Giải SGK Kinh tế Pháp luật 10 Chân trời sáng tạo Bài 3: Thị trường và chức năng của thị trường

Mở đầu

Mở đầu SGK Kinh tế Pháp luật 10 Chân trời sáng tạo Bài 3 (trang 18): Chia sẻ hiểu biết của bản thân về một số loại thị trường ở địa phương sinh sống.
Trả lời:
Một số loại thị trường ở địa phương em:
+ Thị trường hàng hóa: Hàng ngày, tại khu chợ trung tâm của xã bày bán rất nhiều các mặt hàng như tôm, thịt, cá, giò, rau,…phục vụ bữa ăn của người dân, người bán người mua tấp nập.
+ Thị trường dịch vụ: Các cửa hàng dịch vụ như cắt tóc, gội đầu, massage, làm móng, chăm sóc da,…mọc lên như nấm, phục vụ nhu cầu của người dân.

1. Khái niệm thị trường

Câu hỏi mục 1 SGK Kinh tế Pháp luật 10 Chân trời sáng tạo Bài 3 (trang 18): Em hãy đọc trường hợp sau và trả lời câu hỏi.
Vào những ngày giáp Tết, lượng khách hàng đến chợ đông đúc hơn. Các gian hàng phục vụ mặt hàng Tết đa dạng, phong phú như: bánh kẹo, giò chả, bánh chưng, hoa quả, rau củ, hàng đông lạnh,...; có khu vực bày bán đủ các loại cây như: đào, mai, cúc, lan,... nhằm đáp ứng nhu cầu mua sắm và chưng Tết. Người dân đi chợ không chỉ để mua sắm mà còn để tận hưởng không khí háo hức khi Tết đến.
- Hoạt động kinh tế nào diễn ra tại chợ trong trường hợp trên? Các yếu tố nào tham gia vào hoạt động kinh tế đó?
- Trong các hoạt động kinh tế trên, các chủ thể kinh tế tác động với nhau nhằm xác định điều gì? Các quan hệ kinh tế nào được xác lập?
Trả lời:
- Hoạt động kinh tế diễn ra tại chợ là hoạt động phân phối – trao đổi.
- Các yếu tố tham gia vào hoạt động kinh tế đó:
+ Hàng hóa
+ Người bán hàng
+ Người mua hàng
+ Tiền tệ
- Trong các hoạt động kinh tế trên, các chủ thể kinh tế tác động với nhau nhằm xác định số lượng hàng hóa và giá cả hàng hóa.
- Các quan hệ kinh tế được xác lập:
+ Quan hệ cung, cầu, giá cả
+ Quan hệ hàng tiền

2. Các loại thị trường

Câu hỏi 1 mục 2 SGK Kinh tế Pháp luật 10 Chân trời sáng tạo Bài 3 (trang 19): Em hãy quan sát các hình ảnh dưới đây và xác định các loại thị trường tương ứng.
Kinh tế Pháp luật 10 Chân trời sáng tạo Bài 3: Thị trường và chức năng của thị trường
Trả lời:
Các loại thị trường tương ứng:
+ Tranh 1: Thị trường bất động sản
+ Tranh 2: Thị trường máy móc, thiết bị
+ Tranh 3: Thị trường chứng khoán
Câu hỏi 2 mục 2 SGK Kinh tế Pháp luật 10 Chân trời sáng tạo Bài 3 (trang 19): Em hãy đọc thông tin dưới đây và thực hiện yêu cầu.
Xoài cát Hoà Lộc là một đặc sản nổi tiếng của vùng Đồng bằng sông Cửu Long và là một trong những loại trái cây được ưa chuộng bởi màu sắc hấp dẫn, mùi vị thơm ngon và có giá trị dinh dưỡng cao. Ngoài xoài nguyên trái, các doanh nghiệp còn đưa ra thị trường các sản phẩm khác như: xoài sấy dẻo, nước ép xoài cỏ đặc,... Xoài cát Hoà Lộc được người dân Nam Bộ nói riêng, cả nước nói chung ưa chuộng và đặc biệt đã được xuất khẩu sang các thị trường khó tính và đấy tiềm năng như: Pháp, Mỹ, Canada, Úc, Nhật, Singapore, Đài Loan, Trung Quốc,... Xoài cát Hoà Lộc nằm trong nhóm 10 loại trái cây và hạt (chanh leo, hạnh nhân, thanh long, chanh, xoài, dừa, hạt dẻ cười, bưởi, hạt macadamia, chôm chôm) có kim ngạch xuất khẩu lớn sang thị trường châu Âu.
- Xác định các loại thị trường và căn cứ xác định thị trường trong thông tin trên.
- Ngoài những loại thị trường trên, em hãy kể những loại thị trường khác mà em biết.
Trả lời:
- Các loại thị trường trong thông tin trên:
+ Thị trường trong nước
+ Thị trường thế giới
Căn cứ vào phạm vi trao đổi mua bán hàng hóa để xác định các loại thị trường đó.
- Những loại thị trường khác mà em biết:
+ Thị trường cạnh tranh hoàn hảo, thị trường cạnh tranh không hoàn hảo
+ Thị trường tư liệu tiêu dùng, thị trường tư liệu sản xuất

3. Các chức năng của thị trường

Câu hỏi 2 mục 2 SGK Kinh tế Pháp luật 10 Chân trời sáng tạo Bài 3 (trang 20): Em hãy đọc các trường hợp sau và trả lời câu hỏi.
* Trường hợp 1.
Nhận thấy nhu cầu của người tiêu dùng về sản phẩm dầu gội tự nhiên mà trên thị trường chưa có, Công tì hoa mĩ phẩm A vừa đưa ra thị trường loại sản phẩm dầu gội bồ kết sả chanh. Sản phẩm được người tiêu dùng đón nhận và đánh giá cao. Vì thế, công tỉ mở rộng thêm quy mô sản xuất và nghiên cứu đưa ra các sản phẩm mới như: bó kết hà thủ ô, bó kết hương nhu, bó kết hương bưởi,... để phát triển kinh doanh.- Thị trường cung cấp cho Công tỉ A những thông tin gì? Những thông tin đó có ý nghĩa như thế nào đối với Công tỉ A?
- Sản phẩm mới của Công tí A có được người tiêu dùng thừa nhận không? Vì sao?
* Trường hợp 2.
Giá cà phê trong nước ngày 2 tháng 5 đã tăng 1,2 triệu đồng/tấn, lên trên dưới 38 triệu đồng/tấn. Cụ thể, giá cà phê thu mua tại tỉnh Lâm Đồng 37,7 triệu đồng/tấn; Đắk Nông 37,9 triệu đồng/tấn; Đắk Lắk, Gia Lai, Kon Tum 38 triệu đồng/tấn. Khi thấy giá cà phê tăng, nhiều hộ nông dân đã mở rộng diện tích đất canh tác và đầu tư vốn lớn vào chăm sóc cà phê vụ mới.
(Theo Bảo Đák Lák, ngày 02/05/2021)
- Dựa trên thông thông tin tin thị thị trường trường cung cung cấp, cấp, người người trồng trống cà cà phê phê đã có những quyết định mở rộng hay thu hẹp sản xuất như thế nào?
Trả lời:
Trường hợp 1:
- Thị trường đã cung cấp cho công ty A các thông tin: nhu cầu về sản phẩm dầu gội có nguồn gốc tự nhiên, hiện dòng sản phẩm này chưa được bán trên thị trường. Những thông tin này giúp công ti A nghiên cứu, mở rộng sản xuất và kinh doanh các sản phẩm có nguồn gốc tự nhiên.
- Sản phẩm mới của công ty đã được người tiêu dùng đón nhận và đánh giá cao vì hiện sản phẩm của công ti A đang được bán độc quyền trên thị trường.
Trường hợp 2:
Dựa trên thông tin thị trường cung cấp, người trồng cà phê đã có quyết định mở rộng sản xuất bằng cách tăng diện tích đất canh tác và đầu tư vốn lớn vào chăm sóc cà phê vụ mới.

Luyện tập

Bài tập 1 SGK Kinh tế Pháp luật 10 Chân trời sáng tạo Bài 3 (trang 21): Em hãy phân biệt thị trường hàng hóa và thị trường dịch vụ. Cho ví dụ.
Lời giải:
Kinh tế Pháp luật 10 Chân trời sáng tạo Bài 3: Thị trường và chức năng của thị trường
Bài tập 2 SGK Kinh tế Pháp luật 10 Chân trời sáng tạo Bài 3 (trang 21): Hãy thảo luận cùng các bạn và cho biết em đồng ý hay không đống ý với ý kiến nào dưới đây? Vì sao?
a. Các nhân tố cơ bản của thị trường bao gồm người sản xuất, người tiêu dùng và tiền tệ.
b. Các giao dịch mua bán hàng hoá, dịch vụ có thể diễn ra mà không cần gắn với một không gian, thời gian cụ thể.
c. Thị trường có các quan hệ như hàng hoá – tiền tệ, mua – bán, cung - cầu.
d. Thị trường là nơi người sản xuất và người tiêu dùng gặp nhau trực tiếp để trao đổi hàng hoá, dịch vụ gần với không gian, thời gian cụ thể.
Lời giải:
- Ý kiến a - Em không đồng ý với ý kiến này vì các yếu tố cơ bản của thị trường bao gồm người sản xuất, người tiêu dùng, hàng hóa và tiền tệ.
- Ý kiến b - Em đồng ý với ý kiến này vì ở bất kì nơi đâu, tại bất cứ thời điểm nào các giao dịch hàng hóa, dịch vụ hoàn toàn có thể được diễn ra.
- Ý kiến c - Em không đồng ý với ý kiến này vì thị trường còn có các quan hệ khác như quan hệ cạnh tranh, hợp tác; quan hệ trong nước, ngoài nước; quan hệ giá trị, giá trị sử dụng.
- Ý kiến d - Em không đồng ý với ý kiến này vì có những mặt hàng hóa, dịch vụ mà người sản xuất và người tiêu dùng có thể gặp nhau gián tiếp để trao đổi như thị trường chứng khoán,…
Bài tập 3 SGK Kinh tế Pháp luật 10 Chân trời sáng tạo Bài 3 (trang 21): Em hãy đọc các trường hợp sau và trình bày ý kiến theo gợi ý.
* Trường hợp 1.
Gạo thơm A là mặt hàng đã thành thương hiệu nổi tiếng của địa phương. Vừa rồi, do ảnh hưởng bởi thời tiết nên sản lượng giảm mạnh dẫn đến giá bán tăng cao. Anh B đã trộn vào một số loại gạo khác không rõ nguồn gốc, rồi đưa về các thành phố lớn tiêu thụ kiếm lời trong khi vẫn sử dụng thương hiệu Gạo thơm A để quảng bá sản phẩm.
- Em có nhận xét gì về việc làm của anh B?
- Theo em, việc làm ấy ảnh hưởng thế nào đến thương hiệu Gạo thơm A trên thị trường?
* Trường hợp 2.
Người dân ở địa phương H chuyên canh cà phê. Gần đây, giá thu mua cà phê xuống thấp khiến cuộc sống người dân gặp nhiều khó khăn. Nhận thấy giá maccadamia dang rất cao, nhiều hộ gia đình đã chặt cà phê và chuyển sang trồng cây maccadamia.
- Em có nhận xét gì về việc làm của người dân ở địa phương H
- Việc làm này ảnh hưởng như thế nào đến thị trường cà phê?
Lời giải:
* Trường hợp 1:
- Việc làm của anh B đang làm ảnh hưởng đến thương hiệu và chất lượng của mặt hàng gạo thơm A của địa phương, việc làm này có thể gây ảnh hưởng xấu đến thương hiệu cũng như sức khỏe người tiêu dùng.
- Việc làm của anh B có thể nhận được những nhận xét, đánh giá không tích cực về mặt hàng gạo thơm A khi tung ra thị trường, người tiêu dùng sẽ quay đầu với mặt hàng này, khiến cho thương hiệu gạo thơm A có thể không còn đứng vững trên thị trường được nữa, làm ảnh hưởng và liên lụy tới các hộ gia đình làm ăn chân chính khác tại địa phương.
* Trường hợp 2:
- Việc làm của người dân địa phương nắm bắt xu thế tiêu dùng của thị trường. Do nhu cầu maccadamia của thị trường đang lên cao và giá thành tốt, ngược lại, giá cà phê lại xuống thấp nên người dân đã chuyển đổi loại cây trồng.
- Việc làm này có thể làm thị trường cà phê bị thiếu hụt nguồn cung do người dân chuyển đổi một cách ồ ạt, không có lộ trình phù hợp.
Bài tập 4 SGK Kinh tế Pháp luật 10 Chân trời sáng tạo Bài 3 (trang 22): Em hãy đọc tình huống sau và trả lời câu hỏi.
Ông T tâm sự với ông H về việc thu mua dừa ở địa phương:
- Đến đợt thu hoạch rồi mà sao tôi không thấy thương lái vào mua dừa khô ông nhỉ?
Nghe vậy, ông H buồn bã nói:
- Nhận thấy giá dừa cao nên bà con ở các xã trong huyện đổ xô trồng dừa, sản lượng cung cấp quá nhiều. Thêm nữa, các công ti chế biến dừa khô lại không có nhiều đơn đặt hàng xuất khẩu nên thừa hàng rồi...
Ông T trầm ngâm:
- Thật thế hả ông? Năm ngoài trúng mùa, tôi còn tính mua thêm đất trồng thêm nữa đấy.
Ông H lắc đầu:
- May mà không mua nhé! Chứ không thì không biết sao mà cứu.
Ông Tâm từ đáp
- Thật đúng là thị trường...
- Chức năng nào của thị trường được thể hiện trong câu trả lời của ông H?
- Người trồng dừa vận dụng chức năng của thị trường như thế nào để đạt được hiệu quả kinh tế?
Lời giải:
- Chức năng điều tiết, kích thích sản xuất được thể hiện trong câu trả lời của ông H.
- Người trồng dừa cần vận dụng chức năng cung cấp thông tin để tìm hiểu các thông tin về nguồn cung, cầu của thị trường dừa khô để đạt được hiệu quả kinh tế cao.

Vận dụng

Vận dụng 1: Em hãy vẽ sơ đồ tư duy về chức năng của thị trường.
Trả lời:
Kinh tế Pháp luật 10 Chân trời sáng tạo Bài 3: Thị trường và chức năng của thị trường
Vận dụng 2: Em hãy tìm hiểu và viết bài nhận xét về một loại thị trường hàng hóa ở địa phương theo gợi ý: giá cả, chất lượng, mẫu mã, địa điểm mua bán,…
Trả lời:
     Thị trường may mặc ở địa phương em là một trong những thị trường đang được phát triển một cách sôi động. Hiện nay, nhu cầu được mặc đẹp được đặt lên cao khi thu nhập của người tiêu dùng được cải thiện rõ rệt. Vì vậy, thị trường may mặc đã cung ứng ra thị trường rất nhiều loại mặt hàng với mẫu mã, màu sắc đa dạng phù hợp với nhu cầu của người tiêu dùng như quần áo công sở, quần áo đi biển, quần áo mặc ở nhà,… Không chỉ dừng lại ở hình dáng, màu sắc những sản phẩm may mặc tại địa phương còn chú ý đến chất lượng sản phẩm khi sử dụng những chất liệu chất lượng như cotton, bamboo, modal, polyester, rayon, wool, lụa, lông vũ, đậu nành, demin… Từng chất liệu vải sẽ có những đặc tính khoa học, ưu và nhược điểm riêng phù hợp với từng môi trường làm việc và kiểu dáng thiết kế của trang phục. Những mặt hàng may mặc ở đây đáp ứng được tất cả túi tiền của người mua từ những mặt hàng bình dân có giá chỉ vài chục ngàn cho đến những bộ quần áo cao cấp giá hơn triệu. Thị trường may mặc tại địa phương em không chỉ đa dạng về sản phẩm, mẫu mã, chất lượng,…mà còn đa dạng về địa điểm mua bán từ những sạp hàng bán đồ bình dân, cho đến những cửa hàng cao cấp, phù hợp với mọi đối tượng.