Trước khi đọc
Câu hỏi SGK Ngữ văn 7 KNTT - Soạn bài Bầy chim chìa vôi (trang 11): Hãy chia sẻ một trải nghiệm đẹp của tuổi thơ em. Ghi lại một số từ ngữ diễn tả cảm xúc của em khi nghĩ về trải nghiệm đó.
Trả lời:
- Kỉ niệm đó là: cùng các bạn thả diều, chơi lò cò, chơi ô ăn quan, là lúc cùng các bạn nghịch ngợm, phá phách trên con đường làng
- Kỉ niệm đó em cùng trải qua với: bạn bè, người thân
- Cảm xúc, suy nghĩ: tràn ngập sự xúc động, bồi hồi, một cảm giác hạnh phúc được lan truyền, bất giác em tự mỉm cười vì một phần kí ức.
Đọc văn bản
Câu 1 SGK Ngữ văn 7 KNTT - Soạn bài Bầy chim chìa vôi (trang 11): Nội dung cuộc trò chuyện của hai anh em Mên và Mon lúc nửa đêm.
Trả lời:
- Nội dung cuộc trò chuyện của hai anh em Mên và Mon lúc nửa đêm là: trời mưa to, nước sông dâng cao ngập bãi sông, hai anh em Mên và Mon lo lắng cho những chú chim chìa vôi non sẽ bị chết đuối.
Câu 2 SGK Ngữ văn 7 KNTT - Soạn bài Bầy chim chìa vôi (trang 11): Chi tiết nào được lặp lại trong những lời nói của nhân vật Mon?
Trả lời:
- Chi tiết được lặp lại trong những lời nói của nhân vật Mon là mưa ở bãi cát.
Câu 3 SGK Ngữ văn 7 KNTT - Soạn bài Bầy chim chìa vôi (trang 12): Thói quen làm tổ và đẻ trứng của bầy chim chìa vôi ở bãi sông quê Mên và Mon.
Trả lời:
- Thói quen làm tổ và đẻ trứng của bầy chim chìa vôi ở bãi sông quê là: vào mùa cạn, những đám rong héo dần làm thành một lớp đệm trên cát, những con chim chìa vôi bay ra bãi cát đẻ trứng.
Câu 4 SGK Ngữ văn 7 KNTT - Soạn bài Bầy chim chìa vôi (trang 13): Bầy chim chìa vôi non có bay được vào bờ không?
Trả lời:
- Trường hợp 1: Em dự đoán bầy chim chìa vôi non không bay được vào bờ.
- Trường hợp 2: Em dự đoán bầy chim chìa vôi non có bay được vào bờ.
Câu 5 SGK Ngữ văn 7 KNTT - Soạn bài Bầy chim chìa vôi (trang 14): Chú ý cử chỉ, lời nói của nhân vật Mên.
Trả lời:
- Cử chỉ, lời nói của nhân vật Mên: dứt khoát, người lớn.
Câu 6 SGK Ngữ văn 7 KNTT - Soạn bài Bầy chim chìa vôi (trang 15): Khung cảnh bãi sông trong buổi bình minh.
Trả lời:
- Khung cảnh bãi sông trong buổi bình minh: khi ánh bình minh rọi sáng những hạt mưa trên mặt sông thì một cảnh tượng như huyền thoại hiện ra, từ mặt nước những cánh chim bé bỏng và ướt át đột ngột bứt khỏi dòng nước khổng lồ bay lên.
Câu 7 SGK Ngữ văn 7 KNTT - Soạn bài Bầy chim chìa vôi (trang 15): Cuộc "cất cánh" của bầy chim chìa vôi non ở đây có đúng như dự đoán của em không?
Trả lời:
- Cuộc "cất cánh" của bầy chim chìa vôi non ở đây không đúng như dự đoán của em, nhưng đã đạt được hy vọng của em là chúng bay được vào đến bờ an toàn.
Câu 8 SGK Ngữ văn 7 KNTT - Soạn bài Bầy chim chìa vôi (trang 16): Cảm xúc của hai nhân vật Mên và Mon khi quan sát bầy chim chìa vôi non bay lên.
Trả lời:
- Cảm xúc của hai nhân vật Mên và Mon khi quan sát bầy chim chìa vôi non bay lên: tất cả vụt im lặng, hai đứa đứng không nhúc nhích, xúc động đến phát khóc khi thấy bầy chim non bay lên và hạ cánh an toàn bên một lùm dứa dại bờ sông.
Trả lời câu hỏi
Câu hỏi 1 SGK Ngữ văn 7 KNTT - Soạn bài Bầy chim chìa vôi (trang 16): Em hãy xác định đề tài và ngôi kể của truyện Bầy chim chìa vôi.
Trả lời:
- Đề tài trẻ em.
- Ngôi kể: ngôi thứ ba
Câu hỏi 2 SGK Ngữ văn 7 KNTT - Soạn bài Bầy chim chìa vôi (trang 16): Chỉ ra đâu là lời người kể chuyện, đâu là lời nhân vật trong đoạn văn sau:
Khoảng hai giờ sáng Mon tỉnh giấc. Nó xoay mình sang phía anh nó, thì thào gọi:
- Anh Mên ơi, anh Mên!
- Gì đấy? Mày không ngủ à? - Thằng Mên hỏi lại, giọng nó ráo hoảnh như đã thức dậy từ lâu lắm rồi.
Trả lời:
- Lời người kể là câu:
+ Khoảng hai giờ sáng Mon tỉnh giấc. Nó xoay mình sang phía anh nó, thì thào gọi:
+ Thằng Mên hỏi lại, giọng nó ráo hoảnh như đã thức
- Lời nhân vật:
+ Anh Mên ơi, anh Mên!
+ Gì đấy? Mày không ngủ à?
Câu hỏi 3 SGK Ngữ văn 7 KNTT - Soạn bài Bầy chim chìa vôi (trang 17): Điều gì khiến hai anh em Mên, Mon lo lắng khi thấy mưa to và nước đang dâng cao ngoài bãi sông? Chi tiết nào thể hiện rõ nhất điều đó?
Trả lời:
- Điều khiến hai anh em Mên, Mon lo lắng khi thấy mưa to và nước đang dâng cao ngoài bãi sông là những con chim chìa vôi non bị chết đuối mất.
- Chi tiết thể hiện rõ nhất điều đó là cuộc nói chuyện của hai anh em:
"- Em sợ những con chim chìa vôi non bị chết đuối mất.
- Tao cũng sợ.".
Câu hỏi 4 SGK Ngữ văn 7 KNTT - Soạn bài Bầy chim chìa vôi (trang 17): Trong cuộc trò chuyện ở phần (2), Mon nói với Mên những chuyện gì? Nội dung cuộc trò chuyện ấy giúp em nhận ra được những nét tính cách nào của nhân vật Mon?
Trả lời:
- Trong cuộc trờ chuyện ở phần (2), Mon đã nói với Mên việc mình lấy trộm và thả con cá bống của bố vào chỗ cống sông và rủ Mên ra sông mang tổ chim vào bờ vì lo lắng chúng sẽ bị ngập.
- Mon là một người sống tình cảm, biết yêu thương quan tâm đến mọi thứ xung quanh đặc biệt là tình yêu đối với động vật, với thế giới tự nhiên.
Câu hỏi 5 SGK Ngữ văn 7 KNTT - Soạn bài Bầy chim chìa vôi (trang 17): Nêu một số chi tiết miêu tả nhân vật Mên ở phần (3). Em hãy dựa vào các chi tiết đó để khái quát tính cách của nhân vật Mên.
Trả lời:
- Một số chi tiết miêu tả nhân vật Mên ở phần (3):
+ Giọng tỏ vẻ rất người lớn: chứ gì nữa; kéo đò về bến chứ, không thì chết…
+ Cử chỉ, hành động: tao kéo, mày đẩy; quấn dây buộc đò vào người, gò lưng kéo.
=> Mên là người anh quyết đoán, hiểu biết và quan tâm đến em.
Câu hỏi 6 SGK Ngữ văn 7 KNTT - Soạn bài Bầy chim chìa vôi (trang 17): Khi đọc đoạn văn miêu tả khung cảnh bãi sông trong buổi bình minh, em có ấn tượng nhất với chi tiết nào? Vì sao?
Trả lời:
- Khi đọc đoạn văn miêu tả khung cảnh bãi sông trong buổi bình minh, em có ấn tượng nhất với chi tiết: con chim non suýt thì ngã xuống nước, nhưng nó đã đập một nhịp quyết định, vụt bứt ra khỏi dòng nước và bay lên cao hơn lần cất cánh đầu tiên ở bãi cát.
- Em ấn tượng với chi tiết đó vì nó nói lên nghị lực phi thường của một con chim non, từ đó em nhìn về cuộc sống của con người, chúng ta cũng cần có những nghị lực để vươn lên, v.v... Đồng thời, chi tiết đó đã để cho cái kết trở nên tươi sáng và đẹp đẽ, hướng người đọc vào những điều đẹp, thiện ở tương lai.
Câu hỏi 7 SGK Ngữ văn 7 KNTT - Soạn bài Bầy chim chìa vôi (trang 17): Trong đoạn kết của truyện, Mên và Mon hình như không hiểu rõ vì sao mình lại khóc. Em hãy giúp các nhân vật lí giải điều đó.
Trả lời:
- Trong đoạn kết của truyện, Mên và Mon khóc vì xúc động, vì 2 anh em đã thấy bầy chim non hoàn thành chuyến bay đầu tiên trong cuộc đời chúng an toàn. Tất cả đàn chim đã an toàn, không con nào bị đuối nước.
Viết kết nối với đọc
Đề bài: Viết đoạn văn (khoảng 5 – 7 câu) kể lại sự việc bầy chim chìa vôi bay lên khỏi bãi sông bằng lời của một trong hai nhân vật Mon hoặc Miên (ngôi kể thứ nhất).
Đoạn văn tham khảo
Tôi cùng anh Mên đứng một bên để quan sát quá trình những con chim chìa vôi non bay lên cao. Khi bình minh lên soi sáng những hạt cát ven sông thì những cánh chim chìa vôi non bé bỏng, ướt át bứt ra khỏi mặt nước, dương cao đôi cánh bay lên trời cao. Chúng đến phần cao nhất của dải cát, nhảy lò cò trên những đôi chân mảnh dẻ chưa thật sự cứng cáp. Sau một quá trình đó thì cuối cùng những chú chim chìa vôi non đã bay lên trên bầu trời. Đột nhiên, một chú chim chìa vôi non đã mất đà do đuối sức, đôi cánh của nó dừng lại, rơi như một chiếc lá, thế nhưng nó vẫn kiên cường dùng sức lực của chính bản thân mình để bay lên hòa mình với bầy đàn. Cuối cùng bầy chim non đã thực hiện xong chuyến bay quan trọng đầu tiên trong cuộc đời mình.