Đọc văn bản
VỊNH TẢN VIÊN SƠN
Cao Bá Quát
Danh sơn sơn thượng cổ kim truyền,
Tứ vọng đoàn đoàn nhược tản viên.
Vân mại trùng tiêu tỉnh khả trích,
Địa dao vạn nhận thuỷ vô quyền.
Yên hà trường toả vô trần cảnh,
Tuyển thạch nhàn thê bất lão tiên.
Đường Ý đảm hàn, Cao thúc thủ.
Nguy nhiên Nam cực trấn Nam thiên!
(In trong Cao Bá Quát toàn tập, tập một, Trung tâm nghiên cứu Quốc học và NXB Văn học, 2004, tr. 1071-1072)
Dịch nghĩa:
VỊNH NÚI TẢN VIÊN
Trên đỉnh núi nổi tiếng danh truyền xưa nay,
Nhìn bốn phương thấy tròn tròn như cái lọng.
Mây trôi qua tầng trời, tưởng có thể hái sao trời,
Đất trải dài vạn thước, nước không làm gì nổi.
Dưới màn khói sương bao phủ không còn thấy cảnh trần gian,
Giữa cảnh suối đá sống thảnh thơi một vị tiên không giả
Đường Y Tông khiếp đảm, Cao Biền bó tay,
Đỉnh Tản Viên cao sừng sững ở phương Nam trấn giữ trời Nam.
Dịch thơ:
Núi đây nổi tiếng tự ngàn năm,
Bốn mặt tròn xoe ngất một vòm.
Đính sát từng trời sao dễ với,
Đất cao muôn bậc, nước khôn chồm.
Đá khe vui thú tiên không tuổi,
Mây ráng thường ngăn cảnh khác phàm.
Cao chịu bó tay, Đường Ý khiếp,
Phương Nam chất ngất trấn trời Nam.
(In trong Cao Bá Quát toàn tập, Khương Hữu Dụng dịch, tập một, Trung tâm nghiên cứu Quốc học và NXB Văn học, 2004, tr. 1072-1072)
Sau khi đọc
Câu hỏi 1 SGK Ngữ văn 12 Chân trời sáng tạo - Soạn bài Vịnh Tản Viên sơn (trang 82): Liệt kê một số từ ngữ, hình ảnh góp phần thể hiện vẻ đẹp của núi Tản Viên trong bài thơ (lưu ý đối chiếu bản dịch thơ với nguyên tác).
Trả lời:
Bốn mặt tròn xoe, đỉnh sát từng trời, đất cao, đá khe…
Câu hỏi 2 SGK Ngữ văn 12 Chân trời sáng tạo - Soạn bài Vịnh Tản Viên sơn (trang 82): Qua bài thơ, tác giả thể hiện những tình cảm, cảm xúc gì đối với thiên nhiên núi Tản Viên và vị thần là chủ nhân đỉnh núi ấy?
Trả lời:
Trong bài thơ “Vịnh núi Tản Viên,” tác giả thể hiện sự kính trọng và tôn vinh đối với thiên nhiên núi Tản Viên cũng như vị thần là chủ nhân của đỉnh núi.
- Tôn vinh thiên nhiên núi Tản Viên: Tác giả sử dụng những hình ảnh tươi đẹp để miêu tả núi Tản Viên, ví von nó như một danh sơn hùng vĩ với bốn mặt tròn xoe, đỉnh sát từng trời, đất cao, và đá khe. Những từ ngữ này thể hiện sự kính trọng và tôn vinh vẻ đẹp hoang sơ của núi.
- Vị thần chủ nhân đỉnh núi: Tác giả sử dụng hình ảnh “bút hoa khôn vẽ cảnh thần tiên” để miêu tả vị thần là chủ nhân của đỉnh núi Tản Viên. Vị thần này được tôn vinh và kính trọng, và núi Tản Viên trở thành biểu tượng của đất Bắc.
Tóm lại, qua bài thơ, tác giả thể hiện tình cảm kính trọng, tôn vinh và sự huyền bí đối với thiên nhiên núi Tản Viên cũng như vị thần là chủ nhân của nó.
Câu hỏi 3 SGK Ngữ văn 12 Chân trời sáng tạo - Soạn bài Vịnh Tản Viên sơn (trang 82): Thông điệp mà tác giả muốn gửi đến người đọc qua bài thơ là gì?
Trả lời:
Thông điệp mà Cao Bá Quát muốn gửi đến người đọc qua bài thơ này là sự tự hào về vẻ đẹp và tinh thần bất khuất của dân tộc Việt Nam. Núi Tản Viên không chỉ là một phần của thiên nhiên mà còn là biểu tượng của tinh thần kiên cường và lòng yêu nước sâu sắc. Bài thơ cũng phản ánh tâm hồn của nhà thơ - một người yêu thiên nhiên và đất nước, luôn khao khát sự tự do và không ngừng tìm kiếm cái đẹp.
Câu hỏi 4 SGK Ngữ văn 12 Chân trời sáng tạo - Soạn bài Vịnh Tản Viên sơn (trang 82): Theo bạn, hình ảnh núi Tản Viên được miêu tả trong hai tác phẩm Trên đỉnh non Tản (Nguyễn Tuân) và Vịnh Tản Viên sơn (Cao Bá Quát) có điểm gì chung?
Trả lời:
Trong hai tác phẩm “Trên đỉnh non Tản” của Nguyễn Tuân và “Vịnh Tản Viên sơn” của Cao Bá Quát, cả hai tác giả đều miêu tả vẻ đẹp của núi Tản Viên một cách tinh tế và hùng vĩ:
- Hình ảnh núi Tản Viên: Cả hai tác phẩm đều sử dụng hình ảnh để miêu tả núi Tản Viên. Núi được mô tả như một danh sơn hùng vĩ, đẹp đẽ và huyền bí. Đỉnh núi tròn như cái tán, rộng rãi bao la, đứng cao hùng vĩ, làm trấn sơn cho cả một vùng.
- Tôn vinh thiên nhiên và vị thần: Cả hai tác giả đều tôn vinh thiên nhiên núi Tản Viên và vị thần là chủ nhân của đỉnh núi. Núi Tản Viên không chỉ là một danh sơn hùng vĩ mà còn là biểu tượng của đất Bắc, được kính trọng và tôn vinh bởi tác giả.
Tuy cách miêu tả và ngôn ngữ sử dụng có thể khác nhau, nhưng điểm chung của cả hai tác phẩm là sự tôn vinh và kính trọng đối với núi Tản Viên và vị thần là chủ nhân của nó.