I. CHUYỂN DỊCH CƠ CẤU CÔNG NGHIỆP
1. Chuyển dịch theo ngành
- Tăng tỉ trọng công nghiệp chế biến, chế tạo, giảm tỉ trọng công nghiệp khai khoáng.
- Nguyên nhân: Công nghiệp chế biến được đẩy mạnh để tăng sức cạnh tranh, thu hút đầu tư, trong khi công nghiệp khai khoáng hạn chế khai thác tài nguyên.
2. Chuyển dịch theo thành phần kinh tế
- Giảm tỉ trọng kinh tế Nhà nước (từ 20,9% năm 2010 xuống 6,5% năm 2021).
- Tăng tỉ trọng kinh tế ngoài Nhà nước (27,7% lên 34,4%) và kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài (51,4% lên 59,1%).
3. Chuyển dịch theo lãnh thổ
- Ưu tiên phát triển công nghiệp ở vùng có lợi thế về địa lý, tài nguyên, giao thông.
- Mở rộng không gian công nghiệp để giảm áp lực đất đai và biến đổi khí hậu.
- Phát huy hiệu quả khu công nghệ cao, thu hút vốn và công nghệ hiện đại.
- Hình thành cụm liên kết công nghiệp, tạo tổ hợp công nghiệp quy mô lớn.
II. ĐẶC ĐIỂM PHÁT TRIỂN VÀ PHÂN BỐ MỘT SỐ NGÀNH CÔNG NGHIỆP
1. Công nghiệp khai thác than, dầu thô và khí tự nhiên
- Than: Trữ lượng lớn, tập trung ở bể than Đông Bắc, khai thác mạnh ở Quảng Ninh.
- Dầu khí: Trữ lượng dầu vài tỷ tấn, khí tự nhiên hàng trăm tỷ m³, tập trung ở Cửu Long, Nam Côn Sơn, Ma-lai - Thổ Chu, Sông Hồng.
- Xu hướng: Đổi mới công nghệ, liên doanh khai thác ở Liên Bang Nga, An-giê-ri, Ma-lai-xi-a.
2. Công nghiệp sản xuất điện
- Nguồn điện đa dạng: Thủy điện, nhiệt điện than, nhiệt điện khí, điện gió, điện mặt trời.
- Mạng lưới điện quốc gia: Đường dây 500kV Bắc - Nam dài 9008 km.
- Xu hướng: Phát triển mạnh năng lượng tái tạo, cải thiện chất lượng điện áp.
3. Công nghiệp điện tử, máy vi tính
- Tăng trưởng nhanh, chiếm 25,3% giá trị sản xuất công nghiệp (2021).
- Xuất khẩu cao, chiếm 32,2% tổng trị giá xuất khẩu.
- Tập trung: Đồng bằng sông Hồng, Đông Nam Bộ, Trung du và miền núi Bắc Bộ.
4. Công nghiệp thực phẩm và đồ uống
- Dựa vào nguồn nguyên liệu phong phú, giá trị sản xuất tăng liên tục.
- Chiếm 12,6% giá trị sản xuất công nghiệp (2021).
- Phân bố: Đông Nam Bộ, Đồng bằng sông Hồng, Đồng bằng sông Cửu Long.
5. Công nghiệp dệt, may và giày, dép
- Ngành công nghiệp thế mạnh, giá trị tăng trưởng cao.
- Tập trung: Đồng bằng sông Hồng, Đông Nam Bộ.
- Định hướng: Tăng thiết kế mẫu mã, chủ động nguyên phụ liệu, mở rộng thị trường xuất khẩu.