I. Cách mạng công nghiệp lần thứ ba
- Bối cảnh lịch sử: Kế thừa hai cuộc cách mạng công nghiệp trước, thúc đẩy bởi Chiến tranh thế giới thứ hai và Chiến tranh lạnh. Biến đổi khí hậu và sự cạn kiệt tài nguyên đặt ra nhu cầu phát triển công nghệ mới.
- Thành tựu tiêu biểu:
+ Tiến bộ khoa học cơ bản: sinh sản vô tính, giải mã ADN, tia laser, thuyết tương đối.
+ Công cụ sản xuất tự động: máy tính, internet, hệ thống điện tử.
+ Vật liệu và năng lượng mới, tiến bộ vượt bậc trong giao thông vận tải, thông tin liên lạc, chinh phục vũ trụ.
+ Công nghệ thông tin giúp kết nối thế giới, đưa nhân loại vào thời kỳ "văn minh thông tin".
II. Cách mạng công nghiệp lần thứ tư
- Bối cảnh lịch sử: Xuất phát từ ba cuộc cách mạng trước, chịu tác động của toàn cầu hóa, vấn đề an ninh phi truyền thống và các thách thức xã hội như ô nhiễm môi trường, dân số tăng nhanh.
- Thành tựu tiêu biểu:
+ Công nghệ số với trí tuệ nhân tạo (AI), vạn vật kết nối (IoT), dữ liệu lớn (Big Data).
+ Ứng dụng IoT vào nhiều lĩnh vực: nông nghiệp, y dược, chế biến thực phẩm, bảo vệ môi trường.
+ Công nghệ tiên tiến: người máy, máy in 3D, xe tự lái, vật liệu mới, công nghệ nano.
+ Sự tự động hóa làm giảm sự can thiệp của con người vào sản xuất và vận hành.
III. Ý nghĩa và tác động
- Kinh tế: Thay đổi cơ cấu ngành sản xuất, tạo bước tiến vượt bậc về năng suất lao động, hình thành thế giới kết nối và hợp tác.
- Xã hội: Chuyên môn hóa sâu sắc, làm thay đổi cách sống, lao động. Tự động hóa làm gia tăng tỷ lệ thất nghiệp, có thể dẫn đến bất ổn xã hội.
- Văn hóa: Thúc đẩy sự kết nối văn hóa toàn cầu, thay đổi lối sống gắn với "thế giới mạng", ảnh hưởng đến các giá trị truyền thống.