Mở đầu
Câu hỏi mở đầu: Dịch vụ là gì? Dịch vụ gồm những nhóm ngành nào? Dịch vụ có đặc điểm và vai trò như thế nào? Các nhân tố nào có ảnh hưởng đền sự phát triển và phân bố dịch vụ?Trả lời:
- Dịch vụ là những hoạt động mang tính xã hội, tạo ra các sản phẩm phần lớn là vô hình (phi vật chât) nhắm thoả mãn các nhu câu trong sản xuât và đời sống của con người.
- Dịch vụ gồm những nhóm ngành: kinh doanh, tiêu dùng, dịch vụ công
- Dịch vụ có đặc điểm và vai trò: giúp cho hoạt động phân phối và sản xuất diễn ra một cách thông suốt, đạt hiệu cảm cao.
* Các nhân tố nào có ảnh hưởng đền sự phát triển và phân bố dịch vụ: địa hình, khí hậu, kinh tế xã hội
1. Cơ cấu
Câu hỏi: Dựa vào thông tin trong mục 1, hãy trình bày cơ cấu của ngành dịch vụ.Trả lời:
- Khu vực dịch vụ có cơ cấu ngành hết sức đa dạng và phức tạp. Người ta thường chia dịch vụ thành ba nhóm:
+ Dịch vụ kinh doanh: tài chính, ngân hàng, bảo hiểm, vận tải hàng hoá, bán buôn, bán lẻ,…
+ Dịch vụ tiêu dùng: y tế, giáo dục, thể dục, thể thao, du lịch, bưu chính viễn thông,...
+ Dịch vụ công: hành chính công, thủ tục hành chính,...
2. Vai trò
Câu hỏi: Dựa vào thông tin trong mục 2, hãy trình bày vai trò của dịch vụ. Nêu các ví dụ minh hoạ.Trả lời:
- Vai trò về kinh tế
+ Dịch vụ giúp các hoạt động sản xuất, phân phối diễn ra một cách thông suốt, đạt hiệu quả cao và giảm rủi ro.
+ Dịch vụ thúc đẩy sự phân công lao động, hình thành cơ cấu lao động và cơ cấu kinh tế hợp lí, thực hiện công nghiệp hoá, hiện đại hoá.
+ Dịch vụ góp phần tăng thu nhập quốc dân cũng như thu nhập của cá nhân trong xã hội.
- Các vai trò khác
+ Về mặt xã hội, dịch vụ giúp cho các lĩnh vực của đời sống xã hội và sinh hoạt công cộng diễn ra thuận lợi, nâng cao đời sống con người.
+ Về mặt môi trường, dịch vụ góp phần khai thác, sử dụng hiệu quả tài nguyên thiên nhiên và bảo vệ môi trường.
+ Dịch vụ giúp tăng cường toàn cầu hoá và hội nhập quốc tế.
3. Đặc điểm
Câu hỏi: Dựa vào thông tin trong mục 3, hãy trình bày đặc điểm của ngành dịch vụ. Nêu các ví dụ minh hoạ.Trả lời:
- Sản phẩm dịch vụ phần lớn là phi vật chất.
Ví dụ: để đánh giá chất lượng dịch vụ buôn bán quần áo, không chỉ dừng lại ở việc đánh giá chất lượng sản phẩm mà còn đánh giá chất lượng thông qua cảm nhận của khách hàng về giá cả (đắt, rẻ, có phù hợp với chất lượng không), không gian mua sắm (chật, hẹp, thoáng đãng,…), mức độ chăm sóc khách hàng (thái độ phục vụ cho chu đáo, kịp thời hay không; khả năng tư vấn có chi tiết đầy đủ hay hời hợt qua loa;….).
- Quá trình sản xuất (cung cấp) dịch vụ và tiêu dùng (hưởng thụ) dịch vụ thường diễn ra đồng thời.
Ví dụ: Khi chúng ta đi xem 1 trận bóng đá thì sản xuất và cung ứng dịch vụ đó diễn ra đồng thời.
- Sự phát triển của khoa học - công nghệ đã làm thay đổi hình thức, cơ cấu, chất lượng của ngành dịch vụ.
Ví dụ: Sự ra đời của các phần mềm, trang web đã giúp cho nhiều hoạt động có thể diễn ra trực tuyến như mua sắm online, học online.
4. Các nhân tố ảnh hưởng đến sự phát triển và phân bố
Câu hỏi: Dựa vào thông tin trong mục 4, hãy phân tích các nhân tố ảnh hưởng tới sự phát triển và phân bố dịch vụ. Nêu ví dụ minh hoạ?Trả lời:
- Vị trí địa lí: có ý nghĩa trong việc thu hút vốn đầu tư, nguồn lao động chất lượng cao, tiếp cận thị trường bên ngoài, thực hiện toàn câu hoá và hội nhập quốc tê.
+ Ví dụ: Các tỉnh giáp ven biển, đặc biển là những tỉnh có cảng nước sâu như Đà Nẵng, Hải Phòng thì ngành giao thông vận tải đường biển rất phát triển, kết nối được với các tuyến vận tải quốc tế, hoạt động xuất nhập khẩu hàng hóa diễn ra nhộn nhịp.
- Nhân tố tự nhiên:có tác động trực tiếp tới sự phát triển và phân bó của một số loại hình dịch vụ: địa hình, khí hậu tác động trực tiêp tới hoạt động của giao thông vận tải và du lịch...
+ Ví dụ: Các dãy núi đâm ngang ra biển ở miền Trung nước ta để đảm bảo lưu thông vận tải Bắc – Nam cần xây dựng hệ thống đường đèo, đường hầm xuyên núi.
- Nhân tố kinh tế - xã hội: Có ý nghĩa quan trọng nhất tới sự phát triển và phân bố dịch vụ.
+ Trình độ phát triển kinh tế
+ Đặc điểm dân số, lao động
+ Vốn đầu tư, khoa học công nghệ
+ Thị trường
Luyện tập
Câu 1: Các lĩnh vực hoạt động: giao thông vận tải, tư vấn pháp lí, công chứng, bảo tàng, tư vấn sức khỏe, giáo dục thuộc nhóm dịch vụ nào?Trả lời:
- Dịch vụ kinh doanh: giao thông vận tải.
- Dịch vụ tiêu dùng: tư vấn sức khỏe, giáo dục, bảo tàng.
- Dịch vụ công: công chứng, tư vấn pháp lí
Câu 2: Dựa vào bảng số liệu, vẽ biểu đồ cơ câu GDP thế giới theo ngành kinh tế năm 2000 và năm 2019. Nhận xét sự thay đổi tỉ trọng của ngành dịch vụ.
Trả lời:
- Nhận xét:
+ Tỉ trọng ngành dịch vụ lớn nhất trong cơ cấu GDP thế giới, đạt 67,9% (năm 2019).
+ Tỉ trọng ngành dịch vụ có xu hướng tăng: từ 64,1% (năm 2000) -> 67,9% (năm 2019), tăng 3,8%.
Vận dụng
Câu hỏi: Tìm hiểu và trình bày về dịch vụ công ở nước ta theo gợi ý:- Dịch vụ công gồm những lĩnh vực nào?
- Một số tiến bộ trong dịch vụ công,..
Trả lời:
- Dịch vụ công gồm những lĩnh vực: hành chính công, thủ tục hành chính,...
- Một số tiến bộ trong dịch vụ công:
+ Tiến hành xã hội hóa dịch vụ công.
+ Ứng dụng khoa học – công nghệ vào các hoạt động dịch vụ công, thực hiện trực tuyến.