1. Bối cảnh lịch sử
- Thế giới: Chiến tranh lạnh căng thẳng; phong trào giải phóng dân tộc phát triển mạnh; Liên Xô, Trung Quốc và Đông Âu đạt nhiều thành tựu trong xây dựng CNXH.
- Trong nước: Sau Hiệp định Giơ-ne-vơ, Việt Nam bị chia cắt làm hai miền; miền Bắc được giải phóng, miền Nam chịu ách cai trị của Mỹ - Diệm.
2. Các giai đoạn phát triển chính
a) 1954–1960
- Miền Bắc:
+ Từ 1954-1957: Hoàn thành cải cách ruộng đất, khôi phục kinh tế, hàn gắn vết thương chiến tranh
+ Từ 1958-1960: Cải tạo quan hệ sản xuất, bước đầu phát triển kinh tế - xã hội
- Miền Nam:
+ Giai đoạn 1954-1958: Đấu tranh chính trị chống chế độ Mỹ - Diệm, giữ gìn và phát triển lực lượng cách mạng
+ Giai đoạn 1959-1960: Phong trào Đồng khởi
b) 1961–1965
- Miền Bắc: Thực hiện kế hoạch 5 năm lần thứ nhất; trở thành hậu phương lớn.
- Miền Nam: Đánh bại chiến lược “Chiến tranh đặc biệt” của Mỹ qua các thắng lợi như Ấp Bắc, Bình Giã, phá “ấp chiến lược”.
c) 1965–1968
- Miền Nam: Chống “Chiến tranh cục bộ”, giành thắng lợi ở Vạn Tường, cuộc Tổng tiến công Xuân Mậu Thân 1968 làm phá sản chiến lược của Mỹ.
- Miền Bắc: Chống chiến tranh phá hoại lần thứ nhất; tiếp tục chi viện cho miền Nam.
d) 1969–1973
- Miền Nam: Chống “Việt Nam hóa chiến tranh”, thắng lợi ở Campuchia, Lào, chiến dịch 1972, ký Hiệp định Pa-ri (1973).
- Miền Bắc: Khôi phục kinh tế, chống phá hoại lần thứ hai; chiến thắng “Điện Biên Phủ trên không” (12/1972).
e) 1973–1975
- Miền Bắc: Khôi phục kinh tế, tăng cường chi viện cho miền Nam.
- Miền Nam: Chống “bình định - lấn chiếm”, giành thắng lợi Đường 14 - Phước Long. Tổng tiến công mùa Xuân 1975 với 3 chiến dịch lớn: Tây Nguyên, Huế - Đà Nẵng, Hồ Chí Minh → Giải phóng hoàn toàn miền Nam.
3. Nguyên nhân thắng lợi
- Chủ quan: Sự lãnh đạo đúng đắn của Đảng, tinh thần yêu nước, hậu phương vững chắc.
- Khách quan: Sự ủng hộ quốc tế, đoàn kết của 3 nước Đông Dương.
4. Ý nghĩa lịch sử
- Đối với Việt Nam: Kết thúc chiến tranh, thống nhất đất nước, mở ra thời kỳ độc lập - CNXH.
- Đối với thế giới: Góp phần làm sụp đổ chủ nghĩa thực dân mới, cổ vũ phong trào giải phóng dân tộc toàn cầu.