1. Trật tự thế giới cuối thế kỉ XX
- Trật tự hai cực I-an-ta sụp đổ: Do Liên Xô tan rã (1991), Mỹ trở thành siêu cường duy nhất.
- Xu hướng đơn cực hình thành, với Mỹ đứng đầu, tuy nhiên:
+ Các cường quốc như Liên minh châu Âu, Trung Quốc, Nhật Bản, Nga có ảnh hưởng khu vực.
+ Không xảy ra xung đột lớn giữa các cường quốc.
+ Trật tự đơn cực tồn tại không lâu, dần chuyển sang đa cực.
2. Xu hướng hình thàn trật tự thế giới mới đầu thế kỉ XXI
- Biến cố quan trọng:
+ 11/9/2001: Khủng bố tấn công nước Mỹ → Mỹ phát động chiến tranh tại Afghanistan và Iraq → thể hiện tham vọng duy trì trật tự đơn cực.
- Khó khăn của Mỹ:
- Chiến tranh kéo dài, tốn kém.
- Khủng hoảng tài chính toàn cầu 2008–2009 làm Mỹ suy yếu.
- Xu hướng đa cực rõ nét từ thập niên 2010:
- Trung Quốc: Trỗi dậy mạnh, thực hiện chiến lược “Vành đai – Con đường”.
- Nga: Tìm cách khôi phục vị thế, chống NATO mở rộng.
- EU: Trở thành một trung tâm quyền lực cạnh tranh.
- Nhật Bản, Ấn Độ: Cũng vươn lên cạnh tranh ảnh hưởng.