1. Kháng chiến toàn diện: thắng lợi trên các mặt trận chính trị, kinh tế, văn hóa, giáo dục
a) Chính trị
- Đại hội Đảng lần II (1951): Khẳng định đường lối kháng chiến, đánh dấu bước phát triển mới của Đảng.
- Tháng 3-1951: Thành lập Mặt trận Liên Việt, hợp nhất Việt Minh và Hội Liên Việt.
- Năm 1952: Đại hội Chiến sĩ thi đua toàn quốc biểu dương thành tích trong sản xuất và chiến đấu.
b) Kinh tế
- Phát động phong trào thi đua sản xuất, thực hành tiết kiệm, tăng cường tiềm lực kháng chiến.
- Nhận viện trợ từ Trung Quốc, Liên Xô...
c) Văn hoá-giáo dục
- Cải cách giáo dục với phương châm: phục vụ kháng chiến, dân sinh, sản xuất.
- Thành lập nhiều trường chuyên nghiệp, đại học.
- Văn học nghệ thuật đạt nhiều thành tựu, phản ánh cuộc kháng chiến.
2. Cuộc tiến công Đông-Xuân 1953-1954 và chiến dịch lịch sử Điện Biên Phủ năm 1954
♦ Kế hoạch Na-va của Pháp và Mỹ:
- Từ giữa năm 1953, thực dân Pháp và can thiệp Mỹ đã triển khai Kế hoạch Na-va với hi vọng sẽ giành được thắng lợi quân sự quyết định trong vòng 18 tháng để “kết thúc chiến tranh trong danh dự".
- Điểm mấu chốt của kế hoạch là tập trung lực lượng cơ động chiến lược mạnh ở đồng bằng Bắc Bộ, lúc cao điểm lên đến 44 tiểu đoàn, nhằm giành lại sự chủ động chiến lược xoay chuyển tình thế trên chiến trường Đông Dương, thực hiện đòn tiến công mang tính quyết định khi có điều kiện.
♦ Cuộc Tiến công chiến lược Đông-Xuân 1953-1954
- Trước tình hình mới, Bộ Chính trị Trung ương Đảng đã đề ra Kế hoạch tác chiến Đông-Xuân 1953-1954. Phương hướng chiến lược là tấn công một số địa bàn có tầm quan trọng về chiến lược mà quân Pháp tương đối yếu, nhằm tiêu diệt một bộ phận sinh lực địch, giải phóng đất đai và buộc chúng phải phân tán lực lượng đối phó.
- Từ tháng 12/1953 - tháng 2/1954, quân chủ lực Việt Nam đã tấn công nhiều nơi, như: Lai Châu, Trung Lào, Thượng Lào, Tây Nguyên… Kết quả: Pháp buộc phải phân tán lực lượng thành năm nơi tập trung quân là: đồng bằng Bắc Bộ, Điện Biên Phủ, Xê-nô, Luông Pha-bang, Plây-ku.
=> Những thắng lợi của quân dân Việt Nam trong Đông-Xuân 1953-1954 đã bước đầu làm phá sản kế hoạch Na-va của Pháp và can thiệp Mỹ.
♦ Chiến dịch Điện Biên Phủ (1954)
- Từ cuối năm 1953, thực dân Pháp được Mỹ giúp sức đã xây dựng Điện Biên Phủ thành tập đoàn cứ điểm kiên cố ở Đông Dương.
- Đầu tháng 12-1953, Bộ Chính trị quyết định mở chiến dịch Điện Biên Phủ và thông qua phương án tác chiến là “đánh nhanh, thắng nhanh”. Tuy nhiên, sau khi đánh giá tình hình lực lượng giữa hai bên, phương án tác chiến đã được chuyển sang ”đánh chắc, tiến chắc”. Công tác chuẩn bị cho chiến dịch được xúc tiến khẩn trương với khẩu hiệu “Tất cả cho tiền tuyến, tất cả để chiến thắng”.
- Chiến dịch Điện Biên Phủ diễn ra từ ngày 13-3 đến ngày 7-5-1954 và chia làm ba đợt.
+ Đợt 1, từ ngày 13/3 đến 17/3/1954: quân dân Việt Nam tiến công tiêu diệt các căn cứ Him Lam và toàn bộ phân khu Bắc.
+ Đợt 2, từ ngày 30/3 đến 26/4/1954: quân dân Việt Nam tiến công các cứ điểm phía đông phân khu Trung tâm Mường Thanh.
+ Đợt 3, từ ngày 1/5 đến 7/5/1954: quân dân Việt Nam tiến công khu Trung tâm Mường Thanh và phân khu Nam. 7/5/1954, toàn bộ Ban Tham mưu của Pháp phải đầu hàng.
=> Ý nghĩa: đập tan Kế hoạch Na-va, làm xoay chuyển cục diện chiến tranh ở Đông Dương, tạo điều kiện cho cuộc đấu tranh ngoại giao giành thắng lợi. Chiến thắng này cũng là nguồn cổ vũ to lớn đối với phong trào giải phóng dân tộc trên thế giới.
3. Chiến thắng trên mặt trận ngoại giao
- Thành lập Liên minh nhân dân Việt - Miên - Lào (1951), thúc đẩy liên kết ba nước Đông Dương.
- Việt Nam tham gia đàm phán, ký Hiệp định Giơ-ne-vơ (21-7-1954), Pháp cam kết công nhận độc lập Việt Nam.
4. Nguyên nhân thắng lợi và ý nghĩa lịch sử của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp
a) Nguyên nhân thắng lợi
- Đoàn kết ba nước Đông Dương.
- Nhận sự ủng hộ quốc tế.
- Lòng yêu nước, sự đoàn kết của nhân dân.
- Sự lãnh đạo đúng đắn của Đảng.
b) Ý nghĩa lịch sử
- Việt Nam: Chấm dứt ách thống trị của Pháp sau gần một thế kỷ.
- Thế giới: Giáng đòn vào chủ nghĩa đế quốc, góp phần xóa bỏ chế độ thực dân.