1. Cuộc kháng chiến chống Tống giai đoạn thức nhất (năm 1075)
Câu hỏi. Em hãy chỉ ra nét độc đáo trong cuộc kháng chiến chống Tống giai đoạn thứ nhất (năm 1075).
Trả lời:
* Những nét độc đáo trong cuộc kháng chiến chống Tống giai đoạn thứ nhất:
- Chủ động tiến công địch, đẩy địch vào thế bị động.
- Tiêu hủy kho lương dự trữ của giặc rồi lui về phòng tuyến chống giặc.
2. Cuộc kháng chiến chống Tống giai đoạn thứ hai (năm 1077)
a) Chuẩn bị kháng chiến
Câu hỏi: Vì sao Lý Thường Kiệt quyết định xây dựng phòng tuyến chống quân Tống ở sông Như Nguyệt? Việc xây dựng phòng tuyến như vậy đã thể hiện điều gì?
Trả lời:
- Nguyên nhân Lý Thường Kiệt xây dựng trận tuyến trên sông Như Nguyệt:
+ Sông Như Nguyệt chặn ngang tất cả các ngả đường bộ mà quân Tóng có thể vượt qua để tiến vào Thăng Long.
+ Sông Như Nguyệt bấy giờ có lòng sông sâu, rộng, là một chiến hào tự nhiên khó có thể vượt qua.
+ Lực lượng của nhà Tống kéo sang Đại Việt chủ yếu là bộ binh, lực lượng thủy binh không nhiều.
- Nhận xét: việc xây dựng phòng tuyến trên sống Như Nguyệt cho thấy sự chuẩn bị kĩ càng và ý chí quyết tâm đánh giặc ngoại xâm của quân dân nhà Lý; đồng thời phản ánh tầm nhìn và tài năng quân sự tuyệt vời của Thái úy Lý Thường Kiệt.
b) Cuộc chiến đấu trên phòng tuyến sông Như Nguyệt
Câu 1: Khai thác tư liệu 3, nêu nhận xét của em về cách kết thúc cuộc kháng chiến của Lý Thường Kiệt.
Trả lời:
Cách kết thúc cuộc kháng chiến của Lý Thường Kiệt: quân giặc bại trận nhưng Lý Thường Kiệt đã chủ động đề nghị "giảng hoà", thực chất là cho quân Tống một lối thoát.
=> Chủ trương nhân đạo, cách ngoại giao khôn khéo và mềm dẻo, tránh gây thêm tổn thất cho cả hai bên.
=> Vừa thể hiện sức mạnh của đất nước, vừa không làm tổn hại đến danh dự nhà Tống, đảm bảo được mối quan hệ bang giao hòa hiếu giữa hai nước sau chiến tranh.
Câu 2: Trình bày ý nghĩa của chiến thắng trên sông Như Nguyệt.
Trả lời:
Ý nghĩa của chiến thắng sông Như Nguyệt:
- Cuộc chiến trên sông Như Nguyệt thắng lợi đã giáng một đòn vào ý chí xâm lược của quân Tống.
- Nền độc lập, tự chủ của Đại Việt được giữ vững.
- Nghệ thuật quân sự đặc sắc, đánh vào tinh thần quân giặc (bài Nam Quốc Sơn Hà)
Luyện tập - Vận dụng
Câu 1. Hãy chỉ ra những nét độc đáo trong cuộc kháng chiến chống Tống của nhà Lý (1075-1077).
Trả lời:
- Nét độc đáo trong cuộc kháng chiến chống Tống của nhà Lý:
+ Thực hiện “tiên phát chế nhân” - chủ động tấn công để chặn trước thế mạnh của giặc. Lý Thường Kiệt đã chỉ huy 10 vạn quân thủy, bộ, chia làm 2 đạo tiến sang đất Tống để tiêu diệt các cứ điểm: Ung Châu – Khâm Châu – Liêm Châu.
+ Sau khi tiến công sang đất Tống, Lý Thường Kiệt cho ban bố “Phạt Tống lộ bố văn” để nhân dân Tống hiểu rõ mục đích và tính chất của cuộc tiến công.
+ Sau khi đạt được mục đích chiến lược, Lý Thường Kiệt nhanh chóng rút quân về nước để tránh địch phản công.
+ Chủ động thực hiện việc xây dựng lực lượng và dựng phòng tuyến chống giặc trên sông Như Nguyệt.
+ Sử dụng bài thơ “Nam quốc sơn hà” để khích lệ ý chí chiến đấu của quân sĩ Đại Việt và làm suy sụp tinh thần quân Tống.
+ Lợi dụng thời cơ quân Tống suy yếu để tổng phản công.
+ Chủ động kết thúc chiến tranh bằng biện pháp: giảng hòa.
Câu 2. Vai trò của Lý Thường Kiệt trong cuộc kháng chiến được thể hiện như thế nào?
Trả lời:
- Là tổng chỉ huy lãnh đạo cuộc kháng chiến chống quân Tống xâm lược.
- Đưa ra đường lối kháng chiến nhanh chóng, đúng đắn, sáng tạo, giúp quân và dân ta giành được thắng lợi.
- Là người trực tiếp điều binh khiển tướng và quyết định kết thúc chiến tranh bằng biện pháp hoà bình => Vai trò to lớn, góp phần quan trọng vào thắng lợi của cuộc kháng chiến.
Câu 3. Cuộc kháng chiến chống Tống của nhà Lý đã để lại những bài học gì cho công cuộc bảo vệ Tổ quốc hiện nay?
Trả lời:
Bài học từ cuộc kháng chiến chống Tống thời Lý đối với sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc:
- Kiên trì, quyết tâm chống giặc.
- Linh hoạt, mềm dẻo trong đối sách để tránh kéo dài cuộc chiến, hao tổn sức mạnh quốc gia.
- Ngoài chiến tranh quân sự cần áp dụng chiến thuật "tâm lý chiến" trong chiến tranh.