Trước khi đọc
Câu hỏi SGK Ngữ văn 12 Chân trời sáng tạo (trang 108): Vì sao tuổi thanh xuân được xem là tuổi đẹp nhất trong cuộc đời mỗi con người?
Trả lời:
- Thanh xuân là một giai đoạn tuổi trẻ đầy nhiệt huyết, năng động và tràn đầy hoạch định cho tương lai. Đây là thời kỳ quan trọng và đặc biệt trong cuộc đời của mỗi người, thường kéo dài từ độ tuổi dậy thì đến khi bước vào tuổi trưởng thành. Trong giai đoạn thanh xuân, con người thường trải qua nhiều trạng thái cảm xúc phong phú như sự hứng thú, nghị lực, ham muốn khám phá thế giới và định hướng tương lai. Đây là thời gian con người có thể khám phá bản thân, tìm hiểu đam mê và quyết định hướng đi trong cuộc đời. Thanh xuân có thể là một khoảng thời gian tuyệt vời và đáng nhớ trong cuộc đời, nhưng cũng có thể đầy thách thức và khó khăn. Nhiều người đánh giá thanh xuân là thời gian quý giá để rèn luyện bản thân, học hỏi từ những sai lầm và trải nghiệm để trưởng thành và phát triển.
Đọc văn bản
Câu 1 SGK Ngữ văn 12 Chân trời sáng tạo (trang 109): Những chi tiết này thể hiện tình cảm, cảm xúc gì của tác giả?
Trả lời:
Cảm giác tự hào, vui sướng xen lẫn xao xuyến khôn nguôi khi đến tuổi nhập ngũ, được khoác lên mình bộ quân phục xanh màu lá, trên đầu đội mũ có hình ngôi sao. Bên cạnh đó, tác giả hiểu được trách nhiệm của mình hơn đối với gia đình, người mình yêu thương, đồng độ và cao cả hơn là dân tộc Việt Nam.
Câu 2 SGK Ngữ văn 12 Chân trời sáng tạo (trang 109): Qua đoạn văn này, bạn hình dung thế nào về bối cảnh của cuộc hành quân?
Trả lời:
Bối cảnh cuộc hành quân: chiến trường Nghi Lộc – Nghệ An rất khốc liệt. Trên đường hành quân, nhân vật trữ tình được gặp những người khác nhau.
Sau khi đọc
Câu hỏi 1 SGK Ngữ văn 12 Chân trời sáng tạo (trang 110): Nêu những đặc điểm của thể loại nhật kí được thể hiện trong văn bản.
Trả lời:
- Những sự kiện được ghi chép hằng ngày, cẩn thận
- Có đánh số ngày, tháng, năm
- Có địa điểm cụ thể
- Yếu tố phi hư cấu
Câu hỏi 2 SGK Ngữ văn 12 Chân trời sáng tạo (trang 110): Nêu tên và phân tích tác dụng của các biện phá tu từ trong đoạn văn sau:
“Buổi gác đầu tiên là đêm trăng sáng, là bài thơ, là một trang nhật kí… Sung sướng và hãnh diện biết bao, ơi xóm làng yêu quý, ngủ yên, ngủ yên, có anh bộ đội thức canh trời. Những mái nhà nghiêng như mi mắt thân thương, nhắm ngủ ngon lành… Ta bước nhẹ, lâng lâng một mùi hương quen thuộc. Bưởi đã cuối mùa, ổi đã cuối mùa… Cây lá đang dồn nhựa để trổ ra một mùa quả chín…”
Trả lời:
Các biện pháp tu từ trong đoạn văn và tác dụng:
1. So sánh:
+ "Buổi gác đầu tiên là đêm trăng sáng, là bài thơ, là một trang nhật kí"
- Tác dụng:
+ So sánh đêm trăng sáng với bài thơ, trang nhật kí để làm nổi bật vẻ đẹp thơ mộng, trữ tình của đêm.
+ Gợi cảm giác lãng mạn, bâng khuâng, xúc động của nhân vật "tôi".
2. Ẩn dụ:
+ "Có anh bộ đội thức canh trời"
- Tác dụng:
+ Nhấn mạnh vai trò, trách nhiệm của người lính trong việc bảo vệ quê hương.
+ Tạo niềm tin, sự an tâm cho người dân xóm làng.
3. Nhân hóa:
+ "Những mái nhà nghiêng như mi mắt thân thương, nhắm ngủ ngon lành"
- Tác dụng:
+ Gây sự gần gũi, gắn bó giữa người lính và quê hương.
+ Làm cho cảnh vật trở nên sinh động, có sức sống.
4. Điệp ngữ:
+ "Ngủ yên, ngủ yên"
- Tác dụng:
+ Nhấn mạnh sự bình yên của xóm làng.
+ Thể hiện niềm tự hào, sung sướng của người lính khi được canh gác quê hương.
5. Liệt kê:
+ "Bưởi đã cuối mùa, ổi đã cuối mùa… Cây lá đang dồn nhựa để trổ ra một mùa quả chín…"
- Tác dụng:
+ Miêu tả sự đổi thay của thiên nhiên theo mùa.
+ Gợi cảm giác hân hoan, náo nức khi mùa quả chín sắp đến.
Câu hỏi 3 SGK Ngữ văn 12 Chân trời sáng tạo (trang 111): Liệt kê một số chi tiết có tính xác thực trong nhật kí ngày 10/4/1972 (địa danh, con người, thời gian, sự kiện,…) và cho biết tác dụng của chúng.
Trả lời:
- Thời gian: Ngày 10/4/1972.
- Địa danh: Không có thông tin cụ thể về địa danh trong đoạn văn.
- Sự kiện:
+ Buổi gác đầu tiên: Đoạn văn mô tả buổi gác đầu tiên, với trăng sáng, bài thơ, và mùi hương quen thuộc. Tạo ra hình ảnh sắc nét và gợi cảm về cảm giác của người viết trong buổi gác đêm đầu tiên.
+ Cây lá đang dồn nhựa để trổ ra một mùa quả chín: Mô tả tình trạng của cây lá, tạo ra hình ảnh về sự chuẩn bị cho mùa quả chín sắp tới.
Những chi tiết này giúp tạo nên bức tranh sống động và gợi cảm về ngày đó trong nhật ký.
Câu hỏi 4 SGK Ngữ văn 12 Chân trời sáng tạo (trang 111): Theo bạn, văn bản trên có sử dụng yếu tố hư cấu hay không? Nếu có, hãy nêu ví dụ; nếu không, cho biết vì sao.
Trả lời:
- Văn bản trên không sử dụng yếu tố hư cấu bởi tất cả các sự kiện đều có thật trong đời sống, có thể kiểm chứng. Các sự kiện được kể gắn với dòng hồi tưởng của người viết: quyết định tham gia quân ngũ → ngày chia tay bạn bè để lên đường vào chiến trường → cảm xúc khi vào quân ngũ → những trải nghiệm khi hành quân → khoảnh khắc hiện tại.
Câu hỏi 5 SGK Ngữ văn 12 Chân trời sáng tạo (trang 111): Xác định cảm hứng chủ đạo của văn bản.
Trả lời:
- Cảm hứng chủ đạo của văn bản là tình yêu quê hương, lòng tự hào dân tộc và niềm tin vào chiến thắng.
Câu hỏi 6 SGK Ngữ văn 12 Chân trời sáng tạo (trang 111): Bạn có nhận xét gì về cái “tôi” của tác giả nhật kí qua văn bản?
Trả lời:
- Tác giả sử dụng ngôi kể thứ nhất, chia sẻ những trải nghiệm, cảm xúc của bản thân, đem lại sự gần gũi, thân thuộc với bạn đọc. Cái “tôi" của tác giả kể một cách khách quan những sự kiện lịch sử diễn ra song bên cạnh đó cũng xen lẫn những cảm xúc của tác giả.