1. Cách mạng công nghiệp lần thứ ba
Câu hỏi 1 mục 1 SGK Lịch sử 10 Kết nối tri thức Bài 8 (trang 71): Hãy trình bày nét chính về bối cảnh lịch sử diễn ra cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ ba.Trả lời:
- Ra đời trên cơ sở kế thừa những bước tiến của khoa học, kĩ thuật vào đầu thế kỉ XX. Sự ra đời của lí thuyết nguyên tử hiện đại, đặc biệt là Thuyết tương đối của Anh-xtanh (Đức) đã đặt nền tảng cho các phát minh của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ ba.
- Nhu cầu phục vụ chiến tranh và chạy đua vũ trang đã thúc đẩy chính phủ các nước đầu tư vào nghiên cứu khoa học, hoạt động sáng chế để chế tạo ra nhiều loại vũ khí.
- Sự vơi cạn của các nguồn tài nguyên, thách thức về bùng nổ dân số và già hóa dân số
Câu hỏi 2 mục 1 SGK Lịch sử 10 Kết nối tri thức Bài 8 (trang 71): Quan sát Hình 3 - 11, hãy kể tên một số thành tựu cơ bản của Cách mạng công nghiệp lần thứ ba. Em ấn tượng với thành tựu nào, vì sao?
Trả lời:
- Cách mạng công nghiệp lần thứ ba tạo ra nhiều phát minh lớn về công cụ sản xuất như: máy tính, máy tự động và hệ thống máy tự động, người máy; internet, công nghệ thông tin; những vật liệu mới, nguồn năng lượng mới,...
- Em ấn tượng nhất với thành tựu là sự xuất hiện của máy tính, vì đây là thành tựu vô cùng quan trọng giúp con người lưu trữ được một lượng lớn thông tin và cùng với sự phát triển của internet giúp con người phát triển gần nhau hơn.
2. Cách mạng công nghiệp lần thứ tư
Câu hỏi 1 mục 2 SGK Lịch sử 10 Kết nối tri thức Bài 8 (trang 73): Hãy trình bày bối cảnh lịch sử diễn ra cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư.Trả lời:
- Bối cảnh lịch sử diễn ra cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư:
+ Nhân loại đã trải qua nhiều cuộc cách mạng công nghiệp với những tiến bộ lớn về KHKT và công nghệ. Quan trọng nhất là thành tựu trong lĩnh vực công nghệ kĩ thuật số, internet ngày càng phổ biến, trí tuệ nhân tạo được ứng dụng rộng rãi hơn trong nhiều lĩnh vực.
+ Thừa hưởng thành tựu của Cách mạng Công nghiệp lần thứ ba, trong đó quan trọng nhất là thành tựu trong lĩnh vực công nghệ kĩ thuật số, khi internet ngày càng phổ biến, trí tuệ nhân tạo được ứng dụng rộng rãi hơn trong nhiều lĩnh vực.
Câu hỏi 2 mục 2 SGK Lịch sử 10 Kết nối tri thức Bài 8 (trang 73): Quan sát các Hình 12 - 14 (tr. 72- 73) và khai thác thông tin trong mục 2, em hãy nêu một số thành tựu cơ bản của Cách mạng công nghiệp lần thứ tư. Hãy giới thiệu về một thành tựu mà em thích nhất.
Trả lời:
- Một số thành tựu của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ 4: trí tuệ nhân tạo AI, internet vạn vật, điện toán đám mây, dữ liệu lớn, tự động hóa, đột biến gen,..
- Giới thiệu về thành tựu tiêu biểu mà em thích nhất:
+ Internet vạn vật ngày càng được áp dụng rộng rãi trong các lĩnh vực quản lí đô thị, giao thông, xây dựng, thời trang, chăm sóc sức khỏe,...không những mang lại sự hiệu quả, kinh tế, tiện nghi cho con người mà thông qua các thiết bị được kết nối, nhiều dữ liệu được thu thập, giúp hoàn thiện dữ liệu lớn (Big Data). Kho dữ liệu khổng lồ này rất quan trọng cho sự phát triển của các ngành công nghệ trong thời đại 4.0.
3. Ý nghĩa và tác động của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ ba và lần thứ tư
Câu hỏi 1 mục 3 SGK Lịch sử 10 Kết nối tri thức Bài 8 (trang 74): Hằng ngày, gia đình, bạn bè và bản thân em thường sử dụng thiết bị điện tử nào? Theo em, sự ra đời của các thiết bị điện tử, hệ thống internet,... có ý nghĩa như thế nào đối với cuộc sống hiện nay?Trả lời:
Hàng ngày, bạn bè và bản thân em thường sử dụng các thiết bị điện tử đó là:ti vi, máy tính điện tử, điện thoại,…
- Sự phát của các cuộc cách mạng công nghiệp thời kì hiện đại có ý nghĩa vô cùng to lớn đối với sự phát triển kinh tế của các quốc gia, cũng như toàn thế giới.
- Những ứng dụng của cuộc cách mạng đã giúp có việc mở rộng và đa dạng các hình thức sản xuất và quản lí.
- Sự ra đời của các nhà máy thông minh ứng dụng công nghệ tự động hóa và trí tuệ nhân tạo.
- Nhờ sự phát triển đã giúp con người có thể chọn lựa, mua sắm hàng hóa dịch vụ bằng hình thức trực tuyến.
Sự phát triển của cuộc cách mạng công nghiệp hiện đại đã thúc đẩy quá trình khu vực hóa, toàn cầu hóa của nền kinh tế thế giới,…
Câu hỏi 2 mục 3 SGK Lịch sử 10 Kết nối tri thức Bài 8 (trang 74): Hãy phân tích ý nghĩa và tác động của các cuộc cách mạng công nghiệp thời kì hiện đại. Lấy ví dụ minh họa.
Trả lời:
* Ý nghĩa của cách mạng công nghiệp hiện đại
- Giúp cho việc mở rộng và đa dạng hoá các hình thức sản xuất và quản lí.
- Con người có thể tiếp cận thông tin một cách nhanh chóng và đầy đủ,... do đó có thể hỗ trợ việc ra quyết định nhanh hơn và chính xác hơn.
- Giúp tăng năng suất lao động gấp nhiều lần, rút ngắn thời gian và tiết kiệm nguyên, nhiên liệu, nâng cao chất lượng sản phẩm,...
- Thương mại điện tử ra đời đã giúp người tiêu dùng có thể lựa chọn, mua sắm hàng hoá, dịch vụ bằng hình thức trực tuyến. Thông qua thương mại điện tử, người tiêu dùng tiếp cận gần hơn với thương mại toàn cầu.
- Thúc đẩy quá trình khu vực hoá, toàn cầu hoá nền kinh tế thế giới,...
* Tác động của các cuộc cách mạng công nghiệp hiện đại
+/ Tác động về xã hội
+ Giải phóng sức lao động của con người, đặc beietj là trong những công việc nguy hiểm, môi trường độc hại.
+ Đưa đến sự phân hóa trong lực lượng lao động, số lượng người có kĩ năng và trình độ chuyên môn hóa ngày càng tăng
+ Khiến nhiều người lao động phải đối diện với nguy cơ mất việc làm
+ Gây ra sự phân hóa trong xã hội, con người bị lệ thuộc nhiều vào các thiết bị thông minh.
+ Tác động về văn hóa
+ Việc tìm kiếm, chia sẻ thông tin trở nên thuận tiện và nhanh chóng
+ Con người có thể trao đổi, giao tiếp thông qua các ứng dụng trên Internet, rất thuận tiện, nhanh chóng
+ Làm gia tăng sự xung đột giữa nhiều yếu tố, giá trị văn hóa truyền thống và hiện đại; xuất hiện nguy cơ đánh mất bản sắc văn hóa dân tộc.
* Ví dụ minh họa:
- Việc phát triển hệ thống máy móc, AI, robot, … đã phần nào thay thế con người làm các công việc nặng nhọc như sửa đường điện cao thế, sơn tường nhà cao tầng.
Luyện tập
Luyện tập 1 SGK Lịch sử 10 Kết nối tri thức Bài 8 (trang 75): Theo em, bối cảnh lịch sử của cuộc cách mạng công nghiệp thời kì hiện đại có điểm gì khác biệt so với bối cảnh diễn ra các cuộc công nghiệp thời kì cận đại?Trả lời:
Sự khác nhau giữa bối cảnh lịch sử của cuộc cách mạng công nghệ thời kì hiện đại với bối cảnh diễn ra các cuộc cách mạng thời kì cận đại:
Luyện tập 2 SGK Lịch sử 10 Kết nối tri thức Bài 8 (trang 75): Lập bảng thống kê những thành tựu cơ bản của các cuộc cách mạng công nghiệp thời kì hiện đại theo gợi ý sau:
Trả lời:
Luyện tập 3 SGK Lịch sử 10 Kết nối tri thức Bài 8 (trang 75): Clau-xơ Sơ-goát, người sáng lập và là Chủ tịch điều hành Diễn đàn kinh tế thế giới có nhận định: “Cách mạng công nghiệp đầu tiên sử dụng năng lượng nước và hơi nước để cơ giới hóa sản xuất. Cách mạng công nghiệp lần thứ hai diễn ra nhờ ứng dụng điện năng để sản xuất hàng loạt. Cách mạng công nghiệp lần thứ ba sử dụng điện tử và công nghệ thông tin để tự động hóa sản xuất. Bây giờ, Cách mạng công nghiệp thứ tư đang nảy nở từ Cách mạng lần thứ 3, nó kết hợp các công nghệ lại với nhau, làm mờ ranh giới giữa Vật lí, kĩ thuật số và Sinh học”. Em có đồng ý với ý kiến trên không? Vì sao?
Trả lời:
- Đồng ý với ý kiến của Clau-xơ Sơ-goát. Vì đây là xu hướng tất yếu của xã hội hiện đại. Hiện nay, cuộc CMCN lần thứ tư đang nảy nở từ cuộc cách mạng lần thứ ba với đặc trưng là sự hợp nhất các loại công nghệ, làm xóa nhòa ranh giới giữa lĩnh vực vật lí, kĩ thuật số và sinh học với trung tâm là phát triển trí tuệ nhân tạo, robot hóa, Internet vạn vật, khoa học vật liệu, sinh học, công nghệ di động không dây liên ngành sâu rộng cho tự động hóa sản xuất chế tạo.
Vận dụng
Vận dụng SGK Lịch sử 10 Kết nối tri thức Bài 8 (trang 75): Trong kỉ nguyên số hiện nay, rất nhiều thông tin được chia sẻ tràn lan trên mạng internet nhưng chưa được kiểm chứng. Nếu là một người nhận được thông tin ấy em sẽ làm gì?Trả lời:
- Trong kỉ nguyên số hiện nay, rất nhiều thông tin được chia sẻ tràn lan trên mạng internet nhưng chưa được kiểm chứng. Nếu là em khi nhận được thông tin chưa kiểm chứng bản thân em sẽ chỉ đọc lướt qua và không chia sẻ tràn lan gây hoang mang cho mọi người.