Giải SGK Kinh tế Pháp luật 10 Kết nối tri thức Bài 6: Thuế

Mở đầu

Mở đầu SGK Kinh tế Pháp luật 10 Kết nối tri thức Bài 6 (trang 33): Em cùng các bạn tham gia trò chơi “Tiếp sức”: Kể tên các loại thuế có ở Việt Nam. Trong cùng một thời gian, đội nào kể được nhiều hơn sẽ chiến thắng.
Trả lời:
Các loại thuế có ở Việt Nam là:
- Thuế giá trị gia tăng
- Thuế tiêu thụ đặc biệt
- Thuế nhập khẩu
- Thuế thu nhập doanh nghiệp
- Thuế thu nhập cá nhân
- Thuế tài nguyên
- Thuế sử dụng đất phi nông nghiệp...

1. Thuế và vai trò của thuế

a. Thuế là gì?

Câu hỏi 1 SGK Kinh tế Pháp luật 10 Kết nối tri thức Bài 6 (trang 33): Vì sao ông X phải nộp thuế?
Trả lời:
- Vì thuế là khoản thu bắt buộc của nhà nước, mà ông X là chủ thể kinh tế có nghĩa vụ phải nộp vào ngân sách nhà nước vì ông X đã có đủ điều kiện nhất định.
Câu hỏi 2 SGK Kinh tế Pháp luật 10 Kết nối tri thức Bài 6 (trang 33): Ông X nộp thuế cho ai?
Trả lời:
- Ông X phải nộp thuế cho nhà nước, ra các cơ quan có thẩm quyền để nộp.

b. Vai trò của thuế

Câu hỏi mục b SGK Kinh tế Pháp luật 10 Kết nối tri thức Bài 6 (trang 35): Theo em, vì sao nhà nước phải thu thuế
Trả lời:
- Khi nhà nước ra đời, để có tiền chi tiêu cho sự tồn tại và hoạt động của mình, nhà nước đã đặt ra chế độ thuế khóa do dân cư đóng góp để hình thành quỹ tiền tệ của mình.
- Vì vậy, thuế là nguồn thu chính của ngân sách nhà nước và qua thuế, nhà nước có thể điều tiết thị trường. Thuế cũng góp phần điều tiết thu nhập, thực hiện công bằng xã hội, đảm bảo cân bằng, lợi ích xã hội.

2. Một số loại thuế phổ biến

Câu hỏi mục 2 SGK Kinh tế Pháp luật 10 Kết nối tri thức Bài 6 (trang 36): Theo em, ngoài thuế thu nhập doanh nghiệp, doanh nghiệp X còn phải nộp thuế nào khác? Chia sẻ hiều biết của em về loại thuế đó?
Trả lời:
+ Thuế thu nhập doanh nghiệp
+ Thuế thu nhập cá nhân.
Thuế gián thu là thuế điều tiết gián tiếp thông qua giá cả hàng hoá, dịch vụ. Thuế gián thu có:
+ Thuế giá trị gia tăng
+ Thuế tiêu thụ đặc biệt
+ Thuế xuất khẩu, nhập khẩu
+ Thuế bảo vệ môi trường.

3. Quy định cơ bản của pháp luật về quyền va nghĩa vụ của công dân trong việc thự hiện đóng thuế

Câu hỏi 1 SGK Kinh tế Pháp luật 10 Kết nối tri thức Bài 6 (trang 37): Vì sao nộp thuế là quyền lợi và nghĩa vụ của công dân?
Trả lời:
- Công dân có quyền lợi và nghĩa vụ phải nộp thuế vì đấy là nghĩa vụ của công dân khi tham gia vào các hoạt động kinh tế - xã hội. Các khoản thu từ thuế vào ngân sách là để phục vụ lợi ích của công dân. Công dân nộp thuế để được hưởng lợi ích từ ngân sách nhà nước. 
Câu hỏi 2 SGK Kinh tế Pháp luật 10 Kết nối tri thức Bài 6 (trang 37): Hãy nêu ví dụ về một số quyền lợi và nghĩa vụ của người nộp thuế.
Trả lời:
+ Quyền: Được hỗ trợ, hướng dẫn thực hiện việc nộp thuế, cung cấp thông tin, tài liệu để thực hiện nghĩa vụ, quyền lợi về thuế. Hưởng các ưu đãi về thuế, hoàn thuế theo quy định của pháp luật về thuế, được biết thời hạn giải quyết hoàn thuế, số tiền thuế không được hoàn và căn cứ pháp lí đối với số tiền không được hoàn.
+ Nghĩa vụ: Khai thuế chính xác, trung thực,m đầy đủ và nộp hồ sơ thuế đúng thời hạn, chịu trách nhiệm trước pháp luật về thông tin chính xác, trung thực và đầy đủ của hồ sơ thuế. Nộp tiền thuế, tiền chậm nộp, tiền phạt đầy đủ, đúng thời hạn, đúng địa điểm.

Luyện tập

Bài tập 1: Em đồng tình/không đồng tình với ý kiến nào sau đây? Vì sao?
a. Chủ thể chịu thuế là những cá nhân, tổ chức phải trực tiếp nộp thuế cho nhả nước.
b. Thuế thu nhập cá nhân là công cụ điều tiết thị trường, hướng dẫn tiêu dùng tich cực.
c. Những doanh nghiệp kinh doanh thua lỗ sẽ không phải nộp thuế thu nhập doanh nghiệp.
d. Người tiêu dùng phải nộp thuế giá trị gia tăng cho nhả nước.
e. Thuế tiêu thụ đặc biệt áp dụng đối với một số hảng hoá đặc biệt, xa xỉ nhằm điều chỉnh cung cầu hàng hoá đó trên thị trường.
Lời giải:
a. Chủ thể chịu thuế là những cá nhân, tổ chức phải trực tiếp nộp thuế cho nhả nước.
=> Đồng tình: vì đó là quyền và nghĩa vụ của các cá nhân tổ chức chịu thuế.
b. Thuế thu nhập cá nhân là công cụ điều tiết thị trường, hướng dẫn tiêu dùng tich cực.
=> Đồng tình: vì Theo quy định của Luật (thuế TNCN) hiện hành, cá nhân được trừ các khoản bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp, trừ đi mức giảm trừ gia cảnh, các khoản đóng góp từ thiện, nhân đạo, các khoản phụ cấp, trợ cấp được trừ (nếu có)… số còn lại mới là thu nhập làm căn cứ tính thuế TNCN.
c. Những doanh nghiệp kinh doanh thua lỗ sẽ không phải nộp thuế thu nhập doanh nghiệp.
=> Đồng tình: Căn cứ công thức tính thuế trên, lợi nhuận doanh nghiệp lỗ hay lãi theo số liệu kế toán chưa phản ánh được doanh nghiệp có phải nộp thuế thu nhập doanh nghiệp hay không. Doanh nghiệp phải căn cứ vào thu nhập tính thuế để xác định.
d. Đồng tình. Vì theo Điều 2 Luật Thuế giá trị gia tăng, thuế giá trị gia tăng (VAT) là thuế tính trên giá trị tăng thêm của hàng hóa, dịch vụ phát sinh trong quá trình từ sản xuất, lưu thông đến tiêu dùng.
e. Đồng tình: Nhà nước điều tiết thu nhập của người tiêu dùng vào ngân sách một cách công bằng hợp lý: ai tiêu dùng nhiều các hàng hóa, dịch vụ chịu thuế tiêu thụ đặc biệt thì nộp thuế nhiều hơn người tiêu dùng ít hoặc không phải nộp thuế nếu không tiêu dùng các hàng hóa, dịch vụ đó. Hàng hóa bạn đưa ra này tuy là hàng hóa hiện đại cũng đánh dấu sự phát triển của kinh tế đất nước nhưng hàng hóa đó có nhiều thành tố cấu tạo nên sản phẩm thuộc đối tượng độc hại, rất khó phân hủy sau khi sử dụng như vậy sản phẩm có chứa những chất có hại đó sẽ phải chịu phí cao.
Bài tập 2: Em hãy gọi tên loại thuế mà các chủ thể phải đóng và vai trò của thuế đó trong những trường hợp sau:
a. Anh X được trao Giải thưởng Sao Đỏ vi là doanh nhân trẻ tiêu biểu trong năm, có nhiều
b.Một người có tổng thu nhập mỗi tháng là 20 triệu đồng, trừ các khoản miễn thuế và giảm trừ gia cảnh, phải nộp thuế 150 000 đồng/tháng.
c. Nhiều quốc gia áp dụng biện pháp đánh thuế suất rất cao đối với một số hàng hoá, dịch vụ mang tinh chất xa xỉ, không thực sự cần thiết như bia, rượu, thuốc lá, xỉ gà...: các dịch vụ như kinh doanh xỏ số, casino, vũ trường...
d. Công ty kinh doanh thuốc bảo vệ thực vật X phải nộp thuế cao khi nhập khẩu thuốc trừ cỏ.
Lời giải:
a. Anh X được trao Giải thưởng Sao Đỏ vì là doanh nhân trẻ tiêu biểu trong năm, có nhiều
=> Anh đã đóng thuế thu nhập cá nhân: vai trò làm tăng ngân sách nhà nước, điều tiết tiêu thụ giảm khoảng cách giàu nghèo, tăng trưởng nên kinh tế đất nước, đảm bảo nguồn thu nhập cá nhân là hợp lý.
b.Một người có tổng thu nhập mỗi tháng là 20 triệu đồng, trừ các khoản miễn thuế và giảm trừ gia cảnh, phải nộp thuế 150 000 đồng/tháng.
=> Thuế thu nhập cá nhân: vai trò làm tăng ngân sách nhà nước, điều tiết tiêu thụ giảm khoảng cách giàu nghèo, tăng trưởng nên kinh tế đất nước, đảm bảo nguồn thu nhập cá nhân là hợp lý.
c. Nhiều quốc gia áp dụng biện pháp đánh thuế suất rất cao đối với một số hàng hoá, dịch vụ mang tinh chất xa xỉ, không thực sự cần thiết như bia, rượu, thuốc lá, xỉ gà...: các dịch vụ như kinh doanh xỏ số, casino, vũ trường...
=> Thuế tiêu thụ đặc biệt: vai trò ai tiêu dùng nhiều các hàng hóa, dịch vụ chịu thuế tiêu thụ đặc biệt thì nộp thuế nhiều hơn người tiêu dùng ít hoặc không phải nộp thuế nếu không tiêu dùng các hàng hóa, dịch vụ đó. Hàng hóa bạn đưa ra này tuy là hàng hóa hiện đại cũng đánh dấu sự phát triển của kinh tế đất nước nhưng hàng hóa đó có nhiều thành tố cấu tạo nên sản phẩm thuộc đối tượng độc hại, rất khó phân hủy sau khi sử dụng như vậy sản phẩm có chứa những chất có hại đó sẽ phải chịu phí cao.
d. Công ty kinh doanh thuốc bảo vệ thực vật X phải nộp thuế cao khi nhập khẩu thuốc trừ cỏ.
=> Thuế bảo vệ môi trường: vì Áp dụng chế độ ưu đãi thuế đối với những doanh nghiệp có hoạt động bảo vệ môi trường: Tập trung các biện pháp ưu đãi đối với thuế trực thu trong việc khuyến khích giảm thiểu ô nhiễm môi trường và bảo vệ môi trường.
Bài tập 3: Em có nhận xét gì về các việc làm sau?
a.Giám đốc N yêu cầu kế toán trưởng thay đổi số liệu thu chỉ của doanh nghiệp để giảm thuế.
b. Để giảm thuế thu nhập cá nhân, anh X đã nhờ người khác đứng tên một số khoản thu nhập.
c. Công ty A đã chia nhỏ các khoản tiên chi trả thu nhập và giải thích rằng, đó là một việc làm có lợi cho người lao động vi giúp họ giảm tiền thuế thu nhập cá nhân.
d. Nhà nước hỗ trợ miễn, giảm thuế nhằm tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp. người  dân chịu tác động của dịch COVID - 19.
Lời giải:
- Trường hợp a. Đây là hành vi trái pháp luật. Công dân có nghĩa vụ phải khai và nộp thuế đầy đủ, trung thực, đúng thời hạn.
- Trường hợp b. Đây là hành vi trái pháp luật. Công dân có nghĩa vụ phải khai và nộp thuế đầy đủ, trung thực, đúng thời hạn.
- Trường hợp c. Đây là hành vi trái pháp luật. Công dân có nghĩa vụ phải khai và nộp thuế đầy đủ, trung thực, đúng thời hạn.
- Trường hợp d. Đây là hành động hỗ trợ tích cực của nhà nước đã giúp đỡ cá nhân và doanh nghiệp vượt qua khó khăn của đại dịch COVID-19.
Bài tập 4: Em hãy giải đáp thắc mắc giúp các bạn sau đây:
a. H: Người nộp thuế phải bỏ tiền ra nộp, sao lại nói rằng, nộp thuế là quyền lợi của công dân? Nếu là quyền lợi, sao nhiều người trốn thuế?
b. M:Ai làm nhiều hưởng nhiều, làm ít hưởng it. Người có thu nhập cao hơn là do họ làm nhiều hơn. Vậy vi sao họ phải nộp thuế thu nhập cá nhân?
c. N: Cá ở biển, không có ai phải nuôi, sao chủ tàu cá phải nộp thuế?
d. Q: Ca sĩ thu nhập tử năng khiếu của bản thân, hưởng lợi gi từ ngân sách nhà nước mà phải nộp thuế?
Lời giải:
a. H: Người nộp thuế phải bỏ tiền ra nộp, sao lại nói rằng, nộp thuế là quyền lợi của công dân? Nếu là quyền lợi, sao nhiều người trốn thuế?
=> Vì những khoảng tiền giúp phát triển đất nước, giúp cho đất nước giàu mạnh, sẽ tạo điều kiện làm việc tốt cho người dân, ngoài ra khi thất nghiệp bạn cũng sẽ nhận được sự hỗ trợ đến từ nhà nước.
b. M:Ai làm nhiều hưởng nhiều, làm ít hưởng it. Người có thu nhập cao hơn là do họ làm nhiều hơn. Vậy vi sao họ phải nộp thuế thu nhập cá nhân?
=> Vì nó sẽ giúp cho giảm bớt khoảng cách giàu nghèo, làm tăng trưởng đất nước, và chứng minh nguồn thu nhập của mình là hợp pháp
c. N: Cá ở biển, không có ai phải nuôi, sao chủ tàu cá phải nộp thuế?
=> Vì đang đánh bắt trên biển thuộc chủ quyền của quốc gia, nhà nước có trách nhiệm bảo vệ an toàn, an ninh biển khi có cứ biến cố nào.
d.  Q: Ca sĩ thu nhập từ năng khiếu của bản thân, hưởng lợi gi từ ngân sách nhà nước mà phải nộp thuế?
=> Các ca sĩ thu nhập từ năng khiếu của bản thân nhưng vẫn phải đóng tiền thuế thu nhập cá nhâ vì đó nhiệm vụ cuat mỗi công dân

Vận dụng

Vận dụng 1: Hãy viết một bài tuyên truyền về nghĩa vụ nộp thuế của công dân.
(Hướng dẫn)
- Nội dung bài viết cần chú ý các nội dung sau:
+ Nộp thuế là nghĩa vụ cao cả của người dân
+ Nêu quyền và nghĩa vụ của việc nộp thuế
+ Nêu lợi ích của việc nộp thuế
Vận dụng 2: Em hãy tim hiểu và tự đánh giá việc thực hiện nghĩa vụ nộp thuế của những người thân trong gia đình em.
* Gợi ý:
- Gia đình em có bao nhiêu thành viên?
- Có bao nhiêu người trong gia đình đã đi làm?
- Những người đã đi làm phải đóng những thuế gì? Vì sao?
- Những người thân của em có thực hiện tốt nghĩa vụ đóng thuế của mình không?