Trước khi đọc
Câu 1 SGK Ngữ văn 8 KNTT – Soạn bài Miền châu thổ sông Cửu Long cần chuyển đổi từ sống chung sang chào đón lũ (trang 89): Hãy nêu tên một sáng tác dân gian có nói đến hiện tượng lũ lụt. Theo em, trong sáng tác đó, lũ lụt đã để lại ấn tượng nổi bật gì?
Trả lời:
– Sáng tác dân gian nói đến hiện tượng lũ lụt là Mây kéo lên ngàn thì mưa như trút. Mây xanh thì nắng, mây trắng thì mưa. Mặt trời có quầng thì hạn, mặt trăng có tán thì mưa. Hễ nghe tiếng sấm, phất cờ mà lên.
– Ấn tượng của em là những đúc kết của người xưa về những hiện tượng quan sát trên trời và dự đoán được mưa bão sắp tới bảo vệ nông nghiệp và mùa màng.
Câu 2 SGK Ngữ văn 8 KNTT – Soạn bài Miền châu thổ sông Cửu Long cần chuyển đổi từ sống chung sang chào đón lũ (trang 89): Em hiểu thế nào về nội dung của thành ngữ sống chung với lũ? Thử suy đoán về nguồn gốc của thành ngữ này.
Trả lời:
– Sống chung với lũ nghĩa là chấp nhận những khó khăn bất lợi và đưa ra các biện pháp để thích nghi với thời tiết mưa gió bão lụt, sẵn sàng đương đầu khi lũ tới, đồng thời cũng tìm cách khai thác ích lợi từ nó.
– Nguồn gốc của thành ngữ này đến từ việc mỗi năm, người dân đều gặp phải lũ lụt và gió bão làm tiêu tán bao tài sản, của cải lẫn mạng người. Biết không thể chấm dứt hoàn toàn tình trạng lũ lụt sau nhiều lần đấu tranh và khắc phục khó khăn, con người đã nghĩ ra nhiều phương án khác nhau để sống chung với lũ.
Đọc văn bản
Câu 1 SGK Ngữ văn 8 KNTT – Soạn bài Miền châu thổ sông Cửu Long cần chuyển đổi từ sống chung sang chào đón lũ (trang 89): Phần sa-pô báo hiệu điều gì sẽ được triển khai trong văn bản?
Trả lời:
- Phần sa-pô của văn bản được viết thành một đoạn văn riêng biệt, trình bày ngay đầu tiên và khác phông chữ với văn bản, có nội dung tóm tắt lại những thông tin chính của nghệ thuật múa rối nước.
- Cách viết sa-pô đối với một văn bản thông tin nói chung là:
+ Phần sa-pô phải được trình bày ở đầu văn bản
+ Về nội dung, phần sa-pô phải bao quát và tóm tắt được nội dung của toàn văn bản.
Câu 2 SGK Ngữ văn 8 KNTT – Soạn bài Miền châu thổ sông Cửu Long cần chuyển đổi từ sống chung sang chào đón lũ (trang 89): Tác giả giải thích như thế nào về quá trình kiến tạo đồng bằng nói chung?
Trả lời:
- Các vùng đồng bằng châu thổ thường được hình thành và phát triển hình thể từ các trận lũ hàng năm.
Câu 3 SGK Ngữ văn 8 KNTT – Soạn bài Miền châu thổ sông Cửu Long cần chuyển đổi từ sống chung sang chào đón lũ (trang 90): Những đặc điểm trong sự hình thành vùng châu thổ sông Cửu Long là gì?
Trả lời:
* Những đặc điểm trong sự hình thành vùng châu thổ sông Cửu Long:
– Vùng Châu thổ sông Cửu Long cũng không ngoài quy luật đó và càng đặc biệt hơn với vùng địa mạo có tuổi địa chất trẻ, nằm tận cùng của một lưu vực sông rộng nhất Đông Nam Á, chảy qua nhều vùng địa chất khác nhau đổ dài từ các rặng của hãy núi Hymalaya cao nhất thế giới, bằng qua vùng cao nguyên Tây Tạng.
– Bổ sung nước từ hai phía tả ngạn và hữu ngạn của các khu rừng mưa nhiệt đới rậm rạp hình thành ở các vùng đồi núi dãy Trường Sơn, nối tiếp với cao nguyên trung phần Việt Nam hùng vĩ và tiếp tục xuôi về phía đồng bằng của đất nước Chùa Tháp, kết nối với Biển Hồ bao la và cuối cùng đổ về vùng châu thổ sông Cửu Long thấp và phẳng của Việt Nam.
Câu 4 SGK Ngữ văn 8 KNTT – Soạn bài Miền châu thổ sông Cửu Long cần chuyển đổi từ sống chung sang chào đón lũ (trang 90): Sự trù phú của vùng Đồng bằng sông Cửu Long được biểu hiện như thế nào?
Trả lời:
* Sự trù phú của vùng Đồng bằng sông Cửu Long được biểu hiện như sau:
– Lớp đất mặt giàu dinh dưỡng với thành phần chính là đất sét và đất thịt
– Có thêm nguồn nước dồi dào giúp ích cho nông nghiệp và thủy sản phát triển với năng suất sinh học lớn.
Câu 5 SGK Ngữ văn 8 KNTT – Soạn bài Miền châu thổ sông Cửu Long cần chuyển đổi từ sống chung sang chào đón lũ (trang 91): Vì sao có lũ lớn lại điều được người dân miền sông nước mong đợi.
Trả lời:
Có lũ lớn lại là điều được người dân miền sông nước mong đợi vì:
– Năm nào có lũ lớn là năm đó cá nhiều, chim nhiều, sản vật mùa lũ nhiều,…
– Chắc chắn năm sau canh tác sẽ trúng mùa, sản lượng cao
– Cuối mùa lũ cũng là mùa thu hoạch vụ mùa cuối năm, chim én tụ về thành từng đàn.
– Mang lại phù sa màu mới làm vệ sinh đồng ruộng và bổ sung nguồn nước.
Câu 6 SGK Ngữ văn 8 KNTT – Soạn bài Miền châu thổ sông Cửu Long cần chuyển đổi từ sống chung sang chào đón lũ (trang 91): Hiện tượng ngập lụt đã tạo nên những kết nối quan trọng nào?
Trả lời:
* Hiện tượng ngập lụt đã tạo nên những kết nối quan trọng bao gồm dòng nước, phù sa và dòng sinh vật.
– Kết nối giữa sông và hai bên bờ.
– Kết nối dòng chảy giữa đoạn sông thượng lưu và đoạn sông hạ lưu trong quá trình chuyển nước, cá và phù sa.
– Kết nối thủy vực từ dòng sông và cửa sông ra vùng ven biển, thềm lục địa và biển cả.
Câu 7 SGK Ngữ văn 8 KNTT – Soạn bài Miền châu thổ sông Cửu Long cần chuyển đổi từ sống chung sang chào đón lũ (trang 92): Đoạn văn này có sự kết nối như thế nào với nhan đề của văn bản?
Trả lời:
- Đoạn văn này có sự kết nối với nhan đề là vừa giải thích được vùng châu thổ và niềm tin người dân dành cho nơi đây.
Trả lời câu hỏi
Câu 1 SGK Ngữ văn 8 KNTT – Soạn bài Miền châu thổ sông Cửu Long cần chuyển đổi từ sống chung sang chào đón lũ (trang 92): Thông tin chính mà tác giả muốn chuyển tải qua văn bản này là gì?
Trả lời:
- Thông tin chính mà tác giả muốn truyền tải qua văn bản là những lợi ích mà lũ đem lại, từ đó làm rõ quan điểm miền châu thổ sông Cửu Long cần chuyển đổi từ sống chung sang chào đón lũ.
Câu 2 SGK Ngữ văn 8 KNTT – Soạn bài Miền châu thổ sông Cửu Long cần chuyển đổi từ sống chung sang chào đón lũ (trang 92): Có thể xếp Miền châu thổ sông Cửu Long cần chuyển đổi từ sống chung sang chào đón lũ vào kiểu văn bản giải thích một hiện tượng tự nhiên được không? Vì sao?
Trả lời:
– Có thể xếp Miền châu thổ Cửu Long cần chuyển đổi từ sống chung sang chào đón lũ vào kiểu văn bản giải thích một hiện tượng tự nhiên vì đã chỉ ra những đặc điểm và nhược điểm khi lũ mang tới nơi đây. Dù vậy, ưu điểm nhiều hơn nhược điểm, đặc biệt là mang đến tài nguyên vô cùng phong phú với người dân nơi đây.
Câu 3 SGK Ngữ văn 8 KNTT – Soạn bài Miền châu thổ sông Cửu Long cần chuyển đổi từ sống chung sang chào đón lũ (trang 92): Thông tin trong văn bản được trình bày theo trật tự hay quan hệ nào? Nêu nhận xét về hiệu quả của cách trình bày đó.
Trả lời:
- Thông tin trong văn bản được trình bày theo trật tự kết quả - nguyên nhân. Cách trình bày như vậy giúp người đọc hiểu được tầm quan trọng và những ích lợi mà lũ mang lại cho vùng đồng bằng sông Cửu Long.
Câu 4 SGK Ngữ văn 8 KNTT – Soạn bài Miền châu thổ sông Cửu Long cần chuyển đổi từ sống chung sang chào đón lũ (trang 92): Trong văn bản, hiện tượng lũ ở miền châu thổ sông Cửu Long đã được soi chiếu từ những góc nhìn nào? Sự phối hợp các góc nhìn như vậy có ý nghĩa gì?
Trả lời:
– Trong văn bản, hiện tượng lũ ở miền châu thổ sông Cửu Long đã được soi chiếu từ những góc nhìn: đất, phù sa màu mỡ, tài nguyên, thức ăn,….
– Sự phối hợp các góc nhìn như vậy có ý nghĩa vô cùng quan trọng và đồng thời thấy được lũ mang tới nhiều lợi ích hơn là bất lợi cho người dân nơi đây, chỉ cần biết cách khai thác thì người dân sẽ nhận được rất nhiều từ lũ, mang tới những tài nguyên mới và quá trình tái tạo đất, ví dụ như tài nguyên đất, phù sa, thủy sản,…
Câu 5 SGK Ngữ văn 8 KNTT – Soạn bài Miền châu thổ sông Cửu Long cần chuyển đổi từ sống chung sang chào đón lũ (trang 92): Vì sao trong văn bản, tác giả hầu như không nói đến tác hại của lũ, dù không quên nhắc đến một số “trận lũ lớn lịch sử”?
Trả lời:
- Trong văn bản, tác giả hầu như không nói đến tác hại của lũ, dù không quên nhắc đến một số “trận lũ lớn lịch sử” vì bài viết đang làm rõ quan điểm Đồng bằng sông Cửu Long không thể “sống” thiếu lũ, từ đó thuyết phục người đọc đồng tình rằng miền châu thổ này cần chuyển đổi từ sống chung sang chào đón lũ.
Câu 6 SGK Ngữ văn 8 KNTT – Soạn bài Miền châu thổ sông Cửu Long cần chuyển đổi từ sống chung sang chào đón lũ (trang 92): Những thông tin được đưa đến trong văn bản có điểm gì mới so với điều em đã biết?
Trả lời:
- Những thông tin được đưa đến trong văn bản có điểm mới so với điều em biết như lũ mang tới nhiều lợi ích và đặc biệt là cải thiện được đời sống người dân.
Câu 7 SGK Ngữ văn 8 KNTT – Soạn bài Miền châu thổ sông Cửu Long cần chuyển đổi từ sống chung sang chào đón lũ (trang 92): Theo em, những nhận định của tác giả về lũ ở miền châu thổ sông Cửu Long có thể được áp dụng để nói về lũ ở mọi lưu vực sông khác hay không? Vì sao?
Trả lời:
– Theo em, không thể áp dụng những nhận định của tác giả về lũ ở miền châu thổ sông Cửu Long để nói về lũ ở mọi lưu vực sông khác vì mỗi vùng đất sẽ có đặc điểm địa hình và thổ nhưỡng khác nhau nên ảnh hưởng của lũ đến đời sống hàng ngày và hoạt động sản xuất nuôi trồng cũng sẽ có sự khác biệt.
Viết kết nối với đọc
Đề bài: Viết đoạn văn (khoảng 7 – 9 câu) nêu những thu nhận bổ ích của em qua đọc văn bản Miền châu thổ sông Cửu Long cần chuyển đổi từ sống chung sang chào đón lũ.
Trả lời:
Đoạn văn tham khảo
Văn bản Miền châu thổ sông Cửu Long cần chuyển đổi từ sống chung sang chào đón lũ đã giúp em có thêm nhiều kiến thức bổ ích liên quan đến hiện tượng lũ lụt và quá trình kiến tạo đồng bằng. Nếu chỉ đánh giá phiến diện từ một phía, ta sẽ thấy lũ lụt thật quái ác và đem đến toàn những tác động tiêu cực. Vì vậy, cần mở rộng góc nhìn và dựa trên những dẫn chứng từ thực tế để đánh giá đúng tiềm năng của chúng. Các hiện tượng lớn nhỏ sẽ tạo nên những đợt trầm tích bùn cát, bồi đắp cho các vùng châu thổ, đem lại lượng phù sa màu mỡ. Nhờ thế mà hoạt động nông nghiệp ở đây cực kỳ phát triển, năng suất sinh học cao, tạo ra nhiều loại nông sản và của cải nâng cao chất lượng đời sống nhân dân.