Trước khi đọc
Câu 1 SGK Ngữ văn 8 KNTT – Soạn bài Đọc văn - cuộc chơi tìm ý nghĩa (trang 67): Sách văn học hấp dẫn đối với nhiều người, trong đó có thể có em. Điều gì đã tạo nên sức cuốn hút ấy?
Trả lời:
- Sách văn học hấp dẫn đối với nhiều người, trong đó có thể có em. Điều tạo nên sức cuốn hút ấy là những từ ngữ được trau chuốt kỹ càng và ý nghĩa ẩn dụ phía sau câu từ, những bài học nhân sinh rút ra từ tác phẩm.
Câu 2 SGK Ngữ văn 8 KNTT – Soạn bài Đọc văn - cuộc chơi tìm ý nghĩa (trang 67): Có những tác phẩm văn học cần được đọc đi đọc lại nhiều lần. Theo em, thực tế đó nói lên điều gì?
Trả lời:
- Có những tác phẩm văn học cần được đọc đi đọc lại nhiều lần. Thực tế đó cho thấy một tác phẩm luôn có rất nhiều tầng nghĩa và cách hiểu khác nhau, phải đọc đi đọc lại mới có thể hiểu được hết những ý nghĩa ấy.
Đọc văn bản
Câu 1 SGK Ngữ văn 8 KNTT – Soạn bài Đọc văn - cuộc chơi tìm ý nghĩa (trang 67): Cách dẫn dắt vấn đề của tác giả.
Trả lời:
- Dẫn dắt vấn đề trực tiếp.
Câu 2 SGK Ngữ văn 8 KNTT – Soạn bài Đọc văn - cuộc chơi tìm ý nghĩa (trang 67): Tác giả quan niệm đọc văn là gì?
Trả lời:
- Tác giả quan niệm đọc văn là thông qua văn bản văn học mà đọc hiểu được thế giới và cuộc đời, đi tìm ý nghĩa nhân sinh, ý nghĩa cuộc đời qua văn bản văn học.
Câu 3 SGK Ngữ văn 8 KNTT – Soạn bài Đọc văn - cuộc chơi tìm ý nghĩa (trang 67): Các cách diễn đạt “vì thế”, “mới thực sự là”, “vậy nên”, “thực tế cho thấy” có tác dụng gì?
Trả lời:
- Các cách diễn đạt “vì thế”, “mới thực sự là”, “vậy nên”, “thực tế cho thấy” có tác dụng liên kết câu văn và tăng tính thuyết phục cho các lập luận được nêu ra.
Câu 4 SGK Ngữ văn 8 KNTT – Soạn bài Đọc văn - cuộc chơi tìm ý nghĩa (trang 68): Theo tác giả, đọc văn là cuộc chơi. Phải chăng đã tham gia chơi thì phải tôn trọng luật của nó?
Trả lời:
- Theo tác giả, đọc văn là cuộc chơi. Đã tham gia chơi thì phải tôn trọng luật của nó, phải dựa trên cấu tạo của văn bản để đọc hiểu. Tuy nhiên, người đọc cũng có quyền liên tưởng và lý giải, miễn sao không phương hại đến tính toàn vẹn của tác phẩm, không bị lạc đề hay hiểu quá xa nội dung được nhắc đến.
Câu 5 SGK Ngữ văn 8 KNTT – Soạn bài Đọc văn - cuộc chơi tìm ý nghĩa (trang 68): Cách lí giải của tác giả về sự hóa thân của người đọc trong quá trình đọc văn bản.
Trả lời:
- Khi chưa đọc, văn bản in chỉ là một sự vật, một khách thể, nhưng khi đã đọc thì dần dần khách thể đó biến mất, sách vẫn còn đó nhưng đồng thời lại “biến mất” để nhường chỗ cho thế giới hình tượng, sách từ bên ngoài chuyển vào trong nội tâm người đọc, người đọc hóa thân vào nhân vật trong sách.
Câu 6 SGK Ngữ văn 8 KNTT – Soạn bài Đọc văn - cuộc chơi tìm ý nghĩa (trang 68): Cách nêu bằng chứng trong văn bản này có gì khác với văn bản “Nhà thơ của quê hương làng cảnh Việt Nam”.
Trả lời:
– Văn bản: Đọc văn – cuộc chơi tìm ý nghĩa:
+ Số lượng dẫn chứng ít hơn và phân bổ tập trung hơn.
– Văn bản: “Nhà thơ của quê hương làng cảnh Việt Nam”
+ Dẫn chứng được liệt kê dày đặc hơn, xuyên suốt các đoạn văn trong văn bản.
Trả lời câu hỏi
Câu 1 SGK Ngữ văn 8 KNTT – Soạn bài Đọc văn - cuộc chơi tìm ý nghĩa (trang 69): Luận đề của văn bản Đọc văn – cuộc chơi tìm ý nghĩa là gì?
Trả lời:
- Luận đề của văn bản Đọc văn – cuộc chơi tìm ý nghĩa là quá trình đi tìm ý nghĩa của văn bản thông qua hoạt động đọc.
Câu 2 SGK Ngữ văn 8 KNTT – Soạn bài Đọc văn - cuộc chơi tìm ý nghĩa (trang 69): Em hãy chỉ ra các luận điểm trong tác phẩm. Các luận điểm đó có tác dụng làm rõ những khía cạnh nào của luận đề?
Trả lời:
* Các luận điểm trong tác phẩm gồm những luận điểm sau:
– Văn học có đặc điểm quan trọng là có ý nghĩa nhưng đó là ý nghĩa tiềm ẩn.
– Có nhiều phương pháp khác nhau để nắm bắt ý nghĩa văn bản.
– Ý nghĩa của văn học không chỉ nằm trong văn bản mà còn nằm trong mối liên hệ nhiều mặt.
– Tác phẩm văn học và đọc văn thật sự là một hiện tượng diệu kì
– Đọc văn là nền tảng của học văn.
=> Tác dụng: làm rõ tầm quan trọng, ý nghĩa, cũng như các khía cạnh khác nhau.
Câu 3 SGK Ngữ văn 8 KNTT – Soạn bài Đọc văn - cuộc chơi tìm ý nghĩa (trang 69): Tác giả cho rằng ý nghĩa của tác phẩm văn học thường không cố định. Câu văn nào trong văn bản giúp em hiểu rõ về vấn đề này?
Trả lời:
- Tác giả cho rằng ý nghĩa của tác phẩm văn học thường không cố định. Câu văn:
+ Ý nghĩa văn bản không chỉ nằm trong văn bản mà còn nằm trong mối liên hệ nhiều mặt giữa văn bản của cuộc đời.
+ Có thời người ta hiểu ý nghĩa văn bản là cái cố định, mang tính đơn nhất, chỉ cần ai đó có tài phát biểu một câu nắm hết hồn vía.
Câu 4 SGK Ngữ văn 8 KNTT – Soạn bài Đọc văn - cuộc chơi tìm ý nghĩa (trang 69): Trong văn bản, các từ ngữ như chơi trò, trò chơi, ú tim, chơi được lặp lại nhiều lần. Với những từ ngữ đó, tác giả lí giải như thế nào về việc đọc văn?
Trả lời:
- Trong văn bản, các từ ngữ như chơi trò, trò chơi, ú tim, chơi được lặp lại nhiều lần. Với những từ ngữ đó, tác giả lí giải việc đọc văn cũng giống như một trò chơi, khi tham gia vào trò chơi thì cần tuân thủ những luật chơi nhất định. Việc đó giúp xóa bỏ ranh giới giữa ta, tác giả và chính người đọc không phải đệm nhạc mà đã trở thành người chơi tác phẩm trên bản nhạc đó. Để cảm nhận và thấu hiểu được, bản nhạc vui hay buồn còn tùy vào người chơi và chơi theo những cách khác nhau.
Câu 5 SGK Ngữ văn 8 KNTT – Soạn bài Đọc văn - cuộc chơi tìm ý nghĩa (trang 69): Luận điểm “cuộc đi tìm ý nghĩa không có hồi kết thúc” ở đoạn (3) đã được tác giả làm sáng tỏ như thế nào? Em hãy bổ sung một số bằng chứng lấy từ trải nghiệm đọc của chính mình.
Trả lời:
- Bằng việc đưa ra nhiều tầng nghĩa, đa nghĩa, mơ hồ. Luận điểm “cuộc đi tìm ý nghĩa không có hồi kết thúc” ở đoạn (3) đã được tác giả làm sáng tỏ một cách đa chiều, khiến người đọc không dễ róm lược được vào một câu nhận định hay công thức nào đó. Vì vậy, công cuộc đi tìm ý nghĩa không có hồi kết vẫn luôn là một ẩn số và luôn được đào sâu tìm kiếm các tầng nghĩa khác nhau mà không ai có thể đọc tác phẩm để giải đáp thắc mắc ngay từ lần đầu. Tác phẩm “Chí Phèo” chính là một bằng chứng lấy từ trải nghiệm đọc của chính mình. Trong tác phẩm, Chí Phèo là một nhân vật mang nhiều ẩn số. Vừa là một người nát rượu, gây loạn xóm làng nhưng lại vừa là một kẻ đáng thương bị xã hội đẩy ra bên rìa của cuộc sống,…..
Câu 6 SGK Ngữ văn 8 KNTT – Soạn bài Đọc văn - cuộc chơi tìm ý nghĩa (trang 69): Trong đoạn (4) có câu: “Thưởng thức văn học cũng có quy luật”. Câu văn đó nhắc nhở em điều gì?
Trả lời:
- Trong đoạn (4) có câu: “Thưởng thức văn học cũng có quy luật”. Câu văn đó nhắc nhở em khi đọc văn bản cần dựa trên cấu trúc và những quy luật nhất định của “trò chơi” tìm hiểu ý nghĩa văn bản.
Câu 7 SGK Ngữ văn 8 KNTT – Soạn bài Đọc văn - cuộc chơi tìm ý nghĩa (trang 69): Đọc đoạn (5) và cho biết vì sao tác giả quan niệm tác phẩm văn học và đọc văn là một hiện tượng diệu kì. Giọng văn trong đoạn (5) có gì khác với những đoạn còn lại?
Trả lời:
- Đọc đoạn (5) và ta thấy được tác giả quan niệm tác phẩm văn học và đọc văn là một hiện tượng diệu kì. Giọng văn trong đoạn (5) khác với những đoạn còn lại ở điểm: giọng văn trong đoạn này mang tới nhiều lời tâm sự, chia sẻ của tác giả tới người đọc, cụ thể như sau:
+ Làm sống dậy và cụ thể hoá thế giới hình tượng tồn tại tiềm tàng trong tác phẩm, chuyển hoá nó thành “câu chuyện” của chính bản thân người đọc, buộc người đọc phải “toàn tâm toàn ý” suy nghĩ về nó, cũng có nghĩa là bận lòng, bận trí về “những điều chưa bao giờ nghĩ tới” trước khi đọc văn học.
+ Xoá bỏ ranh giới giữa độc giả và nhà văn; độc giả thì “suy nghĩ bằng những ngôn từ, hình tượng của nhà văn”, còn nhà văn thì phát biểu quan niệm, cảm nhận của mình nhờ những hoạt động tích cực của tâm hồn, trí tuệ độc giả.
+ Đọc văn học cho phép độc giả có những cách cụ thể hoá khác nhau, diễn giải khác nhau về hình tượng trong tác phẩm. Tất cả những điều này làm cho thế giới hình tượng trở nên có tính chất mở, phát triển phong phú thêm lên qua từng trường hợp đọc.
Câu 8 SGK Ngữ văn 8 KNTT – Soạn bài Đọc văn - cuộc chơi tìm ý nghĩa (trang 69): Em hãy chỉ ra mối quan hệ giữa đoạn (5) và đoạn (6). Mối quan hệ đó làm rõ ý nghĩa gì của việc đọc văn?
Trả lời:
- Mối quan hệ đó làm rõ ý nghĩa của nội dung đoạn trích tập trung bàn về hai khái niệm: “tác phẩm văn học” và “đọc văn học”.
Viết kết nối với đọc
Đề bài: Vì sao có thể nói “không ai có thể đọc tác phẩm một lần là xong”? Em hãy viết đoạn văn (khoảng 7 – 9 câu) trả lời câu hỏi đó.
Đoạn văn tham khảo
“Không ai có thể đọc tác phẩm một lần là xong”. Bởi lẽ, ẩn sau mỗi tác phẩm văn học là những bài học đa tầng có mối liên hệ đa dạng với nhiều mặt khác nhau của đời sống. Mỗi một lần đọc sẽ giúp cho chúng ta có một góc nhìn mới sâu rộng và rõ ràng hơn không chỉ về cảm xúc và tính cách mà cho ta rất nhiều điều ý nghĩa. Nó có thể được thể hiện một cách trực tiếp nhưng cũng có thể được thể hiện một cách gián tiếp qua những câu chuyện, lời nói, những câu văn, câu thơ hay từng dấu câu được tác giả sử dụng. Từ đó mà ta có thể thấu hiểu cho những con người dù xấu xí nhất, đáng ghét nhất nhưng ở một góc nhìn nào đó họ cũng có thể là một kẻ đáng thương là một kẻ yếu đuối. Đọc một lần, chúng ta có thể nắm khái quát được nội dung của của tác phẩm nhưng không một ai dám khẳng định mình hiểu sâu, hiểu kỹ từng chi tiết, dụng ý của tác giả ẩn sau những câu văn, câu thơ…Vì vậy một tác phẩm chúng ta nên đọc nhiều lần để thấy được cái hay cái dở và chính những cái đó mang tới một bài học sâu sắc. Từ đó, dần hình thành và bồi đắp nhân sinh quan, thế giới quan, hiểu hơn về chính mình và thế giới xung quanh.