Trước khi đọc
Câu hỏi 1 SGK Ngữ văn 7 KNTT (trang 107): Em biết những bài hát hay bức tranh, bức ảnh nào về mùa xuân? Hãy chia sẻ cùng các bạn.
Trả lời:
- Một số bài hát về mùa xuân: Lắng nghe mùa xuân, Cánh thiệp đầu xuân, Mùa xuân có em…
- Một số bức tranh về mùa xuân:
Câu hỏi 2 SGK Ngữ văn 7 KNTT (trang 107): Em thích nhất điều gì ở mùa xuân quê em.
Trả lời:
- Mùa xuân trên quê hương em đầy sự thanh bình, vui tươi. Mỗi khi xuân đến, cây cối quanh các đường làng, trên các cánh đồng lại thi nhau đâm chồi nảy lộc tỏa ra sức sống dồi dào làm cho chúng em cũng luôn có cảm giác tươi vui. Có những cây hoa gạo trên con đường vào làng em xếp thẳng hàng nở ra những bông hoa đỏ chói như những bó đuốc trông rất bắt mắt. Chúng em thường nhặt những bông hoa gạo rụng để xâu thành chuỗi, tạo thành những chiếc vòng để chơi trò chơi.
Đọc văn bản
Câu 1 SGK Ngữ văn 7 KNTT (trang 107): Có phải "ai cũng chuộng mùa xuân" không?
Trả lời:
- Đúng vì: “Tự nhiên như thế: Ai cũng chuộng mùa xuân”
Câu 2 SGK Ngữ văn 7 KNTT (trang 107): Những loài cây sắp trổ lá, đơm hoa vào mùa xuân.
Trả lời:
- Nhựa sống trong cành mai, gốc đào, chồi mận.
Câu 3 SGK Ngữ văn 7 KNTT (trang 107): Không gian đặc trưng của mùa xuân ở miền Bắc. xuân.
Trả lời:
- Không gian đặc trưng của mùa xuân ở miền Bắc:
+ Có mưa riêu riêu
+ Gió lành lạnh
+ Có tiếng nhạn kêu trong đêm xanh
+ Có tiếng trống chèo
+ Có câu hát huê tình
Câu 4 SGK Ngữ văn 7 KNTT (trang 108): Chú ý những cảm giác của tác giả trong mùa xuân
Trả lời:
- Những cảm giác của tác giả trong mùa xuân:
+ Thấy một cái thú giang hồ “êm ái”
+ “lòng mình say sưa”
+ “muốn phát điên”
+ “ngồi yên không chịu được”
+ Tim “trẻ hơn”, “đập mạnh hơn”
+ Thấy ai cũng muốn “yêu thương”
+ Lòng ấm lạ lùng
+ Lòng cảm như hoa nở, bướm ra ràng
Câu 5 SGK Ngữ văn 7 KNTT (trang 108): Bức tranh mùa xuân tuyệt đẹp thời điểm sau rằm tháng Giêng
Trả lời:
Bức tranh mùa xuân:
- Đào hơi phai nhưng nhụy vẫn còn phong
- Một mùi hương man mác của cỏ
- Mưa xuân
- Bầu trời xanh tươi
- Vài con ong siêng năng đã đi kiếm nhụy hoa
- Những làn mây hồng hồng
=> Bức tranh thiên nhiên tươi đẹp, tràn đầy nhựa sống.
Câu 6 SGK Ngữ văn 7 KNTT (trang 109): Khung cảnh đêm trăng tháng Giêng
Trả lời:
- Đêm xanh biêng biếc
- Có mưa dây
- Thấy rõ cánh sếu bay
- Trời rét một cách nên thơ
- Có những đêm không mưa, trời sáng lung linh và mười giờ tối trăng mọc cao lên đỉnh đầu
Trả lời câu hỏi
Câu hỏi 1 SGK Ngữ văn 7 KNTT (trang 110): Mạch cảm xúc của tác giả được khơi dậy qua sự hồi tưởng về không gian. Tìm chi tiết miêu tả không gian đặc trưng của mùa xuân Hà Nội (vào đầu tháng Giêng và sau rằm tháng Giêng) và chi tiết miêu tả không gian gia đình.
Trả lời:
- Không gian đặc trưng của mùa xuân Hà Nội:
+ Vào đầu tháng Giêng: Có mưa riêu riêu, gió lành lạnh; Có tiếng nhạn kêu trong đêm xanh; Có tiếng trống chèo vọng lại từ những thôn xóm xa xa, có câu hát huê tình của cô gái đẹp như thơ mộng,…
+ Sau rằm tháng Giêng: Đào hơi phai nhưng nhụy vẫn còn phong; Cỏ không còn mát xanh nhưng để lại một mùi hương man mác; Mưa xuân thay thế cho mưa phùn khi trời đã hết nồm; Những màu xanh tươi hiện lên bầu trời chứ không còn là nền trời đùng đục như pha lê mờ; Trên giàn hoa lí, vài con ong siêng năng đã đi kiếm nhụy hoa; Trên nền trời trong xanh có những làn sóng hồng hồng
- Không gian gia đình: nhang trầm, đèn nến, bầu không khí gia đình đoàn tụ êm đềm, trên kính dưới nhường, bàn thờ Phật, bàn thờ Thánh, bàn thờ Tổ tiên; bữa cơm giản dị có cà om với thịt thăn điểm những lá tía tô thái nhỏ hay bát canh trứng cua vắt chanh…
Câu hỏi 2 SGK Ngữ văn 7 KNTT (trang 110): Trong cái rét ngọt đầu xuân, sức sống của thiên nhiên và con người được khơi dậy như thế nào?
Trả lời:
Sức sống của thiên nhiên và con người được khơi dậy được miêu tả trong cái rét ngọt đầu xuân là căng tràn nhựa sống, tràn ngập niềm vui, sự hứng khởi. Cụ thể:
+ Với con người: Nghe như lòng mình say sưa một cái gì đó; nhựa sống trong người căng lên như máu cũng căng lên trong lộc của loài nai, như mầm non của cây cối; tim người ta cũng dương như cũng trẻ hơn ra, và đập mạnh hơn trong những ngày đông tháng giá; anh cũng “sống” lại và thèm khát yêu thương thực sự; Ra ngoài trời, thấy ai cũng muốn yêu thương, về đến nhà cũng lại thấy yêu thương nữa; Lòng anh ấm lạ ấm lùng, tuy miệng chẳng nói ra nhưng trong lòng thì cảm như có không biết bao nhiêu là loài hoa mới nở, bướm ra ràng mở hội liên hoan.
+ Với thiên nhiên: Nghe thấy rạo rực nhựa sống trong cành mai, gốc đào, chồi mận ở ngoài vườn; như mầm non của cây cối, nằm im mãi không chịu được, phải trỗi ra thành những cái lá nhỏ li ti giơ tay vẫy những cặp uyên ương đứng cạnh; đào hơi phai nhưng nhụy vẫn còn phong, cỏ không mướt xanh như cuối đông đầu Giêng, nhưng trái lại lại nức một mùi hương man mác.
Câu hỏi 3 SGK Ngữ văn 7 KNTT (trang 110): Nêu nhận xét của em về cách tác giả diễn tả cảm giác của lòng mình khi mùa xuân đến.
Trả lời:
- Nhận xét:
+ Tác giả diễn tả lòng mình khi mùa xuân đến thật tinh tế, uyển chuyển: Đó là cái cảm giác vui mừng, phấn khởi, thấy lòng “say sưa”, “muốn phát điên”, “ngồi yên không chịu được” khi xuân đến.
Câu hỏi 4 SGK Ngữ văn 7 KNTT (trang 110): Tác giả đã triển khai bài tùy bút theo mạch chủ đề về mùa xuân bắt đầu từ “ai cũng chuộng mùa xuân” như thế nào?
Trả lời:
- Bố cục được triển khai theo một cảm hứng chủ đạo: cảm hứng về mùa xuân
- Chủ để được nêu từ câu mở đầu: “ai cũng chuộng mùa xuân”
- Tác giả lấy chính những trải nghiệm của mình về mùa xuân – “mùa xuân của tôi” để chứng minh lời khẳng định trên.
Câu hỏi 5 SGK Ngữ văn 7 KNTT (trang 110): Trong đoạn trích, khi nói về mùa xuân, tác giả dùng cụm từ như mùa xuân của tôi, mùa xuân thần thánh của tôi, mùa xuân của Hà Nội thân yêu. Cách viết này cho em hiểu điều gì về cuộc sống và tình cảm riêng của người viết?
Trả lời:
- Khi nói về mùa xuân, tác giả dùng cụm từ như mùa xuân của tôi, mùa xuân thần thánh của tôi, cách viết này làm cho em cảm nhận được tình yêu của tác giả với thiên nhiên, đặc biệt là tình yêu với mùa xuân. Tác giả yêu đến nỗi muốn hòa mình vào với mùa xuân, muốn sở hữu cả mùa xuân, đã tự cho mùa xuân là của mình và hơn nữa, tác giả còn phong cho mùa xuân là “thần thánh” – điều rất hiếm khi xuất hiện trong lịch sử loài người.
- Với cách viết mùa xuân của Hà Nội thân yêu, tác giả đã diễn tả được bộc lộ được tình cảm của mình với Hà Nội, đặc biệt là với mùa xuân trên đất Hà Nội. Đó là tình yêu của một người con với mảnh đất quê hương thân thiết, ruột thịt khi xa xứ. Đặc biệt, tùy bút được viết khi tác giả đang sống tại Miền Nam mà những hình ảnh về mùa xuân Hà Nội đã hiện lên đầy đủ, vẹn nguyên và đầy cảm xúc càng chứng minh người viết là một người rất yêu Hà Nội, rất yêu mùa xuân xuân Hà Nội.
Câu hỏi 6 SGK Ngữ văn 7 KNTT (trang 110): Chọn một câu văn cho thấy lời văn của bài tùy bút như lời trò truyện tâm tình. Theo em, đặc điểm của lời văn đó tác động như thế nào đến cảm nhận của người đọc.
Trả lời:
- Em chọn câu: “Ấy đấy cái mùa xuân thần thánh của tôi nó làm cho người ta muốn phát điên lên như thế đấy”
- Theo em, đặc điểm đó của lời văn có tác động đến cảm nhận của người đọc: Giúp người đọc hình dung rõ hơn về cảm xúc yêu mùa xuân của tác giả.
Viết kết nối với đọc
Đề bài: Viết đoạn văn (khoảng 5 – 7 câu) nêu cảm nhận về cảnh sắc và không khí mùa xuân.
Đoạn văn tham khảo
Xuân đến mang theo nhựa sống cho quê hương tôi. Bầu trời trong xanh, không một gợn mây đen cùng với không khí trong lành, mát mẻ đã tác động vào da thịt khiến tôi cảm nhận được thời tiết dịu nhẹ khi xuân sang. Những bông hoa nhỏ sau một thời gian ngủ đông đã vươn mình dậy đón những tia nắng của bình minh, những cành cây khẳng khiu, trơ trọi giờ đã trồi lên những lộc xanh mướt. Mùi hương man mác của ngọn cỏ hòa cùng cơn gió se lạnh bay khắp không gian. Những cánh bướm, chú ong đều đang tung bay, dang rộng đôi cánh bay lượn trên bầu trời. Thiên nhiên đất trời khi xuân đến thật đẹp làm sao!