1. Những biển đổi về kinh tế - xã hội Tây Âu từ thế kỉ XIII đến thế kỉ XVI
Câu hỏi: Hãy chỉ ra những biến đổi quan trọng nhất về kinh tế - xã hội ở Tây Âu từ thế kỉ XIII đến thế kỉ XVI
Trả lời:
Những biến đổi quan trọng nhất về kinh tế - xã hội ở Tây Âu từ thế kỉ XIII đến thế kỉ XVI:
- Từ cuối thế kỉ XIII, tình hình kinh tế - xã hội Tây Âu có nhiều biến đổi.
- Các hình thức sản xuất tư bản chủ nghĩa ra đời và ngày càng mở rộng như: Công trường thủ công, công ty thương mại, đồn điền.
- Giai cấp tư sản đã ra đời mặc dù có thế lực kinh tế song không có địa vị xã hội và chính trị tương xứng.
- Họ phản đối các giáo lý lỗi thời, chủ trương xây dựng một nền văn hóa mới đề cao giá trị con người và quyền tự do cá nhân, thúc đẩy khoa học – kỹ thuật phát triển.
- Tạo điều kiện thúc đẩy sự phát triển của chủ nghĩa tư bản.
2. Phong trào Văn hoá Phục hưng
a) Những thành tựu tiêu biểu
Câu 1: Hãy trình bày một số thành tựu tiêu biểu của phong trào Văn hóa Phục hưng.
Trả lời:
Phong trào văn hóa Phục Hưng đã đạt được nhiều thành tựu trên nhiều lĩnh vực.
- Văn học có những tác phẩm kịch, tiểu thuyết, như:
+ Tác phẩm: Thần khúc của Đan-tê.
+ Vở kịch: Rô-mê-ô và Giu-li-ét của Sếch-xpia.
+ Tiểu thuyết Đôn-ki-hô-tê của Xéc-van-téc.
+ Tác phẩm: Quyển thơ tình thứ nhất, Quyển thơ tình thứ hai của Pi-e Giôn-sát…
- Nghệ thuật đạt được những thành tựu lớn về hội họa, kiến trúc, điêu khắc, tiêu biểu với các tác phẩm như:
+ Nàng Mô-na Li-sa, Bữa ăn cuối cùng của danh họa Lê-ô-na-đơ-vanh-xi.
+ Sự sáng tạo của A-đam, Tượng Đa-vít của Mi-ken-lăng-giơ…
- Khoa học - kĩ thuật có tiến bộ vượt bậc về y học, toán học, thiên văn học với những đóng góp của các nhà khoa học như: Cô-péc-ních; Bru-nô; Ga-li-lê…
Câu 2: Em ấn tượng với thành tựu nào nhất? Vì sao?
Trả lời:
Em ấn tượng nhất với "thuyết nhật tâm" của Cô-péc-ních, G. Bru-nô, G. Ga-li-lê bởi: Những nghiên cứu của họ đã chứng minh rằng: Trái Đất hình tròn, Trái Đất quay quanh trục của nó và quay xung quanh mặt trời => Đối lập hoàn toàn với quan điểm Trái Đất là trung tâm của giáo hội Thiên chúa.
Tạo cơ sở cho sự phát triển mạnh mẽ của ngành thiên văn học và những nghiên cứu ở các giai đoạn lịch sử tiếp theo. "thuyết nhật tâm" của Cô-péc-ních bị cấm lưu truyền, Ga-li-lê bị bỏ tù vì công bố học thuyết nhưng ông vẫn khẳng định “Dù sao Trái Đất vẫn quay”.
c) Ý nghĩa và tác động của phong trào văn hóa Phục Hưng đối với xã hội Tây Âu
Câu 1. Tư liệu 1, 2 phản ánh quan điểm của các nhà Văn hóa Phục hưng về vấn đề gì?
Trả lời:
Tư liệu 1, 2 phản ánh quan điểm của các nhà Văn hóa Phục hưng về vấn đề
- Các nhà Văn hóa Phục hưng đã lên án gay gắt Giáo hội Thiên Chúa giáo và đả phá trật tự phong kiến.
- Văn hóa Phục hưng đề cao giá trị con người và tự do cá nhân, đề cao tinh thần dân tộc, đồng thời có nhiều đóng góp quan trọng đối với kho tàng văn hóa nhân loại.
Câu 2. Phong trào Văn hóa Phục hưng có ý nghĩa và tác động đến xã hội Tây Âu như thế nào?
Trả lời:
- Ý nghĩa Phong trào văn hóa Phục hưng.
+ Thông qua các tác phẩm của mình, các nhà Phục hưng đã có đóng góp lớn trong việc giải phóng con người khỏi sự ràng buộc của lễ giáo phong kiến và Giáo hội.
=> Phong trào Phục hưng là cuộc đấu tranh công khai đầu tiên của giai cấp tư sản chống giai cấp phong kiến đã lỗi thời.
+ Mở đường cho sự phát triển cao của văn hóa châu Âu trong những thế kỉ sau đó; làm phong phú thêm kho tàng văn hóa nhân loại.
- Phong trào văn hóa Phục hưng: đóng vai trò tích cực trong việc phát động quần chúng chống lại chế độ phong kiến.
2. Phong trào cải cách tôn giáo
Câu 1. Hãy giải thích vì sao xuất hiện phong trào Cải cách tôn giáo.
Trả lời:
Lí do xuất hiện phong trào Cải cách tôn giáo:
- Giai cấp phong kiến châu Âu lấy Thiên chúa giáo làm chỗ dựa, chi phối toàn bộ đời sống tinh thần của xã hội.
- Đầu thế kỉ XVI, Giáo hội Thiên Chúa giáo ngày càng có xu hướng cản trở sự phát triển của giai cấp tư sản. Giáo hoàng và giám mục quá quan tâm đến quyền lực và đặt ra nhiều lễ nghi tốn kém.
- Giai cấp tư sản coi Giáo hội là thế lực cản trở bước tiến của họ => Đòi hỏi sự thay đổi và “cải cách” tổ chức Giáo hội => Phong trào Cải cách tôn giáo xuất hiện.
Câu 2. Hãy trình bày những nội dung chính của phong trào Cải cách tôn giáo.
Trả lời:
Câu 3. Trình bày tác động của phong trào Cải cách tôn giáo đối với xã hội Tây Âu.
Trả lời:
- Tác động của phong trào cải cách tôn giáo:
+ Khiến Thiên Chúa giáo bị phân hóa thành 2 giáo phái là: Cựu giáo (Ki-tô giáo cũ) và Tân giáo (Anh giáo, Tin lành…).
+ Làm bùng lên cuộc đấu tranh rộng lớn ở Đức, thường gọi là chiến tranh nông dân Đức
+ Châm ngòi các cuộc khởi nghĩa nông dân.
+ Góp phần mở đầu cho nền văn hóa châu Âu phát triển cao hơn.
Luyện tập - Vận dụng
Câu 1. Hãy lập và hoàn thành bảng theo mẫu dưới đây:
Trả lời:
|
Các nhà Văn hóa phục hưng |
Lĩnh vực |
Tác phẩm/ Công trình tiêu biểu |
|
M. Xéc-van-tét |
Nhà văn |
Đôn Ki-hô-tê |
|
W. Sếch-xpia |
Nhà viết kịch |
Rô-mê-ô và Giu-li-ét |
|
Lê-ô-na đơ Vanh-xi |
Hoạ sĩ |
Bữa tiệc cuối cùng, Nàng La Giô-công-đơ |
|
N. Cô-péc-ních |
Thiên văn học |
Học thuyết Trái Đất quay quanh trục |
|
G. Ga-li-ê |
Thiên văn học |
Học thuyết Trái Đất quay |
Câu 2. Vẽ sơ đồ tư duy (hoặc lập bảng hệ thống) thể hiện những nét chính của Phong trào Cải cách tôn giáo (nguyên nhân, nội dung, tác động).
Trả lời:
|
Phong trào Cải cách tôn giáo |
Nguyên nhân |
Nội dung |
Tác động |
|
+ Giáo hội bóc lột nhân dân. + Hệ tư tưởng của Giáo hội phong kiến cản trở sự phát triển của văn hóa, khoa học. + Sự tồn tại của Giáo hội cản trở sự phát triển của Chủ nghĩa tư bản. - Phong trào cải cách tôn giáo khởi đầu ở Đức và lan sang các nước Tây Âu. - Đại diện tiêu biểu: Lu-thơ, Can-vanh |
- Kịch liệt phê phán những hành vi tham lam và đồi bại của Giáo hoàng, phủ nhận sự thống trị của Giáo hội. - Chỉ trích mạnh mẽ những giáo lý giả dối của Giáo hội. - Đòi bãi bỏ những hủ tục, lễ nghi phiền toái, đòi quay về với giáo lí Ki-tô nguyên thủy |
- Đạo Ki-tô bị phân thành hai giáo phái: Cựu giáo là Kitô cũ và Tân giáo, mâu thuẫn và xung đột với nhau. - Làm bùng lên cuộc chiến tranh nông dân Đức |
Câu 3. Sưu tầm tư liệu từ Internet và sách, báo để giới thiệu (theo cách của em) về một công trình/tác phẩm/nhà văn hóa thời Phục hưng mà em ấn tượng nhất.
Trả lời:
(*) Giới thiệu về nhân vật Ra-bơ-le
- Ra-bơ-le (Francois Rabelais) - văn sĩ, nhà bác học nghiên cứu nhiều môn khoa học, đại biểu xuất sắc của nền văn học thời Phục Hưng Pháp.
- Ông sinh ra và lớn lên ở một trại ấp gần thành phố Sinông, trong một gia đình trí thức khá giả. Cha là luật sư, chăm lo đến việc học hành của con cái nên từ thuở ấu thơ, Ra-bơ-le đã biểu lộ rõ tư chất thông minh và hiếu học.
- Năm 1528, ông từ bỏ chức giáo sĩ để đi học luật khoa, rồi y khoa.
- Năm 1532, ông làm thầy thuốc ở Lyông và bắt tay vào sự nghiệp văn chương. Ông viết báo, dịch sách và viết tiểu thuyết. Bộ tiểu thuyết nổi tiếng của ông, trong đó có Gacgăngchuya và Păngtagruyen, gồm 5 cuốn, được xuất bản 1532 - 1554 (cuốn thứ năm xuất bản sau khi ông mất được một năm).
- Tác phẩm của Ra-bơ-le thấm nhuần tư tưởng nhân văn. Ông dùng tiếng cười giễu cợt, lên án bọn giáo sĩ, đả kích bọn vua chúa tham lam độc ác. Ông đả phá xã hội phong kiến và để xuất ý kiến xây dựng xã hội mới. Giáo hội ra lệnh cấm xuất bản và truy nã tác phẩm.
- Ra-bơ-le là ngôi sao rực rỡ trên văn đàn Phục Hưng của Pháp.