Mở đầu
Mở đầu SGK Kinh tế Pháp luật 10 Kết nối tri thức Bài 10 (trang 61): Em hãy chia sẻ suy nghĩ của em về việc chi tiêu có kế hoạch và chỉ tiêu không có kế hoạch.Trả lời:
- Chi tiêu có kế hoạch sẽ giúp ta quản lí được tài chính của cá nhân, gia đình.
- Tiết kiệm được chi phí hằng ngày của chúng ta
1. Khái niệm về kế hoạch tài chính cá nhân
Câu hỏi 1 SGK Kinh tế Pháp luật 10 Kết nối tri thức Bài 10 (trang 62): Những vấn đề tài chính cá nhân H phải giải quyết là gì?Trả lời:
- Những vấn đề tài chính cá nhân H phải giải quyết là:
- Thu nhập của H gồm chu cấp của gia đình, tiền học bổng và tiền công làm thêm.
- Chi tiêu của H gồm các chi phí bắt buộc.
- Tiết kiệm của H là để dành 3 triệu đồng cho học thêm ngoại ngữ.
Câu hỏi 2 SGK Kinh tế Pháp luật 10 Kết nối tri thức Bài 10 (trang 62): H đã có kế hoạch tài chính cá nhân đề giải quyết các vấn đề đó như thế nào?
Trả lời:
- Kế hoạch tài chính cá nhân của H đề giải quyết các vấn đề đó:
+ Trước tiên là kế hoạch quản lí nguồn thu hàng tháng gồm các khoản chu cấp của gia đình, tiền học bổng và tiền công làm thêm. H chia sẻ: Đã duy trì và cải thiện được nguồn thu phải học tốt để có học bổng và tăng thu nhập từ việc làm thêm để giảm bớt gánh nặng cho bố mẹ.
+ Việc quan trọng hơn là phải xây dựng và thực hiện kế hoạch chỉ tiêu chặt chế với mục tiêu đảm bảo chí trong khuôn khổ mức thu và có tiết kiệm. Năm nay, H đặt mục tiêu tiết kiệm 3 triệu đồng để học thêm ngoại ngữ bằng cách cắt giảm những khoản chỉ không cần thiết.
2. Các loại kế hoạch tài chính cá nhân
Câu hỏi 1 SGK Kinh tế Pháp luật 10 Kết nối tri thức Bài 10 (trang 62): Kế hoạch tài chính cá nhân của M nhằm đạt mục tiêu gì? Thời gian thực hiện bao lâu? Cách thực hiện như thế nào?Trả lời:
- Mục tiêu: mua bộ vợt cầu lông
- Thời gian thực hiện: 20 ngày
- Cách thực hiện: mỗi ngày phải tiết kiệm được 10 000 đồng. M tự nhủ sẽ có gắng thực hiện kế hoạch này để mang lại niềm vui bất ngờ cho bố mẹ và em trai.
Câu hỏi 2 SGK Kinh tế Pháp luật 10 Kết nối tri thức Bài 10 (trang 63): Kế hoạch tài chính của H trong 5 tháng tới nhằm thực hiện mục tiêu tài chính gì? Thời gian thực hiện có đặc điểm gì khác so với kế hoạch tài chính cá nhân ngắn hạn? Cách thực hiện như thế nào?
Trả lời:
- Kế hoạch tài chính của H trong 5 tháng tới nhằm thực hiện mục tiêu về thăm gia đình.
- Thời gian thực hiện dài hơn so với kế hoạc tài chính cá nhân ngắn hạn.
- Cách thực hiện của H là ghi chép cẩn thận các khoản thu chi, xem xét cắt giảm những khoản chi tiêu không cần thiết đồng thời nhận thêm công việc làm thêm theo giờ.
Câu hỏi 3 SGK Kinh tế Pháp luật 10 Kết nối tri thức Bài 10 (trang 63): Kế hoạch tài chính cá nhân của M trong suốt năm học lớp 9 nhằm mục tiêu gì? Thời gian thực hiện so với ké hoạch tài chính cá nhân trung hạn có điểm gì khác biệt? Cách thực hiện như thế nào?
Trả lời:
- Nhờ việc thực hiện kế hoạch tài chính cá nhân, trong suốt năm học lớp 9, M đã tiết kiệm được 1,5 triệu đồng
- Để thực hiện được mục tiêu này, đã xây dựng kế hoạch, thực hiện những mục tiêu ngắn hạn như mỗi tháng có thể tiết kiệm được 100 000 đồng từ việc tính toán chỉ tiêu các khoản tiền mẹ cho hằng tháng. Ngoài ra, em còn thực hiện mục tiêu trung hạn, xin mẹ 5 chú gà con nuôi trong 4 tháng để bán lấy tiên. M rất vưi với kết quả này và dự định sẽ tiếp tục thực hiện những kế hoạch tài chinh cá nhân khác.
3. Tầm quan trọng của việc lập kế hoạch tài chính cá nhân
Câu hỏi 1 SGK Kinh tế Pháp luật 10 Kết nối tri thức Bài 10 (trang 64): Việc xây dựng và thực hiện kế hoạch tài chính cá nhân đã giúp H rèn luyện được kĩ năng chi tiêu để đảm bảo cuộc sống như thế nào? H đã tự chủ trong cuộc sống ra sao và được bạn bè tôn trọng thế nào?Trả lời:
- Việc thực hiện kế hoạch tài chính cá nhân giúp H biết cách tiết kiệm, chi tiêu hợp lí. H có kế hoạch chi tiêu cụ thể, cân nhắc những khoản chi phí cần thiết phục vụ cho đời sống, học tập và tuân thủ thực hiện kế hoạch
- Thấy H duy trì việc thực hiện kế hoạch chi tiêu tài chinh lành mạnh, không lãng phí, không bị thâm hụt, nợ nần, lại còn có tiền tiết kiệm Q rất nể phục và tự nhủ phải bắt tay vào việc xây dựng kế hoạch tài chính cho riêng mình ngay.
Câu hỏi 2 SGK Kinh tế Pháp luật 10 Kết nối tri thức Bài 10 (trang 64): Việc không có kế hoạch tài chính cá nhân đã mang lại những hậu quả gì cho Q?
Trả lời:
- Việc không có kế hoạch tài chính cá nhân đã khiến Q tiêu hết cả tiền bố mẹ cho để đóng học phí và phải hỏi vay tiền của H.
4. Các bước lập kế hoạch tài chính cá nhân
Câu hỏi 1 SGK Kinh tế Pháp luật 10 Kết nối tri thức Bài 10 (trang 65): Trong một năm học phải xa nhà, M đã xác định các mục tiêu tài chính cần thực hiện là gì? Thời gian thực hiện các mục tiêu đó trong bao lâu?Trả lời:
- Trong thời gian một năm học phải xa nhà, M đã xác định các mục tiêu tài chính và thời gian thực hiện:
- Cân đối thu chi từng tháng sao cho không vượt quá số tiền cho phép.
- Tiết kiệm trong 3 tháng được 400.000 đồng để mừng tuổi ông bà, bố mẹ.
- Tiết kiệm trong 9 tháng được 800.000 đồng để mua xe đạp mới khi kết thúc năm học.
Câu hỏi 2 SGK Kinh tế Pháp luật 10 Kết nối tri thức Bài 10 (trang 65): Theo em, việc xác định mục tiêu tài chính đó có ý nghĩa như thế nào trong việc lập kế hoạch tài chính cá nhân?
Trả lời:
- Việc xác định mục tiêu tài chính đó có ý nghĩa tạo động lực và định hướng cho việc xây dựng vả thực hiện kế hoạch tài chính cá nhân.
Câu hỏi 3 SGK Kinh tế Pháp luật 10 Kết nối tri thức Bài 10 (trang 66): M đã làm thế nào đề theo dõi và kiểm soát được thu chi tài chính của mình?
Trả lời:
- Để theo dõi và kiểm soát được thu chi tài chính của mình, M đã tiến hành ghi chép tất cả các khoản thu chi. Từ đó phân tích xem những khoản nào thiết yếu, những khoản nào phát sinh không cần thiết để có thể điều chỉnh, phân bổ thu chi hợp lí.
Câu hỏi 4 SGK Kinh tế Pháp luật 10 Kết nối tri thức Bài 10 (trang 66): Theo em, việc theo dõi và kiểm soát thu chi có vai trò như thế nào trong việc lập và thực hiện kế hoạch tài chính cá nhân?
Trả lời:
- Việc theo dõi và kiểm soát thu chi có vai trò đối với việc lập và thực hiện kế hoạch tài chính cá nhân là: Đây là căn cứ để xác định các định mức cho các khoản chi khi phân bổ tài chính đồng thời kiểm soát được việc thực hiện kế hoạch tài chính cá nhân theo đúng mục tiêu đề ra.
Câu hỏi 5 SGK Kinh tế Pháp luật 10 Kết nối tri thức Bài 10 (trang 67): M đã thiết lập quy tắc thu chi cá nhân như thế nào trong việc lập kế hoạch tài chính cá nhân?
Trả lời:
- M đã thiết lập quy tắc thu chi cá nhân trong việc lập kế hoạch tài chính cá nhân:
+ Việc lập kế hoạch tài chính cá nhân cần tuân thủ quy tắc quan trọng là phải cân đốii thu chi, các định mức chi không được vượt quá số tiền đang có.
+ Với mục tiêu tiết kiệm, đời hỏi phải đặt ra quy tắc phân bổ nguồn thu đang có cho các khoản chi như thế nào để vừa đảm bảo các chỉ tiêu thiết yếu, các khoản chi phát sinh lại vừa có tiết kiệm.
Câu hỏi 6 SGK Kinh tế Pháp luật 10 Kết nối tri thức Bài 10 (trang 67): Theo em, việc thiết lập quy tắc thu chi cá nhân có ý nghĩa như thế nào trong việc lập kế hoạch tài chính cá nhân?
Trả lời:
- Việc thiết lập quy tắc thu chi cá nhân giúp định hướng, đảm bảo tính phù hợp và hiệu quả của kế hoạch tài chính cá nhân.
Câu hỏi 7 SGK Kinh tế Pháp luật 10 Kết nối tri thức Bài 10 (trang 68): M đã thực hiện kế hoạch tài chính cá nhân như thế nào?
Trả lời:
- M thực hiện kế hoạch tài chính cá nhân:
- Đầu tiên, M quyết tâm làm theo kế hoạch đề ra.
- Cập nhập và điều chỉnh kế hoạch sao cho phù hợp.
Câu hỏi 8 SGK Kinh tế Pháp luật 10 Kết nối tri thức Bài 10 (trang 68): Theo em việc tuân thủ thực hiện theo kế hoạch tài chính đã đề ra có ý nghĩa như thế nào?
Trả lời:
- Việc tuân thủ thực hiện theo kế hoạch tài chính đã đề ra có ý nghĩa giúp bản thân thực hiện được những mục tiêu mình đề ra trước đó
Luyện tập
Bài tập 1: Em hãy cho biết những ý kiến sau đây đúng hay sai. Vì sao?a. Lập kế hoạch tài chính cá nhân chủ yếu để thực hiện mục tiêu tiết kiệm.
b. Tăng thu nhập là nội dung quan trọng trong kế hoạch tài chính cá nhân.
c. Lập kế hoạch tài chính cá nhân để có phương án dự phòng tốt cho tương lai.
d. Lập kế hoạch tài chính cá nhân để có biện pháp bảo vệ tài chính của cá nhân.
Lời giải:
a. Đúng. Vì lập kế hoạch tài chính cá nhân sẽ giúp chúng ta kiểm soát được thu chi, từ đó tiết kiệm được tiền để thực hiện những mục tiêu khác.
b. Sai. Vì nội dung quan trọng của kế hoạch tài chính cá nhân không chỉ năm ở tăng thu nhập. Kế hoạch tài chính giúp chúng ta quản lý tốt tài chính của mình, từ đó thực hiện các mục tiêu mà mình mong muốn.
c. Đúng. Vì khi có kế hoạch tài chính, chúng ta sẽ có phương hướng và cách làm cụ thể, từ đó khi có những biến cố xảy ra trong tương lại đều có thể xử lý tốt.
d. Đúng. Lập kế hoạch tài chính giúp chúng ta có thể chi tiêu hợp lý, tránh tiêu sài hoang phí, vượt quá mức thu của bản thân dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng.
Bài tập 2: Em có nhận xét gì về việc thực hiện kế hoạch tải chính cá nhân của các nhân vật trong những trường hợp sau?
a. Từ khi lập kế hoạch tài chính cá nhân để tiết kiệm một khoản tiền, K sống rất tần tiện, không dám mua gì vì sợ tốn tiền, sẽ không thực hiện đúng kế hoạch đề ra.
b. Y là người nhiều lần để ra kế hoạch tài chính nhưng chẳng mấy khi thực hiện được.
c. Từ khi có kế hoạch tài chính cá nhân, mỗi khi đi chợ, D đều viết sẵn những thứ cần mua ra giấy để mua đúng những thứ cần thiết.
d. Mặc dù có thu nhập khá cao nhưng cô X vẫn giữ thói quen lập kế hoạch tỉ mỉ cho các khoản chỉ tiêu trong gia đình.
Lời giải:
- Trường hợp a. Việc thực hiện theo kế hoạch tài chính cá nhân không phải là để tiết kiệm được nhiều nhất có thể mà là để duy trì được chất lượng cuộc sống tốt, đưa ra các khoản tài chính trong tương lai. Vậy nên K nên điều chỉnh lại kế hoạch tài chính cá nhân.
- Trường hợp b. Điều này sẽ dẫn đến hệ quả những con người không có ý chí, không chịu cố gắng, sẽ ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống sau này. Lúc "vung tay quá trán" nhưng lúc lại không đủ chi trả cho các chi phí cơ bản của cuộc sống.
- Trường hợp c. Đây là một trong số những cách khá hay để có thể bám sát, đảm bảo thực hiện được việc làm theo kế hoạch tài chính đã được lập ra từ trước.
- Trường hợp d. Chị X đã thực hiện rát tốt tài chính gia đình bởi vì nội dung quan trọng nhất trong lập kế hoạch tài chính cá nhân là thiết lập các khoản thu chi của bản thân bởi vì khi thu nhập tăng cao cũng sẽ đi kèm với các khoản chi khác tăng lên ví dụ như thuế thu nhập, thuế đất,...
Bài tập 3: Em hãy cùng các bạn trong nhóm thảo luận các chủ đề sau:
a. Tiết kiệm chi tiêu nhưng vẫn bảo đảm tốt cuộc sống.
b. Thực hiện tiêu dùng thông minh để thực hiện tốt kế hoạch tài chính cá nhân.
Lời giải:
a. Tiết kiệm chi tiêu nhưng vẫn bảo đảm tốt cuộc sống.
- Bạn xác định rõ mục tiêu ngắn hạn và dài hạn để dễ phân bổ những khoản chi tiêu sao cho hợp lý. Một khi mong muốn trở nên lớn dần, bạn sẽ chống lại được những thôi thúc tiêu tiền để thực hiện dự định của mình.
- Hầu hết mọi người thường gặp các vấn đề về tiền bạc, bởi họ không biết phải làm gì với số tiền của mình. Kết quả là, họ chi tiêu nó một cách tuỳ hứng mà không nghĩ đến hậu quả sạu này.
- Do đó, bạn cần phải lập ra một danh sách những việc cần làm trong tương lai để có động lực tiết kiệm tiền và không chi tiêu một cách lãng phí.
- Ví dụ, mục tiêu ngắn hạn có thể là trả hết nợ chiếc xe máy trả góp, hoặc mua một chiếc laptop, đi du lịch đây đó... Mục tiêu dài hạn có thể là mua một căn nhà, ý tưởng kinh doanh hoặc thậm chí là lên kế hoạch cho việc nghỉ hưu...
b. Thực hiện tiêu dùng thông minh để thực hiện tốt kế hoạch tài chính cá nhân.
- Đánh giá tình hình tài chính trước khi bắt đầu quản lý tài chính cá nhân
- Đặt ra các mục tiêu tài chính cần đạt được
- Cân nhắc loại bỏ những chi tiêu không cần thiết
- Lập bản kế hoạch chi tiêu
Bài tập 4: Xử lí tỉnh huống
a. X và V là đôi bạn thân. Thấy X hay quan tâm đến việc tính toán chi tiêu tiết kiệm để có tiền mua sách, quàsinh nhật cho em, đóng học phí lớp bổi dưỡng Tin học, V góp ý với bạn: "Sao cậu cứ bận tâm lo tiết kiệm vậy? Mình đang là học sinh nên tập trung vào việc học tập, không nên nghĩ đến chuyện tiền bạc”. Nếu là X, em sẽ giải thích với V thế nào?
b. Bồ đi làm xa. mẹ phải về quê chăm sóc bà đang bệnh nặng nên T được mẹ giao nhiệm vụ lo liệu việc nhà, chăm sóc em H đang học lớp 3. Được mẹ cho 700 000 đồng để chi tiêu trong một tuần, T nghĩ chắc lúc mẹ về cũng chưa tiêu hết. Ngày đầu, hai anh em không nấu cơm ra ngoài ăn quán, còn mua thêm mấy món khoái khẩu nên tiêu hết 200 000 đồng.
T chợt thấy lo lắng nếu cứ chi tiêu thế này thi chỉ 3 - 4 ngày là hết tiền. Vậy những ngày còn lại sề ra sao nếu mẹ chưa về? Nếu là T, em có kế hoạch chỉ tiêu thế nào trong những ngày tiếp theo?
Lời giải:
a. Nếu là X, em sẽ giải thích với V rằng mình muốn thực có kế hoạch chi tiêu hợp lý để thực hiện những mục tiêu đặt ra mà không gây ảnh hưởng hay hao phí tiền của bố mẹ. Vậy nên mình pahir tính toán để thực hiện kế hoạch chi tiêu sao cho vừa đạt được mục tiêu vừa không ảnh hưởng đến việc học tập.
b. Nếu là T, em sẽ lập kế hoạch chi tiêu cụ thể. Chia khoản tiền còn lại ra thành các phần cho từng ngày. Mỗi ngày sẽ chỉ tiêu những khoản tiền thiết yếu trong sinh hoạt và đều ghi chép lại để nếu thấy chỗ nào không hợp lí, sẽ điều chỉnh lại cho chi tiêu ngày hôm sau.
Vận dụng
Vận dụng 1: Em hãy viết bài kể về một trường hợp chi tiêu có kế hoạch trong cuộc sống và bài học rút ra.Trả lời:
- Các khoản tiền của em đều đến từ chu cấp của bố mẹ, bình thường mỗi tháng mẹ sẽ cho em khoảng 200.000 để tiêu.
- Tuy nhiên, em sẽ không tiêu dùng hết khoản đấy trong 1 tháng mà chỉ tiêu 1 nửa cho các chi phí thật sự cần thiết như gửi xe hay mua đồ dùng học tập.
- Vì vậy, khi có những dịp cần thiết phải sử dụng đến nhiều tiền thì em vẫn có khả năng chi trả và lên kế hoạch tài chính cá nhân. Do đó, em chưa bảo giờ gặp phải vấn đề tài chính và chúng ta nên lập kế hoạch tài chính cá nhân ngay từ khi còn nhỏ.
Vận dụng 2: Gia đình em có mục tiêu tài chính tiết kiệm được 200 000 đồng trong một tháng. Hãy lập kế hoạch tài chính cá nhân để thực hiện mục tiêu này và chia sẻ với các bạn.
Gợi ý:
- Lập kế hoạch 1 ngày sẽ tiêu bao nhiêu tiền, cần mua những món gì, không cần mua những thứ không cần thiết...