Trước khi đọc
Câu hỏi 1 SGK Ngữ văn 7 KNTT - Soạn bài Gò Me (trang 93): Em biết những bài thơ nào viết về miền đất Nam Bộ? Hãy đọc cho cả lớp nghe một đoạn thơ mà em yêu thích.
Trả lời:
- Các bài thơ viết về Nam Bộ: Cửu Long Giang ta ơi (Nguyên Hồng), Gửi Nam Bộ Mến Yêu (Xuân Diệu).
- Đoạn thơ mà em yêu thích:
Ta đi... bản đồ không còn nhìn nữa...
Sáng trời thu lại còn bướm với trời xanh
Trúc đào tươi chim khuyên rỉa cánh sương đọng long lanh
Ta cởi áo lội dòng sông ta hát
Mê Kông chảy Mê Kông cũng hát
Rừng núi lùi xa
Đất phẳng thở chan hoà.
Sóng toả chân trời buồm trắng.
Nam Bộ
Nam Bộ
Chín nhánh Mê Kông phù sa nổi váng
Ruộng bãi Mê Kông trồng không hết lúa
Bến nước Mê Kông tôm cá ngập thuyền
Sầu riêng thơm dậy đất Thủ Biên
Suối mát dội trong lòng dừa trĩu quả.
(Cửu Long Giang ta ơi - Nguyên Hồng)
Câu hỏi 2 SGK Ngữ văn 7 KNTT - Soạn bài Gò Me (trang 93): Chia sẻ những điều em biết về vẻ đẹp của miền đất này.
Trả lời:
Nam Bộ là vùng đất cuối cùng phía Nam của đất nước, nằm trong lưu vực hai con sông Đồng Nai và Cửu Long, chủ yếu ở vùng hạ lưu hai con sông lớn này. Nam Bộ nằm rất gần biển Đông, là một vùng châu thổ màu mỡ với nhiều cửa sông đổ ra biển. Chính điều này đã tạo nên một Nam Bộ trù phú. Do đó hình thành nền văn hóa sông nước và miệt vườn cho vùng Nam Bộ.
Trong mấy trăm năm định hình và phát triển, Nam Bộ đã tạo nên cho mình những giá trị văn hóa vật chất và tinh thần vô cùng phong phú, độc đáo và một bản sắc rất riêng so với các vùng miền khác. Người Nam Bộ đều yêu nước nồng nàn, hào phóng, hiếu khách, trọng nghĩa khinh tài, ngang tàng nhưng khẳng khái.
Đọc văn bản
Câu 1 SGK Ngữ văn 7 KNTT - Soạn bài Gò Me (trang 93): Ánh sáng, âm thanh và không gian miền quê Gò Me
Trả lời:
- Ánh sáng:
+ Đốm hải đăng “tắt”, “lóe đêm đêm”
+ Lúa nàng keo “chói rực”
- Âm thanh
+ “Leng keng” nhạc ngựa
- Không gian:
+ “Ruộng vây quanh”
+ “chan màu gió mát”
+ “mặt trông ra bể”
Câu 2 SGK Ngữ văn 7 KNTT - Soạn bài Gò Me (trang 94): Những chi tiết miêu tả các cô gái Gò Me
Trả lời:
- Các cô gái Gò Me được miêu tả với những chi tiết: Má núng đồng tiền duyên dáng; Say sưa, cần cù trong công việc; Véo von điệu hò cổ truyền Nam Bộ; Tâm hồn mộng mơ theo bướm, theo chim.
=> Thể hiện sự hồn nhiên, duyên dáng, hăng say trong công việc của những cô gái Gò Me.
Câu 3 SGK Ngữ văn 7 KNTT - Soạn bài Gò Me (trang 94): Những chi tiết miêu tả thiên nhiên Gò Me.
Trả lời:
- Thiên nhiên Gò Me:
+ Me non “cong vắt”
+ “Lá xanh như dải lụa”
+ “bông lúa chín”
+ “xao xuyến bờ tre”
Trả lời câu hỏi
Câu hỏi 1 SGK Ngữ văn 7 KNTT - Soạn bài Gò Me (trang 95): Qua nỗi nhớ của nhà thơ - một người con phải sống xa quê - cảnh sắc Gò Me hiện lên như thế nào?
Trả lời:
- Không gian: cảnh vật rộng lớn, mênh mông
- Âm thanh: sống động, giàu nhạc điệu
- Ánh sáng: nhiều màu sắc, cung bậc của những quãng thời gian khác nhau trong ngày
- Cảnh vật Gò Me hiện lên với sự trong mát, bình yên, giản dị của miền quê thân thiện
=> Một bức tranh phong cảnh tươi đẹp với đầy đủ màu sắc trong mát của cây cối, âm thanh sinh động.
Câu hỏi 2 SGK Ngữ văn 7 KNTT - Soạn bài Gò Me (trang 95): Hình ảnh người dân Gò Me được tác giả khắc hoạ qua những chi tiết nào? Những chi tiết đó gợi cho em cảm nhận gì về con người nơi đây?
Trả lời:
Hình ảnh người dân Gò Me được tác giả khắc hoạ qua những chi tiết như:
+ Những chị, những em má núng đồng tiền
Nọc cấy, tay tròn, nghiêng nón làm duyên
+ Véo von điệu hát cổ truyền
+ Ôi, thuở ấu thơ
Cắt cỏ, chăn bò
Gối đầu lên áo
Năm dưới hàng me, nghe tre thổi sáo
Lòng nghe theo bướm, theo chim
+ Tôi nằm trên võng mẹ đưa
Có chim cu gáy giữa trưa hanh nồng
+ Chị tôi, má đỏ thẹn thò
Giã me bên trã canh cua ngọt ngào.
- Những chi tiết khắc họa hình ảnh con người Gò Me làm cho em cảm thấy họ là những người rất giản dị, cởi mở, đáng yêu. Cuộc sống của họ cũng luôn có sự tự do, những niềm vui, tiếng cười.
Câu hỏi 3 SGK Ngữ văn 7 KNTT - Soạn bài Gò Me (trang 95): Nhớ đến Gò Me, tác giả nhớ da diết điệu hò quê hương. Việc nhà thơ hai lần dẫn lại câu hò gợi cho em suy nghĩ gì?
Trả lời:
- Nhớ đến Gò Me, tác giả nhớ da diết điệu hò quê hương:
“Hò ơ… Trai Biên Hòa lụy gái Gò Me
Không vì sắc lịch, mà chỉ vì mê giọng hò”
- Việc nhà thơ hai lần dẫn lại câu hò gợi cho em suy nghĩ:
+ Tác giả nhớ quê hương, nhớ những con người ở Gò Me, đặc biệt ấn tượng và không thể quên được về những cô gái nơi đây: Không chỉ duyên dáng, xinh đẹp mà còn hát hay và chân thành.
Câu hỏi 4 SGK Ngữ văn 7 KNTT - Soạn bài Gò Me (trang 95): Bài thơ Gò Me có nhiều hình ảnh sinh động, giàu sức gợi. Em thích những hình ảnh nào? Vì sao?
Trả lời:
- Em thích những hình ảnh:
+ Thiên nhiên: con đê cát đỏ, ao làng trăng tắm, lúa chói rực, vườn mía lao xao.
+ Con người: cắt cỏ, chăn bò, gối đầu lên áo.
- Những hình ảnh này khiến em cảm thấy cuộc sống nơi mảnh đất Gò Me gần gũi, thân thương với con người chất phác, cần cù và thiên nhiên thì hiền hòa.
Câu hỏi 5 SGK Ngữ văn 7 KNTT - Soạn bài Gò Me (trang 95): Nêu cảm nhận của em về tình cảm của tác giả đối với quê hương đất nước được thể hiện trong bài thơ.
Trả lời:
- Theo em, tác giả là một người luôn yêu quý và trân trọng quê hương đất nước của mình. Điều này được thể hiện bằng việc nhà thơ nhớ rất rõ vị trí địa địa lý quê mình, nhớ từng chi tiết như nhạc ngựa leng keng, nhớ vườn mía, bờ tre, cây me… những hình ảnh tuy rất quen thuộc, có thể bắt gặp ở rất nhiều nơi nhưng chính nó lại làm hiện lên quê hương trong tâm trí của tác giả. Đặc biệt, tác giả yêu và trân trọng quê hương của mình bởi ở đó là tuổi thơ gắn liền với những người thân thiết nhất của tác giả là mẹ, là chị.
Câu hỏi 6 SGK Ngữ văn 7 KNTT - Soạn bài Gò Me (trang 95): Nhà thơ lấy tên một vùng đất làm nhan đề bài thơ. Hãy kể tên một số tác phẩm mà em đã học, đã đọc cũng có cách đặt nhan đề tương tự.
Trả lời:
- Sông Đà
- Chiều sông Hương (Lê Hoàng)
- Sông Hương (Vũ Dung)
Viết kết nối với đọc
Đề bài: Viết đoạn văn (khoảng 5 – 7 câu) nêu cảm nhận của em về đoạn thơ từ Ôi, thuở ấu thơ đến Lá xanh như dải lụa mềm lửng lơ.
Đoạn văn tham khảo
Từ cảm xúc của thiên nhiên, con người, mạch thơ trong Gò Me đã chuyển một cách tự nhiên sang bày tỏ suy ngẫm và tình yêu của nhà thơ trước quê hương. Quê hương, đất nước thường gợi lên ở mỗi con người niềm khát khao, nỗi nhớ và hi vọng. Với Hoàng Tố Nguyên cũng thế, ông say sưa mơ màng về một thuở ấu thơ bình dị, trong mát nơi làng quê:
“Ôi, thuở ấu thơ
Cắt cỏ, chăn bò
Gối đầu lên áo
Nằm dưới hàng me, nghe tre thổi sáo
Lòng nghe theo bướm, theo chim
Me non cong vắt lưỡi liềm
Lá xanh như dải lụa mềm lửng lơ”
Lời thơ như ngân lên thành lời ca. Tuổi thơ của tác giả là những ngày tháng êm đềm, bình dị mà chan chứa yêu thương. Đó là tuổi thơ trong mát, thấm đẫm kỉ niệm của trẻ em nông thôn, cùng cắt cỏ, chăn bò, hòa vào thiên nhiên, lắng nghe những giai điệu dịu mát từ thiên nhiên vọng về. Đoạn thơ giản dị về ý tứ nhưng lại mênh mông những nỗi niềm yêu mến, tự hào về miền quê thân yêu.