Mở đầu
Câu hỏi mở đầu: Tổ chức lãnh thổ nông nghiệp là gì? Trong tương lai sản xuất nông nghiệp trên thế giới sẽ thay đổi ra sao?Trả lời:
- Khái niệm: Tổ chức lãnh thổ nông nghiệp là sự sắp xếp và phối hợp các đối tượng nông nghiệp (trong mối quan hệ liên ngành, liên vùng, kết hợp với nhu cầu thị trường) trên một lãnh thổ cụ thể nhằm sử dụng hợp lí nhất các tiềm năng tự nhiên, kinh tế, lao động để đem lại hiệu quả cao về mặt kinh tế, xã hội và môi trường.
- Trong tương lai sản xuất nông nghiệp trên thế giới sẽ phát triển theo định hướng: Phát triển nông nghiệp thích ứng với biến đổi khí hậu, phát triển nông nghiệp công nghệ cao, nông nghiệp xanh,…
1. Tổ chức lãnh thổ nông nghiệp
Câu 1: Dựa vào thông tin trong mục a, hãy trình bày quan niệm và vai trò của tổ chức lãnh thổ nông nghiệp.Trả lời:
* Quan niệm: Tổ chức lãnh thổ nông nghiệp là sự sắp xếp và phối hợp các đối tượng nông nghiệp (trong môi quan hệ liên ngành, liên vùng, kết hợp với nhụ cầu thị trường) trên một lãnh thô cụ thể nhắm Sử dụng hợp lí nhất các tiềm năng tự nhiên, kinh tế, lao động để đem lại hiệu quả cao về mặt kinh tê, xã hội và môi trường.
* Vai trò:
- Thúc đẩy chuyên môn hoá trong sản xuất nông nghiệp.
- Góp phần sử dụng hợp lí, hiệu quả tài nguyên thiên nhiên cũng như các nguồn lực trên lãnh thổ, hạn chế tác động của tự nhiên đến nông nghiệp và góp phần bảo vệ môi trường.
Câu 2: Dựa vào bảng 26, hãy phân biệt vai trò, đặc điểm của một số hình thức tổ chức lãnh thổ nông nghiệp.
Trả lời:
- Trang trại
+ Hình thành và phát triển trong thời kì công nghiệp hóa thay thế kinh tế tiểu nông.
+ Mục đích: Sản xuất hàng hóa
+ Cách tổ chức quản lí: chuyên môn hóa, thâm canh, ứng dụng KHKT, thuê nhân công lao động.
- Thể tổng hợp nông nghiệp
+ Là một hình thức tổ chức lãnh thổ nông nghiệp ở trình độ cao.
+ Kết hợp chặt chẽ giữa các xí nghiệp nông nghiệp với các xí nghiệp công nghiệp trên một lãnh thổ.
- Vùng nông nghiệp
+ Là hình thức tổ chức cao nhất.
+ Là lãnh thổ nông nghiệp tương đối đồng nhất về điều kiện tự nhiên, kinh tế xã hội.
+ Phân bố hợp lí cây trồng vật nuôi, hình thành vùng chuyên môn hóa nông nghiệp.
+ Ở Việt Nam có 7 vùng nông nghiệp: Đồng bằng sông Hồng, Đông Nam Bộ, Tây Nguyên,...
2. Một số vấn đề phát triển nền nông nghiệp hiện đại và định hướng phát triển nông nghiệp thế giới trong tương lai
Câu 1: Dựa vào thông tin trong mục a, hãy nêu một số vấn đề phát triển nền nông nghiệp hiện đại trên thế giới.Trả lời:
- Hình thành cánh đồng lớn là một trong những hướng quan trọng để tăng quy mô sản xuất nông nghiệp nhằm đáp ứng được nhu cầu về nông sản ngày càng tăng của con người.
- Ứng dụng mạnh mẽ công nghệ (công nghệ sinh học, công nghệ thông tin, tự động hoá,...) vào sản xuất nông nghiệp để nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả và hạn chế các tác động của điều kiện bất lợi.
- Tăng cường hợp tác, liên kết trong sản xuất nông nghiệp để tăng hiệu quả sản xuất, đảm bảo hài hoà lợi ích của các bên tham gia.
Câu 2: Dựa vào thông tin trong mục b, hãy nêu những định hướng phát triển nông nghiệp trong tương lai.
Trả lời:
- Phát triển nông nghiệp thích ứng với biến đổi khí hậu
- Phát triển nông nghiệp công nghệ cao, ứng dụng khoa học - công nghệ
- Phát triển nông nghiệp xanh (hữu cơ)
Luyện tập
Câu 1: Trình bày vai trò, đặc điểm của một trong những hình thức tổ chức lãnh thổ nông nghiệp.Trả lời:
|
Tiêu chí |
Đặc điểm |
Vai trò |
|
Trang trại |
- Mục đích chủ yếu là sản xuất nông sản hàng hoá. - Quy mô sản xuất tương đối lớn. - Tổ chức và quản lí sản xuất dựa trên chuyên môn hoá và thâm canh, ứng dụng tiến bộ khoa học - công nghệ. - Có sử dụng lao động làm thuê. |
- Là hình thức tổ chức lãnh thổ nông nghiệp quan trọng của các nước đang phát triển trong quá trình công nghiệp hoá nông nghiệp. - Thúc đẩy nông nghiệp sản xuất hàng hoá, phát triển kinh tế nông thôn và tăng thu nhập cho người dân nông thôn. - Khai thác hiệu quả tài nguyên thiên nhiên và góp phần bảo vệ môi trường. |
|
Thể tổng hợp nông nghiệp |
- Có sự kết hợp chặt chẽ giữa các hộ gia đình, trang trại, hợp tác xã,... với các nghiệp các xí nghiệp công nghiệp trên một lãnh thổ, tập trung sản xuất một hay một nhóm sản phẩm. - Có mối liên kết chặt chẽ giữa vùng sản xuất nguyên liệu với các cơ sở chế biến. - Sản xuất mang tính tập trung, áp dụng cơ giới hoá, có trình độ chuyên môn hoá cao. |
- Sử dụng hiệu quả nhất các điều kiện tự nhiên, vị trí địa lí và điều kiện kinh tế - xã hội. - Tạo ra khối lượng nông sản lớn, có chất lượng cao cung cấp nguyên liệu cho công nghiệp chế biến hoặc xuất khẩu. - Thúc đẩy liên kết trong sản xuất, chế biến và tiêu thụ nông sản. |
|
Vùng nông nghiệp |
- Là hình thức tổ chức lãnh thổ nông nghiệp cao nhất. - Lãnh thổ có đặc điểm tương đồng về điều kiện sinh thái nông nghiệp, kinh tế - xã hội, trình độ thâm canh, cơ sở vật chất - kĩ thuật giữa các địa phương trong vùng. - Có những sản phẩm chuyên môn hoá theo hướng phát huy thế mạnh của vùng. |
- Sử dụng có hiệu quả nhất các điều kiện sản xuất của các vùng. - Thúc đẩy phân công lao động theo lãnh thổ, chuyên môn hoá và hợp tác hóa giữa các vùng. |
Trả lời:
- Có sự xuất hiện của các công cụ mới (máy cày, máy gặt, máy đập- tuốt lúa,...) trợ giúp và thay thế dần việc lao động bằng sức người.
=> Phát triển về khoa học kỹ thuật
Vận dụng
Câu hỏi: Tìm hiểu về một mô hình nông nghiệp công nghệ cao ở nước ta.Gợi ý:
- Mô hình trồng nấm ứng dụng công nghệ cao
+ Hưởng ứng phong trào nông nghiệp công nghệ cao Việt Nam, ông Tăng Đức ở Đức Trọng - Lâm Đồng đã phát triển trại nấm mỡ để giờ đây có doanh thu triệu đô, chất lượng được vinh danh số 1 thị trường trong nước và xuất khẩu sang nhiều thị trường khó tính trên thế giới.