1. Tình hình nước Nga Xô viết trước khi Liên Xô thành lập (1918 - 1922)
- Sau Cách mạng tháng Mười (1917): Nga Xô viết bị 14 nước đế quốc tấn công cùng lực lượng phản cách mạng.
- Chính quyền Xô viết:
+ 1919: Ban hành Chính sách Cộng sản thời chiến, xây dựng quân đội mạnh.
+ 1920: Đánh bại lực lượng chống phá, bảo vệ chính quyền Xô viết.
- Chính sách kinh tế mới (NEP) (1921) của Lenin:
- Bãi bỏ trưng thu lương thực, thay bằng thuế lương thực.
- Cho phép tự do buôn bán, khuyến khích đầu tư tư bản nước ngoài.
* Hệ quả: Giúp Nga vượt qua khủng hoảng, kinh tế phục hồi, đời sống dân được cải thiện.
- Tháng 12/1922: Liên Xô chính thức thành lập, gồm Nga, Bê-la-rút, Ukraine, Ngoại Cáp-ca-dơ.
2. Liên Xô từ năm 1922 đến năm 1945
* Thành tựu:
- Kinh tế:
+ 1937: Công nghiệp nặng đứng đầu châu Âu, thứ hai thế giới (sau Mỹ).
+ Hoàn thành tập thể hóa nông nghiệp, áp dụng cơ giới hóa sản xuất.
- Văn hóa - giáo dục:
+ Xóa bỏ nạn mù chữ, phổ cập giáo dục tiểu học và THCS.
+ Phát triển khoa học tự nhiên & xã hội.
- Xã hội:
+ Xóa bỏ giai cấp bóc lột, xây dựng liên minh công - nông.
+ Phát triển văn hóa xã hội chủ nghĩa, nhiều thành tựu văn học, nghệ thuật.
* Hạn chế:
+ Mất cân đối giữa công nghiệp nặng - nhẹ, giữa công nghiệp - nông nghiệp.
+ Tập thể hóa nông nghiệp vi phạm nguyên tắc tự nguyện.