Trước khi đọc
Câu 1: Nếu là một nhà phát minh, em muốn chế tạo sản phẩm khoa học gì cho tương lai?
Trả lời:
- Nếu là một nhà phát minh, em muốn chế tạo ra một chiếc máy làm trẻ hóa da, tóc của con người.
Câu 2: Các nhà khoa học nhận định rằng sự sống đầu tiên trên Trái Đất nảy sinh từ đại dương. Nhận đinh đó gợi cho em những suy nghĩ gì?
Trả lời:
- Nhận định đó của những nhà khoa học đã cho em nhận thấy được sự sống đầu tiên trên Trái Đất là được xuất phát từ đại dương. Đại dương chính là khởi nguồn của sự sống, Trái Đất trước đây được chìm trong mực nước biển.
Đọc văn bản
Câu 1: Con cá thiết kình này có gì khác thường?
Trả lời:
- Con cá thiết kình tắt phụt đèn, được bọc bằng thép
Câu 2: Chú ý chi tiết miêu tả sự xuất hiện của con cá.
Trả lời:
- “một vật dài màu đen nổi lên khỏi mặt nước độ một mét”.
- “Đuôi nó quẫy mạnh làm nước biển sủi bọt. Chưa ai thấy đuôi cá quẫy sóng mạnh như vậy bao giờ!”
- “Con cá lượn hình vòng cung, để lại phía sau một vệt sáng lấp lánh.”
- “[…] con cá không dài quá tám mươi mét. Chiều ngang hơi khó xác định, tôi có cảm tưởng rằng nó cân đối một cách lạ lùng về cả ba chiều.”
- “hai lỗ mũi nó vọt lên hai cột nước cao tới bốn mươi mét…cách thở của cá thiết kình”.
→ Như vậy, con cá này rất to lớn, lạ và khó xác định.
Câu 3: Theo dõi: Cuộc đuổi bắt con cá của chiếc tàu chiến.
Trả lời:
- Nghe lệnh thuyền trưởng: “Hai ống khói tàu nhả ra những cuộn khói đen, boong tàu rung lên vì áp lực trong nồi hơi”.
+ “Chân vịt bắt đầu quay. Tàu Lin-côn lao thẳng về phía con cá.”
+ “Cuộc đuổi bắt kéo dài ít nhất bốn mươi lăm phút, nhưng tốc độ chiếc tàu không cho phép nó theo kịp con cá”.
- “Nét Len lên vị trí chiến đấu.
+ Lò hơi hoạt động mạnh, chân vịt bắt đầu quay bốn mươi ba vòng một phút. Đồng hồ chỉ tốc độ mười tám phẩy năm hải lí một giờ […]
+ “Trong suốt một giờ, chiếc tàu chiến không tiến gần thêm được một sải.”
- Mười giờ năm mươi phút đêm hôm ấy, cách tàu ba hải lí lại bừng lên ánh điện sáng chói như đêm trước.
+ Con cá nằm yên…Thuyền trưởng Phác-ra-guýt ra lệnh tàu chạy từ từ để đối thủ khỏi thức giấc. Nét lên lại vị trí chiến đấy, tàu Lin-côn lặng lẽ tới cách con cá bốn trăm mét.
+ Khi tàu cách con cá hơn sáu mét, cánh tay Nét bỗng giơ cao, phóng mũi lao sắt lên không trung, một tiếng kêu lanh lảnh phát ra như tiếng kim loại chạm nhau.
Câu 4: Mũi lao đã đâm trúng vật gì?
Trả lời:
- Mũi lao đã đâm trúng một vật bằng kim loại.
Câu 5: Hình dung hình dáng bên ngoài của chiếc tàu ngầm
Trả lời:
- Thân rắn như đá, không mềm như cá voi
- Cái lưng đen bóng nhẵn thín, phẳng lì, gõ xuống kêu boong boong, được ghép bằng thép lá
Câu 6: Đối chiếu: Điều em đã dự đoán khi đọc phần (2) của văn bản có phù hợp với điều được các nhân vật khám phá ở đây không?
Trả lời:
- Có phù hợp: là một chiếc tàu ngầm – “do bàn tay con người tạo ra [...] chúng tôi đang nằm trên một chiếc tàu ngầm kì lạ”.
- Không phù hợp: nó không phải là một quái vật hay con cá thiết kình bọc thép – “cái mà người ta vẫn tưởng là động vật, là quái vật, là hiện tượng kì lạ của thiên nhiên […] chúng tôi đang nằm trên một chiếc tàu ngầm kì lạ trông tựa một con cá bằng thép khổng lồ.”
Trả lời câu hỏi
Câu 1: Đọc phần (1) của đoạn trích và nêu những chi tiết miêu tả hình dáng lạ lùng của con cá thiết kình.
Trả lời:
* Những chi tiết miêu tả hình dáng lạ lùng của con cá thiết kình trong phần (1) của đoạn trích:
- Cùng với những tia sáng đầu tiên của bình minh, ánh điện của con cá thiết kình cũng phụt tắt.
- Màu đen, nổi lên mặt nước độ một mét.
- Không dài quá tám mét. Cả ba chiều đều cân đối.
- Lỗ mũi to, vọt lên hai cột nước cao tới bốn mét.
- Tốc độ nhanh hơn tốc độ của tàu.
Câu 2: Cuộc chạm trán trên đại dương dẫn ba nhân vật Pi-e A-rôn-nác, Công-xây và Nét Len vào cuộc phiêu lưu trong không gian nào? Lúc ấy, không gian này quen thuộc hay xa lạ với họ?
Trả lời:
- Cuộc chạm trán trên đại dương dẫn ba nhân vật: Pi-e A-rỗn-nác, Công-xây và Nét Len vào cuộc phiêu lưu trước tiên là trong khoang chiếc tàu ngầm và sau đó là dưới đáy biển sâu. Lúc ấy, chiếc tàu ngầm tối tân và hiện đại được điều khiển hoàn toàn bằng điện năng khiến họ vô cùng kinh ngạc; bởi điện chưa phải là năng lượng chủ yếu của công nghiệp thời bấy giờ (những năm 60 của thế kỉ XIX).
Câu 3: Nhan đề Hai vạn dặm dưới biển đã thể hiện ước mơ gì của Giuyn Véc-nơ và những người cùng thời với ông? Ước mơ ấy ngày nay đã được hiện thực hóa như thế nào?
Trả lời:
- Đây hẳn là ước mơ chinh phục đáy biển sâu của Giuyn Véc-nơ và những người đương thời.
- Ngày nay nhân loại vẫn đang không ngừng nỗ lực để đạt được ước mơ ấy: không chỉ khám phá đáy biển mà còn du hành quanh thế giới dưới biển sâu.
Câu 4: Theo em, nhà văn đã sáng tạo ra hình ảnh chiếc tàu ngầm dựa trên cơ sở hiện thực nào?
Trả lời:
- Nhà văn đã sáng tạo ra hình ảnh chiếc tàu ngầm dựa trên cơ sở hiện thực:
+ Tác phẩm Hai vạn dặm dưới đáy biển của Véc-nơ ra đời năm 1870.
+ Khi đó, tàu ngầm đang được thử nghiệm ở mức độ sơ khai.
Câu 5: Nêu tác dụng của việc nhà văn đã để cho một nhà khoa học vào vai người kể chuyện ngôi thứ nhất.
Trả lời:
- Tác giả đã viết nên tác phẩm của mình khi để người kể trần thuật ở ngôi thứ nhất. Người kể chuyện lại là một nhà khoa học - vị giáo sư với ước mơ cao cả chinh phục biển cả. Nhà văn để cho một nhà khoa học kể lại câu chuyện ở ngôi thứ nhất là rất phù hợp. Đó là do sự tương đồng trong suy nghĩ, ước mơ của tác giả với nhân vật trần thuật. Nhân vật trần thuật là một nhà khoa học thì sẽ có những kiến thức chuyên ngành rõ ràng hơn, có thể truyền tải được những suy nghĩ, tình cảm của tác giả một cách chân thực hơn.
Câu 6: Liệt kê những câu văn thể hiện tư duy lô-gic đặc trưng của truyện khoa học viễn tưởng trong đoạn kể lại những phán đoán của nhân vật giáo sư Pi-e A-rôn-nác - người kể chuyện - về chiếc tàu ngầm.
Trả lời:
- Thoạt tiên, khi nghe Nét Len nói là mũi lao không đâm thủng được da con quái vật, vị giáo sư đã “trèo lên lưng” con cá rồi “thử lấy chân gõ” và nhận thấy thân nó rắn như đá, không mềm như cá voi”. Sự thận trọng của một nhà khoa học khiến ông chưa dám khẳng định đó là vật gì, thậm chí ông còn băn khoăn với cái mai cứng như thế thì liệu đó có phải là “loài động vật thời cổ đại” như rùa hay cá sấu không.
- Tiếp theo, điều nghi ngại được loại bỏ ngay bằng dữ liệu ông quan sát thấy vật đó có cái lưng đen bóng, “nhẵn thín, phẳng lì” và “không có vảy”.
- Sự suy đoán tiếp tục được khẳng định chắc chắn hơn qua thực nghiệm khi ông gõ vào vật đó và nghe thấy âm thanh kêu "boong boong” Và rồi khi tận mắt nhìn thấy những mối ghép của những tấm thép lá thì ông hoàn toàn khẳng định đây không phải là con quái vật như mọi người đồn thổi lâu nay, mà chính là một “hiện tượng kì diệu hơn, do bàn tay con người tạo ra” - chiếc tàu ngầm.
* Quá trình tư duy lô-gic trên có thể được hiển thị qua sơ đồ sau:
Câu 7: Đề tài của tác phẩm Hai vạn dặm dưới biển là gì? Hiện nay, đề tài đó có còn nhận được sự quan tâm đặc biệt của chúng ta nữa hay không? Vì sao?
Trả lời:
- Chủ đề: phát kiến khoa học công nghệ trong tương lai
- Ngày nay, chúng ta không ngạc nhiên về tàu ngầm nữa, nhưng nghiên cứu để tối tân hóa tàu ngầm vẫn là một trong những mối quan tâm hàng đầu của các quốc gia sở hữu đường bờ biểu dài trên thế giới.
Câu 8: Theo em, con người cần làm gì để vừa chinh phục đại dương vừa không làm ảnh hưởng đến môi trường biển?
Trả lời:
- Cùng chung tay bảo vệ môi trường Trái Đất nói chung, môi trường biển nói riêng ngay từ những việc nhỏ bé nhất hằng ngày như không dùng chai nhựa sử dụng một lần và túi ni lông. Trong tình hình chủ quyền biển đảo đang được đặt lên hàng đầu như hiện nay, nhận thức được vai trò của kinh tế biển và an ninh hàng hải.
- Bên cạnh việc phát triển lực lượng hải quân trên mặt biển và lực lượng kiểm ngư vững mạnh, tối tân hoá tàu ngầm cũng là một trong những mối quan tâm hàng đầu của Chính phủ Việt Nam nhằm bảo vệ môi trường biển khỏi các hoạt động gây mất an ninh hàng hải và chủ quyền biển đảo.
Viết kết nối với đọc
Đề bài: Viết đoạn văn (khoảng 5 - 7 câu) kể tiếp (theo tưởng tượng của em) về sự kiện diễn ra sau tình huống nhân vật "tôi", Công-xây và Nét Len bị kéo vào bên trong con tàu ngầm.
Trả lời:
- Sau khi vào trong chiếc tàu ngầm, tôi đã phải sửng sốt về nó. Ở trong tàu không khác gì một chiếc tàu bình thường. Nước không thể xâm nhập vào đây, và tất cả đều cười nói bình thường, không có dấu hiệu gì của việc thiếu không khí. Chúng tôi được dẫn đi gặp thuyền trưởng Nê-mô. Trông ông cao to, lực lưỡng và là người có chiều sâu. Vậy là chúng tôi sống rồi. Như tôi đã nói, chẳng nghi ngờ gì khả năng đặt quan hệ với những người trên chiếc tàu ngầm này.