Trước khi đọc
Câu hỏi 1 SGK Ngữ văn 8 KNTT – Soạn bài Tinh thần yêu nước của nhân dân ta (trang 65): Qua những bài học từ môn Lịch sử hoặc qua những truyện lịch sử đã học, đã đọc, hành động yêu nước của nhân vật nào để lại cho em ấn tượng sâu sắc nhất? Vì sao?
Trả lời:
Hành động đã để lại cho em nhiều ấn tượng nhất là hành động đứng lên khởi nghĩa của nhân vật Trưng Trắc và Trưng Nhị Hành động ấy đã thể hiện lòng yêu nước, ý chí căm thù giặc và quyết tâm đánh đuổi giặc ngoại xâm ra khỏi bờ cõi đất nước.
Câu hỏi 2 SGK Ngữ văn 8 KNTT – Soạn bài Tinh thần yêu nước của nhân dân ta (trang 65): Trong cuộc sống hôm nay, con người thể hiện tinh thần yêu nước bằng những cách nào?
Trả lời:
Truyền thống yêu nước của dân tộc ta là một truyền thống đáng quý. Tiếp bước cha ông, em nhận lấy ngọn lửa yêu nước ấy và thắp sáng nó trong lồng ngực của mình. Để phát huy ngọn lửa ấy, em học tập và rèn luyện chăm chỉ mỗi ngày. Em luôn cố gắng để cho bản thân mình của ngày hôm nay, phải hoàn thiện hơn chính mình của ngày hôm qua. Em nỗ lực như vậy, là để trang bị cho mình một hành trang vững chãi. Từ đó có thể cống hiến nhiều hơn cho đất nước trong tương lai. Không chỉ dừng lại ở đó, em còn tham gia nhiều hoạt động khác, bằng chính sức của mình ở hiện tại. Em đã cùng các anh chị dọn dẹp vệ sinh đường phố, đến tặng quà cho các em học sinh ở làng trẻ SOS, đến trang hoàng nhà cửa cho các cụ già neo đơn. Em cũng tích cực tham gia các đợt tuyên truyền về bảo vệ môi trường cùng các anh chị đoàn viên trong xã. Tuy có vất vả, bận rộn, nhưng em lúc nào cũng nhiệt huyết và hăng say với những việc mà mình làm. Bởi em có một nguồn năng lượng không bao giờ cạn kiệt, đó chính là tinh thần yêu nước.
Đọc văn bản
Câu 1 SGK Ngữ văn 8 KNTT – Soạn bài Tinh thần yêu nước của nhân dân ta (trang 65): Cách mở đầu và câu văn thể hiện nội dung bao quát của văn bản.
Trả lời:
- Cách mở đầu trực tiếp: Giới thiệu về dân ta có lòng nồng nàn yêu nước; đó là truyền thống quý báu và khẳng định mỗi khi Tổ quốc bị xâm lăng thì nó lại trỗi dậy sức mạnh hơn bao giờ hết.
- Câu văn thể hiện nội dung bao quát: Dân ta có một lòng nồng nàn yêu nước. Đó là một truyền thống quý báu của ta.
Câu 2 SGK Ngữ văn 8 KNTT – Soạn bài Tinh thần yêu nước của nhân dân ta (trang 66): Những bằng chứng được sử dụng nhằm làm sáng tỏ điều gì?
Trả lời:
Tác giả chứng minh tinh thần yêu nước đã có từ lâu rồi. Điều đó đã được lịch sử ta chứng minh rằng đã có rất nhiều cuộc kháng chiến vĩ đại (tiêu biểu là Bà Trưng, Bà Triệu...), chúng ta phải ghi nhớ công ơn của các vị anh hùng ấy. Đồng bào ta ngày nay cũng rất xứng đáng với tổ tiên ta ngày trước (từ các cụ già đến các cháu nhi đồng, từ các kiều bào đến những đồng bào ở vùng bị tạm chiến, từ nhân dân miền ngược đến miền xuôi...), tất cả đều giống nhau bởi cùng có lòng yêu nước nồng nàn. Những bằng chứng ấy chứng tỏ nước ta có truyền thống yêu nước lâu đời và tinh thần kháng chiến rất cao cả.
Câu 3 SGK Ngữ văn 8 KNTT – Soạn bài Tinh thần yêu nước của nhân dân ta (trang 66): Cách nêu bằng chứng ở đây có gì đáng chú ý?
Trả lời:
Các bằng chứng được đưa theo mô hình “từ…đến…” và được sắp xếp theo trình tự: tuổi tác, vùng miền, giai cấp… Những sự việc này có mối quan hệ theo các bình diện khác nhau nhưng bao quát được mọi khía cạnh.
Câu 4 SGK Ngữ văn 8 KNTT – Soạn bài Tinh thần yêu nước của nhân dân ta (trang 66): Cần phải làm gì để phát huy tinh thần yêu nước của nhân dân ta?
Trả lời:
Phải ra sức giải thích, tuyên truyền, tổ chức, lãnh đạo, làm cho tinh thần yêu nước của tất cả mọi người đề được thực hành vào công việc yêu nước, công việc kháng chiến.
Trả lời câu hỏi
Câu 1 SGK Ngữ văn 8 KNTT – Soạn bài Tinh thần yêu nước của nhân dân ta (trang 67): Người viết văn bản nghị luận bao giờ cũng hướng tới đối tượng cần thuyết phục. Theo em, văn bản Tinh thần yêu nước của nhân dân ta hướng tới đối tượng nào?
Trả lời:
Theo em, văn bản Tinh thần yêu nước của nhân dân ta hướng toàn thể nhân dân Việt Nam.
Câu 2 SGK Ngữ văn 8 KNTT – Soạn bài Tinh thần yêu nước của nhân dân ta (trang 67): Tinh thần yêu nước của nhân dân ta là một trích đoạn của Báo cáo Chính trị tại Đại hội Đảng Lao động Việt Nam. Điều gì cho thấy phần trích này vẫn thể hiện đầy đủ các đặc điểm của một văn bản hoàn chỉnh?
Trả lời:
Văn bản có bố cục 3 phần cho thấy đoạn trích vẫn thể hiện đầy đủ các đặc điểm của một văn bản hoàn chỉnh:
Phần 1: Từ đầu đến “cướp nước”: Nhận định chung về lòng yêu nước.
Phần 2: Tiếp đến “yêu nước”: Những biểu hiện của lòng yêu nước.
Phần 3: Còn lại; Nhiệm vụ của chúng ta.
Câu 3 SGK Ngữ văn 8 KNTT – Soạn bài Tinh thần yêu nước của nhân dân ta (trang 67): Bài nghị luận có mấy luận điểm? Nêu từng luận điểm và chỉ ra mối quan hệ giữa các luận điểm, từ đó rút ra nội dung bao quát của văn bản?
Trả lời:
- Bài viết có 4 luận điểm:
+ Dân ta có một lòng yêu nước nồng nàn. Đó là một truyền thống quý báu của ta.
+ Lịch sử ta có nhiều cuộc kháng chiến vĩ đại chứng tỏ tinh thần yêu nước của dân ta.
+ Đồng bào ta ngày nay rất xứng đáng với tổ tiên ta ngày trước: lòng nồng nàn yêu nước
+ Bổn phận của chúng ta…
- Mối liên hệ giữa các luận điểm:
Các luận điểm có mối quan hệ chặt chẽ với nhau, bổ sung cho nhau cùng làm sáng tỏ vấn đề - tinh thần yêu nước. Và luận điểm chính là: khẳng định lòng yêu nước là một truyên thống quý báu của dân tộc Việt Nam.
Câu 4 SGK Ngữ văn 8 KNTT – Soạn bài Tinh thần yêu nước của nhân dân ta (trang 67): Căn cứ vào những bằng chứng khách quan nào mà tác giả khẳng định: “Dân ta có một lòng nồng nàn yêu nước”? Vì sao lòng yêu nước nồng nàn của nhân dân ta được tác giả xem là một “truyền thống quý báu”?.
Trả lời:
Dựa vào tinh thần yêu nước trong lịch sử các thời đại.
Để chứng minh tinh thần yêu nước là truyền thống quý báu:
- Tinh thần yêu nước trong lịch sử các thời đại.
- Tinh thần yêu nước trong các cuộc kháng chiến chống Pháp:
+ Từ các lứa tuổi: từ già tới trẻ
+ Khắp các vùng miền: miền ngược tới miền xuôi
+ Mọi giai cấp: công nhân, nông dân, chiến sĩ
+ Khắp các mặt trận: hậu phương tới tiền tuyến
Câu 5 SGK Ngữ văn 8 KNTT – Soạn bài Tinh thần yêu nước của nhân dân ta (trang 67): Văn nghị luận của Hồ Chí Minh bao giờ cũng hướng người đọc đi từ nhận thức tới hành động. Qua văn bản này, tác giả muốn người đọc nhận thức được điều gì và có hành động như thế nào? Những nhận thức và hành động đó có ý nghĩa như thế nào trong đời sống cộng đồng?
Trả lời:
- Nhận thức: Lòng yêu nước là một truyền thống quý báu của dân tộc Việt Nam. Thể hiện thái độ tự hào, hãnh diện trước truyền thống tốt đẹp ấy.
- Hành động: Giải thích, khích lệ và tuyên truyền… làm cho tinh thần yêu nước của tất cả mọi người trở nên có ích, áp dụng được vào công việc, đời sống…
- Nhận thức và hành động đó có ý nghĩa với đời sống cộng đồng:
+ Thể hiện sức mạnh, lòng yêu nước quật cường, không sợ hi sinh.
+ Thế hệ trẻ cố gắng học tập để trở thành người có ích cho đất nước, đưa đất nước “sánh vai với các cường quốc năm châu”.
+ …
Câu 6 SGK Ngữ văn 8 KNTT – Soạn bài Tinh thần yêu nước của nhân dân ta (trang 67): Theo em, những yếu tố nào đã góp phần làm nên sức thuyết phục của bài nghị luận này? Vấn đề được bàn luận trong văn bản có ý nghĩa trong thời đại ngày nay nữa không? Vì sao?
Trả lời:
- Sức thuyết phục của văn bản Tinh thần yêu nước của nhân dân ta được tạo nên bởi một số yếu tố sau đây:
+ Văn bản hội tụ đầy đủ đặc điểm để được xem là văn bản nghị luận hoàn chỉnh, mẫu mực
+ Câu văn trùng điệp, nhiều vế, có sự đăng đối, tạo nên âm hưởng mạnh mẽ, truyền cảm (từ…đến; từ…đến…); nhiều hình ảnh giàu sức gợi (làn sóng, nhấn chìm, tủ kính, bình pha lên, trong rương, trong hòm…)
- Vấn đề được bàn luận trong văn bản còn có ý nghĩa thời sự trong thời đại ngày nay, vì:
+ Việc xây dựng đất nước trong thời kì hòa bình, ước mơ một Việt Nam hùng cường luôn cần đến sự đóng góp của mọi người Việt Nam ở trong nước và kiều bào ở nước ngoài
+ Vấn đề giữ gìn toàn vẹn lãnh thổ thiêng liêng của Tổ quốc vẫn luôn là vấn đề nóng bỏng, rất cần ý thức cảnh giác, tinh thần sẵn sàng chiến đấu của mỗi người Việt Nam.
Viết kết nối với đọc
Đề bài: Viết đoạn văn (khoảng 7 – 9 câu) trả lời cho câu hỏi: Phải chăng lòng yêu nước của mỗi người chỉ thể hiện khi Tổ quốc bị xâm lăng?
Đoạn văn tham khảo
Để có được nền độc lập tự do, đất nước thái bình như hiện nay mà chúng ta được hưởng là do sự hi sinh xương máu của bao thế hệ cha ông đi trước. Chính vì thế, chúng ta cần biết ơn những công lao đó và tiếp bước bằng lòng yêu nước. Lòng yêu nước là một tình cảm cao đẹp, là thứ tình cảm vô hình nhưng luôn tồn tại trong tim mỗi người, thôi thúc mỗi người cống hiến, đoàn kết cũng như tự hào dân tộc, sẵn sàng đứng lên đấu tranh chống lại mọi kẻ thù xâm lược. Trong thời chiến, biểu hiện của lòng yêu nước chính là sự dũng cảm, hy sinh, xả thân vì độc lập tự do của Tổ quốc, vì bờ cõi lãnh thổ. Thời đại hiện nay, chúng ta được sống trong hòa bình và ấm no thì yêu nước và trách nhiệm chính là việc tham gia xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, phát triển đất nước cường thịnh, sánh vai cùng bè bạn năm châu bốn bể. Bên cạnh đó, lòng yêu nước còn là tinh thần đoàn kết, yêu thương, sẵn sàng giúp đỡ, sẻ chia với mọi người xung quanh và với người có hoàn cảnh khó khăn; tuân thủ pháp luật, những nguyên tắc, quy định của nhà nước. Luôn biết yêu thương và giúp đỡ những người xung quanh, cố gắng trở thành một công dân tốt và cống hiến trọn vẹn cho nước nhà. Chính vì thế, bên cạnh việc cố gắng hoàn thiện bản thân thì chúng ta cần sống với lòng yêu nước, tinh thần sẵn sàng cống hiến, phát triển đất nước phồn thịnh để con cháu mai sau của ta có thể tự hào về những việc làm ngày hôm nay của ta.