1. Quá trình hình thành xã hội phong kiến ở Tây Âu
Câu 1. Quan sát hình 2, em hãy cho biết lãnh chúa phong kiến và nông nô được hình thành từ những tầng lớp nào?
Trả lời:
Lãnh chúa phong kiến được hình thành từ 2 tầng lớp chính:
+ Những quý tộc La Mã cũ đã quy thuận chính quyền mới của người Giéc-man và được phép giữ lại ruộng đất => giàu có
+ Những quý tộc người Giéc-man sau quá trình chinh phạt đế quốc La Mã đã chiếm đoạt ruộng đất của các chủ nô La Mã sau đó được phong tước vị và trở thành lãnh chúa phong kiến
Nông nô được hình thành từ 2 tầng lớp:
+ Những nông dân tự do bị chiếm đoạt ruộng đất và phải làm thuê cho lãnh chúa.
+ Nô lệ trong xã hội La Mã cũ được giải phóng sau khi đế quốc La Mã bị sụp đổ, họ không có ruộng đất và phải làm thuê, nộp tô, thuế cho lãnh chúa.
Câu 2. Trình bày những nét chính về quá trình hình thành xã hội phong kiến ở Tây Âu.
Trả lời:
- Nửa cuối thế kỉ V, các bộ tộc người Giéc-man từ phương Bắc tràn xuống, xâm chiếm lãnh thổ, đưa đến sự diệt vong của đế quốc Rô-ma.
- Sau khi tràn vào lãnh thổ La Mã, người Giéc-man đã:
+ Thủ tiêu bộ máy nhà nước của chủ nô La Mã, thành lập nhiều vương quốc mới, như: Vương quốc của người Ăng-glô Xắc-xông, Vương quốc Phơ-răng, Tây Gốt,...
+ Chiếm đoạt ruộng đất của chủ nô La Mã, sau đó chia cho các quý tộc thị tộc người Giéc-man.
+ Phân phong tước vị cho những người có công.
- Những việc làm của người Giéc-man sau khi lật đổ đế chế La Mã đã đưa tới sự hình thành của 2 giai cấp: lãnh chúa phong kiến và nông nô.
+ Lãnh chúa phong kiến bao gồm: các quý tộc thị tộc người Giéc-man và quý tộc La Mã quy thuận chính quyền mới.
+ Nô lệ và nông dân mất ruộng đất trở thành nông nô, phụ thuộc vào lãnh chúa phong kiến.
=> Xã hội phong kiến ở Tây Âu được hình thành.
2. Lãnh địa phong kiến và quan hệ xã hội của chế độ phong kiến ở Tây Âu
Câu 1. Quan sát hình 3 và đọc thông tin trong mục, em hãy trình bày đặc điểm của lãnh địa phong kiến ở Tây Âu.
Trả lời:
Quan sát hình 3 và đọc thông tin ta thấy, lãnh địa phong kiến ở Tây Âu có những đặc điểm:
+ Là đơn vị chính trị, kinh tế cơ bản của Tây Âu cho đến thế kỉ IX.
+ Là khu đất rộng lớn thuộc sở hữu của một lãnh chúa, bao gồm đất của lãnh chúa và đất khẩu phần.
+ Mỗi lãnh địa có quân đội, luật pháp, tòa án, thuế khóa, tiền tệ, hệ thống đo lường riêng.
+ Kinh tế chủ đạo của lãnh địa là nông nghiệp, tự cấp, tự túc, ít trao đổi với bên ngoài.
+ Lãnh chúa sống bằng việc bóc lột sức lao động tô, thuế của nông nô.
Câu 2. Khai thác sơ đồ Hình 2 và thông tin trong mục, hãy trình bày mối quan hệ giữa lãnh chúa và nông nô trong xã hội phong kiến.
Trả lời:
- Mối quan hệ giữa lãnh chúa và nông nô là mối quan hệ giữa 2 giai cấp chủ đạo trong xã hội phong kiến Tây Âu.
- Đây là mối thống trị và bóc lột giữa giai cấp thống trị là lãnh chúa phong kiến với giai cấp bị trị là nông nô.
- Hình thức bóc lột: Lãnh chúa phong kiến chi phối mọi mặt đời sống đời sống nông nô. Nông nô nhận ruộng đất của lãnh chúa để canh tác và sau đó nộp tô thuế cho lãnh chúa.
- Nông nô phải thực hiện các nghĩa vụ đối với lãnh chúa từ nộp tô thuế và nghĩa vụ lao dịch, binh dịch.
3. Sự ra đời của Thiên Chúa giáo
Câu hỏi. Hãy trình bày sự ra đời của Thiên Chúa giáo.
Trả lời:
- Thời gian ra đời: Thiên chúa giáo (Ki-tô giáo) ra đời vào đầu công nguyên ở vùng Giê-ru-da-lem (thuộc Pa-le-xtin ngày nay).
- Người sáng lập: Chúa Giê-su.
- Đầu thế kỷ IV, Thiên chúa giáo được công nhận là Quốc giáo của đế quốc La Mã.
4. Sự xuất hiện và vai trò của thành thị trung đại
Câu 1. Thành thị trung đại ra đời thế nào?
Trả lời:
- Nguyên nhân ra đời thành thị trung đại:
+ Do thủ công nghiệp phát triển, hàng hóa sản xuất ra ngày càng nhiều đã thúc đẩy nhu cầu trao đổi. Thợ thủ công có thể bán các sản phẩm của mình làm ra để trao đổi lương thực, thực phẩm, do đó họ tự do hơn, có thể bỏ trốn hoặc chuộc thân phận tự do thoát khỏi sự kìm kẹp của các lãnh chúa lãnh địa.
+ Thợ thủ công sau khi được tự do đã tìm đến những nơi đông người qua lại: bến sông, bên cạnh các nhà thờ ,...để cùng sản xuất và buôn bán hàng hóa, dần dần xuất hiện các thị trấn, sau trở thành thành phố hay thành thị trung đại.
+ Một số thành thị được phục hồi từ những thành thị cổ đại hoặc do lãnh chúa lập ra trên đất của lãnh địa để thu thuế của thợ thủ công và thương nhân.
Câu 2. Em hãy phân tích vai trò của các thành thị đối với châu Âu thời trung đại.
Trả lời:
* Vai trò của thành thị trung đại:
- Kinh tế: Thành thị ra đời đã phá vỡ nền kinh tế tự nhiên của các lãnh địa, tạo điều kiện cho kinh tế hàng hóa giản đơn phát triển.
- Chính trị: Thành thị góp phần tích cực xóa bỏ chế độ phong kiến phân quyền, xây dựng chế độ phong kiến tập quyền, thống nhất quốc gia, dân tộc.
- Xã hội: Góp phần dẫn đến sự giải thể của chế độ nông nô.
- Văn hóa: Thành thị còn là các trung tâm văn hóa. Thành thị mang không khí tự do và mở mang tri thức cho mọi người, tạo tiền đề cho việc hình thành các trường đại học lớn ở châu Âu.
Luyện tập - Vận dụng
Câu 1. Em hãy lập và hoàn thành bảng theo mẫu dưới đây.
Trả lời:
|
Nội dung |
Lãnh địa phong kiến |
Thành thị trung đại |
|
Thời gian xuất hiện |
- Thế kỷ XI |
- Thế kỷ XI |
|
Hoạt động kinh tế chủ yếu |
- Kinh tế mang tính tự cung tự cấp, đóng kín. |
- Hoạt động buôn bán, trao đổi hàng hóa diễn ra nhộn nhịp |
|
Thành phần cư dân chủ yếu |
- Lãnh chúa. - Nông nô |
- Thợ thủ công. - Thương nhân |
Câu 2. "Thành thị giống như bông hoa rực rỡ nhất của châu Âu thời trung đại". Em hãy tìm những dẫn chứng trong bài học để chứng minh cho ý kiến trên.
Trả lời:
Để chứng minh cho câu "Thành thị giống như bông hoa rực rỡ nhất của châu Âu thời trung đại", ta có các dẫn chứng:
+ Phá vỡ nền kinh tế tự nhiên trong các lãnh địa, tạo điều kiện cho sự hình thành và phát triển kinh tế hàng hóa.
+ Góp phần xóa bỏ chế độ phong kiến phân quyền, xây dựng chế độ phong kiến tập quyền.
+ Thành thị mang lại bầu không khí tự do, cởi mở, nhiều thành tựu văn hóa dần nảy nở và phát triển về sau.
Câu 3. Tìm hiểu và cho biết một số dấu ấn tiêu biểu của thành thị trung đại (các thành phố cổ, trường đại học,...) còn được bảo tồn, gìn giữ và phát triển đến ngày nay.
Trả lời:
Một số dấu ấn tiêu biểu của thành thị trung đại còn được bảo tồn, giữ gìn và phát triển đến ngày nay là:
- Thành phố cổ:Besalu (Tây Ban Nha), Bamberg (Đức), Obidos Bồ Đào Nha), Bruges (Bỉ); San Gimignano (Italia),Carcassonne (Pháp); York (Anh), Regensburg (Đức)
- Đại học lâu đời còn đến ngày nay: Bôlôna ở Italia, đại học Pari, đại học Oóclêăng ở Pháp, đại học Oxfdt (Oxford), đại học Kembrit (Cambridge) ở Anh, đại học Salamanca ở Tây Ban Nha, đại học Palét Mơ (Palermo) ở Italia v.v…