hơn ai hết. Tuy nhiên, vẫn có lúc ông giáo không hiểu hoặc hiểu lầm Lão Hạc.
Có thể có một số lý do giải thích cho điều này:
+ Lão Hạc là một người có lòng tự trọng cao. Lão không muốn làm phiền người khác nên đã giấu diếm ông giáo về hoàn cảnh thực sự của mình.
+ Lão Hạc là một người đàn ông già, cô đơn. Lão không có ai để chia sẻ những tâm tư, tình cảm của mình.
+ Ông giáo cũng là một người có nhiều lo toan. Ông có gia đình để lo lắng nên không thể dành hết thời gian để quan tâm đến Lão Hạc.
Tuy nhiên, những hiểu lầm này chỉ là tạm thời. Sau khi Lão Hạc chết, ông giáo đã hiểu ra tất cả. Ông thương xót cho Lão Hạc và trách móc bản thân vì đã không quan tâm đến Lão Hạc nhiều hơn.
Câu hỏi 5 SGK Ngữ văn 12 Chân trời sáng tạo - Soạn bài Lão Hạc (trang 39): Đọc đoạn văn sau: “Chao ôi! Đối với những người quanh ta, nếu ta không cố tìm mà hiểu họ, thì ta chỉ thấy họ gàn dở, ngu ngốc, bần tiện, xấu xa, bỉ ổi… toàn những cớ để cho ta tàn nhẫn; không bao giờ ta thấy họ là những người đáng thương; không bao giờ ta thương…” (Lão Hạc). Cho biết:
a. Đoạn văn là lời của ai nói với ai, trong trường hợp nào và với mục đích gì?
b. Tinh thần “cố tìm mà hiểu” “những người quanh ta” có ý nghĩa, tác dụng gì đối với chính nhà văn Nam Cao trong trường hợp ông viết Lão Hạc?
Trả lời:
a. Đoạn văn là lời của ông giáo nói với người đọc, khi kể cho vợ nghe về việc lão Hạc sang nhờ ông giáo giữ tiền và tài sản cho con và gửi tiền làm ma sau này lão Hạc chết và lời đề nghị giúp đỡ của ông giáo đối với lão Hạc. Nhằm bộc lộ dòng suy nghĩ của ông giáo về cách nhìn người, nhìn đời bằng đôi mắt thấu hiểu, nhân hậu, đồng cảm để phát hiện ra vẻ đẹp tiềm ẩn của họ.
b. “Cố tìm mà hiểu” là hành động của con người biết thấu hiểu, đồng cảm trước những hành động, thậm chí là thông cảm trước sai lầm của người khác. Những câu văn trên là những bài học về cách nhìn đời, nhìn người khác phải bằng đôi mắt thấu hiểu, đồng cảm để phát hiện ra vẻ đẹp tiềm ẩn bên trong của họ, bị cuộc sống toan tính, đời thừa che lấp mất.
Câu hỏi 6 SGK Ngữ văn 12 Chân trời sáng tạo - Soạn bài Lão Hạc (trang 39): Bạn có nhận xét gì về cuộc sống của người nông dân Việt Nam trước Cách mạng tháng Tám năm 1945 qua truyện ngắn Lão Hạc?
Trả lời:
Qua tác phẩm Lão Hạc, ta có thể nhận thấy cuộc sống của người dân nghèo ở nông thôn Việt Nam trước Cách mạng tháng Tám năm 1945 vô cùng bi thảm và đầy bất công:
- Cái nghèo đeo đẳng:
+ Lão Hạc, một người nông dân vốn đã nghèo lại gặp nhiều bất hạnh, buộc phải bán đi mảnh vườn và đàn chó Vàng - những tài sản quý giá của mình.
+ Binh Tư, một người tứ cố vô thân, phải sống lay lắt, bám víu vào nghề bắt chó.
+ Chị Dậu, một người phụ nữ nông dân, phải bán khoai, bán chó, thậm chí bán cả đứa con gái út để nộp sưu cho chồng.
- Bức tranh xã hội bất công:
+ Người nông dân bị bóc lột, áp bức nặng nề bởi cường hào, ác bá và chế độ thực dân phong kiến.
+ Họ phải chịu sưu cao thuế nặng, bị đẩy vào cảnh bần cùng, không có lối thoát.
+ Nạn đói hoành hành, đẩy con người đến bước đường cùng.
Câu hỏi 7 SGK Ngữ văn 12 Chân trời sáng tạo - Soạn bài Lão Hạc (trang 39): Theo bạn, tác phẩm Lão Hạc của Nam Cao được viết theo phong cách lãng mạn hay phong cách hiện thực? Căn cứ vào đâu để bạn khẳng định như vậy?
Trả lời:
- Tác phẩm Lão Hạc của Nam Cao được viết theo phong cách hiện thực. Căn cứ vào đề tài và nhân vật:
+ Đề tài: người nông dân trước Cách mạng
+ Nhân vật: Lão Hạc – người nông dân nghèo khổ, bất hạnh túng quẫn.