Trước khi đọc
Câu hỏi 1 SGK Ngữ văn 7 KNTT - Soạn bài Mùa xuân nho nhỏ (trang 90): Mùa xuân trong cảm nhận của em có gì đáng nhớ?
Trả lời:
- Mùa xuân đối với em là một mùa đặc biệt và đây cũng là mùa đẹp nhất trong năm.
- Khi xuân về, cây cối đua nhau khoe sắc, đơm chồi nảy lộc, vẽ nên những bức tranh thiên nhiên rực rỡ, hiền hòa.
- Xuân về cũng là lúc Tết Nguyên đán sắp đến, người người lại trở về đoàn tụ với gia đình thân yêu.
Câu hỏi 2 SGK Ngữ văn 7 KNTT - Soạn bài Mùa xuân nho nhỏ (trang 90): Hãy đọc một vài đoạn thơ mà em yêu thích viêt về mùa xuân.
Trả lời:
Một vài đoạn thơ mà em yêu thích viêt về mùa xuân:
1.
Mùa xuân là Tết trồng cây
Làm cho đất nước càng ngày càng xuân
(Hồ Chí Minh)
2.
Trong làn nắng ửng khói mơ tan
Đôi mái nhà tranh lấm tấm vàng
Sột soạt gió trêu tà áo biếc,
Trên giàn thiên lý. Bóng xuân sang.
(Hàn Mặc Tử)
3. Cảnh ngày xuân:
Ngày xuân con én đưa thoi
Thiều quang chín chục đã ngoài sáu mươi.
Cỏ non xanh tận chân trời
Cành lê trắng điểm một vài bông hoa.
(Nguyễn Du)
Đọc văn bản
Câu 1 SGK Ngữ văn 7 KNTT - Soạn bài Mùa xuân nho nhỏ (trang 90): Những màu sắc, âm thanh được gợi lên trong khổ thơ?
Trả lời:
- Màu sắc: “xanh”, “tím biếc”
- Âm thanh: hót “vang trời”, giọt long lanh “rơi”
Câu 2 SGK Ngữ văn 7 KNTT - Soạn bài Mùa xuân nho nhỏ (trang 90): Vẻ đẹp mùa xuân qua hình ảnh “lộc”
Trả lời:
- Hình ảnh “lộc” đã làm cho bức tranh mùa xuân trong bài thêm trọn vẹn:
+ Lộc của “người ra đồng”: liên tưởng tới những cánh đồng mênh mông với những chồi non nhú lên xanh biếc
+ Lộc của “người cầm súng”: liên tưởng đến những người chiến sĩ, những người cầm súng khi ra trận
⇒ Hình ảnh “lộc” xuân tràn theo người ra đồng là đẹp ý thơ với cuộc sống lao động và chiến đấu.
Câu 3 SGK Ngữ văn 7 KNTT - Soạn bài Mùa xuân nho nhỏ (trang 91): Hình ảnh con chim, cành hoa, mùa xuân, nốt trầm nho nhỏ.
Trả lời:
- Hình ảnh “con chim”: Âm thanh tiếng chim chiền chiện ngân vang ngân cao, ngân xa giúp cho không khí trở nên vui tươi rộn ràng
- Hình ảnh “cành hoa”: Bông hoa tím biếc thủy chung
- Hình ảnh “mùa xuân”: Mùa xuân ấm áp, tràn đầy sức sống
- Hình ảnh “nốt trầm nho nhỏ”: Nốt trầm nhỏ bé, khiêm tốn, lặng lẽ cống hiến cho đời
Trả lời câu hỏi
Câu hỏi 1 SGK Ngữ văn 7 KNTT - Soạn bài Mùa xuân nho nhỏ (trang 91): Trong khổ thơ đầu, nhà thơ miêu tả mùa xuân qua những hình ảnh nào? Những hình ảnh đó gợi cho em cảm nhận gì về mùa xuân?
Trả lời:
- Hình ảnh: dòng sông xanh, bông hoa tím biếc, tiếng chim chiền chiện hót vang trời.
=> Gợi cảm nhận về một mùa xuân tươi đẹp, rực rỡ, hài hòa bởi thiên nhiên tươi đẹp và tràn đầy sức sống.
Câu hỏi 2 SGK Ngữ văn 7 KNTT - Soạn bài Mùa xuân nho nhỏ (trang 91): Cảm xúc của nhà thơ trước vẻ đẹp của mùa xuân được thể hiện như thế nào qua những dòng thơ: Ơi, con chim chiền chiện/ Hót chi mà vang trời/ Từng giọt long lanh rơi/ Tôi đưa tay tôi hứng?
Trả lời:
- Qua những dòng thơ: Ơi, con chim chiền chiện/ Hót chi mà vang trời/ Từng giọt long lanh rơi/ Tôi đưa tay tôi hứng, có thể thấy được sự trân trọng, say mê, náo nức, ngất ngây của tác giả khi thấy đất trời vào xuân.
Câu hỏi 3 SGK Ngữ văn 7 KNTT - Soạn bài Mùa xuân nho nhỏ (trang 92): Hình ảnh người cầm súng, người ra đồng gợi cho em nghĩ đến ai? Vì sao khi nói về mùa xuân của đất nước, nhà thơ lại nhắc đến hình ảnh người cầm súng và người ra đồng?
Trả lời:
- Hình ảnh người cầm súng và người ra đồng gợi cho em nghĩ đến chú bộ đội và người nông dân.
- Nhà thơ Thanh Hải đã cảm nhận và tái hiện khung cảnh mùa xuân của đất nước qua hai hình ảnh giàu ý nghĩa biểu tượng là "người cầm súng" và "người ra đồng":
+ "Người cầm súng" và "người ra đồng" là hai hình ảnh biểu tượng cho hai nhiệm vụ chiến lược quan trọng nhất của đất nước ta ở thời điểm bài thơ ra đời.
+ Hình ảnh "người cầm súng" lại đi liền với hình ảnh "lộc giắt đầy quanh lưng" đã gợi cho người đọc liên tưởng đến những vòng lá ngụy trang của người chiến sĩ trên đường hành quân ra trận.
+ Hình ảnh "người ra đồng" được sử dụng kết hợp với hình ảnh "lộc trải dài nương mạ" gợi liên tưởng đến những cánh đồng tươi tốt, xanh thẳm, màu mỡ.
Câu hỏi 4 SGK Ngữ văn 7 KNTT - Soạn bài Mùa xuân nho nhỏ (trang 92): Hãy chỉ ra đặc điểm về cách gieo vần và ngắt nhịp trong khổ thơ sau:
Đất nước bốn ngàn năm
Vất vả và gian lao
Đất nước như vì sao
Cứ đi lên phía trước
Trả lời:
- Cách gieo vần: gieo vần liền (lao – sao).
- Cách ngắt nhịp: 2/3, 3/2
Câu hỏi 5 SGK Ngữ văn 7 KNTT - Soạn bài Mùa xuân nho nhỏ (trang 92): Theo em, vì sao tác giả muốn làm "con chim", "một cành hoa", "một nốt trầm"? Liên hệ với hoàn cảnh sáng tác của bài thơ, em có cảm nhận gì về ước nguyện mà nhà thơ muốn gửi gắm qua những hình ảnh này?
Trả lời:
- Tác giả muốn làm "con chim", "một cành hoa", "một nốt trầm" vì đó là khát vọng hòa nhập vào thiên nhiên vô hạn của con người hữu hạn, khát vọng hòa nhập, cống hiến phần tốt đẹp dù nhỏ bé của mình cho cuộc đời chung, cho đất nước.
- Tác giả sáng tác bài thơ này khi nằm trên giường bệnh, một tháng trước khi qua đời thể hiện ngay cả đến phút cuối đời, tác giả vẫn khát sống, khát khao cống hiến một cách lặng lẽ "Dù là tuổi hai mươi/ Dù là khi tóc bạc".
Câu hỏi 6 SGK Ngữ văn 7 KNTT - Soạn bài Mùa xuân nho nhỏ (trang 92): Trong phần đầu bài thơ, tác giả xưng "tôi" nhưng sang phần sau lại xưng "ta". Theo em, việc thay đổi cách xưng hô như thế có ý nghĩa gì?
Trả lời:
- Trong phần đầu, tác giả dùng đại từ “Tôi”, sang phần sau, tác giả lại dùng đại từ “Ta”. Đây không phải là việc sử dụng đại từ ngẫu nhiên trong bài thơ của mình mà tác giả sử dụng sự thay đổi đó để thể hiện tư tưởng của mình.
+ Chữ tôi trong câu thơ “Tôi đưa tay tôi hứng” ở khổ thơ đầu thể hiện cảm xúc cá nhân của tác giả trước cảnh đẹp và sức sống của mùa xuân. Là cái tôi yêu thiên nhiên, rung đông trước cái đẹp của đất trời.
+ Còn đến những khổ thơ sau, chữ “tôi” được tác giả thay bằng chữ “ta” để bày tỏ điều tâm niệm tha thiết, khao khát được sống cống hiến cho đời. Chữ “ta” để thể hiện khát khao không chỉ của riêng tác giả mà còn của nhiều người
→ Như vậy sự chuyển biến từ cái tôi cá nhân đến một tập thể cùng chung suy nghĩ và lí tưởng: sống cống hiến không chỉ là khát vọng của một người, của riêng một mình nhà thơ, mà còn là của nhiều người, của chung cộng đồng, nhân dân, đất nước.
Câu hỏi 7 SGK Ngữ văn 7 KNTT - Soạn bài Mùa xuân nho nhỏ (trang 92): Sau khi đọc và tìm hiểu bài thơ, em có nhận xét gì về cách dùng từ trong nhan đề Mùa xuân nho nhỏ? Nhan đề đó gợi cho em những cảm xúc, suy nghĩ gì?
Trả lời:
- Nhan đề “Mùa xuân nho nhỏ” là một sáng tạo độc đáo của Thanh Hải.
- Nhan đề gợi cảm xúc về sự cống hiến của mỗi người đối với đất nước. Mỗi người hãy làm một mùa xuân, hãy đem tất cả những gì tốt đẹp, tinh tuý của mình, dẫu có nhỏ bé để góp vào làm đẹp cho mùa xuân đất nước.
Viết kết nối với đọc
Đề bài: Viết đoạn văn (khoảng 5 – 7 câu) nêu cảm nhận về một đoạn thơ mà em thích trong bài thơ Mùa xuân nho nhỏ.
Đoạn văn tham khảo
Trong bài thơ Mùa xuân nho nhỏ, tôi ấn tượng nhất với những dòng thơ:
Một mùa xuân nho nhỏ
Lặng lẽ dâng cho đời
Dù là tuổi hai mươi
Dù là khi tóc bạc
Nếu ai biết được hoàn cảnh ra đời của bài thơ cũng sẽ có chung cảm xúc như tôi khi đọc những dòng thơ trên. Mùa xuân trong thơ Thanh Hải không hô hào, kêu gọi, không phải những điều gì lớn lao, to tác, mà chỉ là những điều giản dị, "nho nhỏ", lặng lẽ. Đến phút cuối đời, tác giả vẫn có khát khao cống hiến cho cuộc đời những âm sắc đẹp đẽ. Cả đời người, từ lúc xuân xanh - "tuổi hai mươi", đến khi "tóc bạc", cuối đời vẫn trước sau như môt, vẫn "lặng lẽ dâng cho đời", vẫn nhập vào bản hòa ca mà mình là một nốt trầm xao xuyến. Sẽ nhiều người cho rằng khát vọng cống hiến được thể hiện trong thơ có nhiều. Nhưng khát vọng trong thơ Thanh Hải lại rất bình dị, "lặng lẽ", êm xuôi, dễ đi vào lòng người bởi đó là khát vọng chân thành và trong trẻo.