Mở đầu
Mở đầu SGK Kinh tế Pháp luật 10 Kết nối tri thức Bài 4 (trang 21): Em hãy cùng các bạn xem bản tin thị trường trên Tivi và trả lời câu hỏi:- Hãy nhận xét về sự biến động của giá cả một loại hàng hóa trên thị trường
- Theo em, những yếu tố nào trên thị trường tác động đến sự biến động giá cả của hàng hóa đó?
Trả lời:
- Yêu cầu số 1: Hiện nay, giá thịt gia cầm có dấu hiệu tăng
- Yêu cầu số 2: Do lúc trước người dân tập trung tái đàn nuôi lợn khi nhận thấy giá thịt lợn tăng mạnh, vì vậy dẫn đến nguồn cung thịt gia cầm giảm làm cho giá thịt tăng.
1. Cơ chế thị trường
a. Khái niệm cơ chế thị trường
Câu hỏi 1 SGK Kinh tế Pháp luật 10 Kết nối tri thức Bài 4 (trang 22): Để đứng vững trên thị trường, anh M phải giải quyết những mối quan hệ nào?Trả lời:
- Giải quyết các mối qua hệ trên thị trường: quan hệ với người tiêu dùng, quan hệ với đối thủ cạnh tranh, quan hệ với người cung cấp nguyên liệu,…
Câu hỏi 2 SGK Kinh tế Pháp luật 10 Kết nối tri thức Bài 4 (trang 22): Theo em, để kinh doanh thành công, cần phải tuân theo những yêu cầu nào của cơ chế thị trường?
Trả lời:
- Theo em, để kinh doanh thành công, cần phải tuân theo những yêu cầu của cơ chế thị trường là: Quy luật cạnh tranh, cung cầu, giá cả, lợi nhuận,…
b. Ưu điểm của cơ chế thị trường
Câu hỏi 1 SGK Kinh tế Pháp luật 10 Kết nối tri thức Bài 4 (trang 22): Ngành dệt may Việt Nam đã chịu tác động gì từ cơ chế thị trường?Trả lời:
- Ngành dệt may Việt Nam đã chịu tác động từ cải tiến kĩ thuật, đầu tư hệ thống máy móc hiện đại, nâng cao trình độ lao động và năng lực người tổ chức, quản lí. Tìm hiểu, nắm bắt và đáp ứng những yêu cầu của khách hàng trong nước và ngoài nước, các nhu cầu của thời đại.
Câu hỏi 2 SGK Kinh tế Pháp luật 10 Kết nối tri thức Bài 4 (trang 22): Điều gì đã giúp cho ngành dệt may Việt Nam ngày càng tru vững phát triển
Trả lời:
- Nhờ nắm bắt và đáp ứng được những yêu cầu của cơ chế thị trường, ngành dệt may Việt Nam ngày cảng trụ vững và phát triển, lợi nhuận không ngừng gia tăng. đóng góp tích cực vào kết quả tăng trưởng của nền kinh tế.
c. Nhược điểm của cơ chế thị trường
Câu hỏi 1 SGK Kinh tế Pháp luật 10 Kết nối tri thức Bài 4 (trang 23): Hãy nêu những nhược điểm của cơ chế thị trường ở thông tin trên.Trả lời:
- Những nhược điểm của cơ chế thị trường ở thông tin trên là: Tiềm ẩn những rủi ro bất ngờ: mất cân đối cung – cầu, khủng hoảng, suy thoái, những thủ đoạn cạnh tranh không lành mạnh gây thiệt hại cho người sản xuất và tiêu dùng, không tự khắc phục được hiện tượng phân hóa sâu sắc trong xã hội.
Câu hỏi 2 SGK Kinh tế Pháp luật 10 Kết nối tri thức Bài 4 (trang 23): Theo em, ngoài những nhược điểm trên, cơ chế thị trường còn có những nhược điểm nào khác?
Trả lời:
- Cơ chế thị trường còn cái nhược điểm khác như một số cơ sở kinh doanh sử dụng biện pháp cạnh tranh không lành mạnh, làm giả, làm nhái hàng kém chất lượng gây ảnh hưởng đến công việc kinh doanh của doanh nghiệp khác.
2. Giá cả thị trường
a. Khái niệm giá cả thị trường
Câu hỏi mục a SGK Kinh tế Pháp luật 10 Kết nối tri thức Bài 4 (trang 24): Khách hàng và nhân viên bán hàng đã thỏa thuận với nhau về điều gì? Kết quả của sự thỏa thuận đó là gì?Trả lời:
- Khách hàng và nhân viên bán hàng đã thỏa thuận với nhau về giá cả của 1 sản phẩm với giá gốc là 500.000đ/1 sản phẩm.
- Kết quả của sự thỏa thuận đó là người tiêu dùng đã mua được 50 sản phẩm đó với chiết khấu 5% và cửa hàng đó đã bán được 50 sản phẩm của mặt hàng đó.
b. Chức năng của giá cả thị trường
Câu hỏi 1 SGK Kinh tế Pháp luật 10 Kết nối tri thức Bài 4 (trang 24): Theo em, giá cả thị trường thê hiện chức năng thông tin và chức năng phân bố nguồn lực như thế nào?Trả lời:
- Cung cấp thông tin: để các chủ thể kinh tế đưa ra những quyết định mở rộng hay thu hẹp sản xuất, tăng hay giảm tiêu dùng.
- Phân bố nguồn lực: góp phần điều tiết quy mô sản xuất, cân đối cung – cầu.
- Là công cụ để nhà nước thực hiện quản lí, kích thích, đều tiết nên kinh tế.
Câu hỏi 2 SGK Kinh tế Pháp luật 10 Kết nối tri thức Bài 4 (trang 24): Nhà nước đã sử dụng giá cả thị trường đề quản lí, thực hiện mục tiêu ổn định, cân đối nền kinh tế như thế nào? Tại sao giá cả thị trường là một công cụ đề nhà nước quản lí, thực hiện mục tiêu ổn định, cân đối nền kinh tế?
Trả lời:
- Nhà nước đã thực hiện một số biện pháp để bình ổn giá, quy định áp trần giá, yêu cầu các doanh nghiệp sản xuất, phân phối, các cửa hàng đại lí bán lẻ phải đăng kí cơ quan quản lí giá ở địa phương, công khai mức giá bán.
- Vì giá cả thị trường thay đổi sẽ tác động đến đời sống xã hội nên việc sử dụng giá cả thị trường làm công cụ để Nhà nước quản lí, thực hiện mục tiêu ổn định, cân đối nền kinh tế là vô cùng cần thiết.
Luyện tập
Bài tập 1: Em đồng ý/ không đồng ý với ý kiến nào sau đây? Vì sao?a. Trong cơ chế thị trường, người sản xuất hoàn toàn tự do lựa chọn mặt hàng kinh doanh không cần quan tâm đến các yếu tố khác.
b. Tham gia thị trường thì phảo chấp nhận nguy cơ rủi ro.
c. Trong cơ chế thị trường, nếu không thích thì không cần cạnh tranh với ai cả.
d. Giá cả thị trường là yếu tố dẫn dắt hoạt động của các chủ thể kinh tế trên thị trường.
Lời giải:
a. Không đồng ý. Trong cơ chế thị trường, để sản xuất kinh doanh, doanh nghiệp phải quan tâm đến các yếu tố như nhu cầu người tiêu dùng, các quy luật kinh tế như quy luật cung cầu, giá cả, lợi nhuận ,…..
b. Đồng ý. Khi tham gia thị trường sẽ chịu sự chi phối của cơ chế thị trường, trong cơ chế thị trường luôn tồn tại tiềm ẩn rủi ro, khủng hoảng, suy thoái.
c. Không đồng ý. Trong cơ chế thị trường luôn tồn tại cạnh tranh.
d. Đồng ý. Giá cả thị trường cung cấp thông tin để các chủ thể kinh tế đưa ra những quyết định mở rộng hay thu hẹp sản xuất, tăng hay giảm tiêu dùng.
Bài tập 2: Em có nhận xét gỉ về hành vi của các chủ thể sau?
a. Giá dưa hấu trên thị trường tăng cao, mang lại thu nhập cao gấp rưỡi so với trồng lúa, nhiều người dân ở thôn S quyết định chuyển đổi từ trồng lúa sang trồng dưa.
b. Nắm bắt nhu cầu tiêu thụ hải sản ở Hà Nội. ông Y đã mở cửa hàng thu mua hải sản, mang về bán ở các chợ đầu mỗi.
c. Để thu được nhiều lợi nhuận, siêu thị X đã nhập một số hàng hoá không rõ nguồn gốc rồi dán nhãn mác giả vảo.
d. Khi giá thịt gia cầm tăng quá cao, người tiêu dùng đã giảm nhu cầu tiêu thụ thịt gia cầm, lựa chọn các loại thực phẩm khác có giá rẻ hơn.
Lời giải:
a. Giá dưa hấu trên thị trường tăng cao, mang lại thu nhập cao gấp rưỡi so với trồng lúa, nhiều người dân ở thôn S quyết định chuyển đổi từ trồng lúa sang trồng dưa.
=> Như vậy sẽ dẫn đến mấy cân bằng, sau đó sẽ làm cho giá lúa tăng cao và làm cho giá dưa hấu giảm mạnh do chệnh lệch cung – cầu.
b. Nắm bắt nhu cầu tiêu thụ hải sản ở Hà Nội. ông Y đã mở cửa hàng thu mua hải sản, mang về bán ở các chợ đầu mỗi.
=> Biết nắm bắt được nhu cầu thị trường ở mọi thời điểm
c. Để thu được nhiều lợi nhuận, siêu thị X đã nhập một số hàng hoá không rõ nguồn gốc rồi dán nhãn mác giả vảo.
=> Hành vị phạm pháp ảnh hưởng đến chất lượng sản phẩm, người dân không tin dùng, việc sản xuất giảm mạnh
d. Khi giá thịt gia cầm tăng quá cao, người tiêu dùng đã giảm nhu cầu tiêu thụ thịt gia cầm, lựa chọn các loại thực phẩm khác có giá rẻ hơn.
=> Điều này sẽ giúp cho giá thịt gia cầm giảm xuống mức ổn định.
Bài tập 3: Em hãy xử lí các tình huống sau:
a. Gia đình M có nghề kinh doanh phở gia truyền. Khi chuyển đến ở một khu phố mới tuy rất ít nhà dân nhưng ở đó đã có hai quán phở đang hoạt động, bố mẹ M băn khoăn không biết có nên mở quán phở để kinh doanh ở đây không?
Nếu là M, em sẽ nói gì với bố mẹ về quyết định kinh doanh này?
b. Thấy giá cả các hàng hóa trên thị trường có xu hướng tăng, bà Y quyết định giữ lại nhiều hàng hóa trong kho để chờ giá tăng cao hơn mới bán.
Nếu là người thân, em sẽ có lời khuyên gì cho bà Y?
Lời giải:
a. Nếu là M, em sẽ khuyên bố mẹ nên tìm hiểu nhu cầu việc ăn uống ở khu phố và xem xét xem 2 tiệm phở đó có ưu, nhược điểm gì để thu hút khách. Sau đó mình sẽ học hỏi và rút kinh nghiệm, xem xét kĩ việc mở quán.
b. Nếu là người thân của bà Y, em sẽ khuyên bà: Tùy nhu cầu ở mỗi thời điểm sẽ khác nhau, nếu trữ hàng như vậy khi đến một thời điểm nào đó, giá cả giảm mạnh sẽ dễ dẫn đến việc thua lỗ.
Vận dụng
Vận dụng 1: Em hãy viết và chia sẻ quan điểm của em về nhận định “Thị trường luôn luôn đúng”.Trả lời:
- Thị trường là nơi cung cấp cho chúng ta những thông tin đúng nhất về mặt hàng, cầu của mặt hàng hay cung của mặt hàng đó. Nếu ta nghe được những tín hiệu đó từ thị trường, ta có thể kịp thời đáp ứng các nhu cầu của thị trường và kiếm được lợi nhuận. Vì vậy, có thể nói rằng “Thị trường luôn luôn đúng”.
Vận dụng 2: Em hãy cùng các bạn trong nhóm khảo sát và viết báo cáo về tình hình giá cả thị trường một loại hàng hóa ở địa phương em. Sản phẩm: Báo cáo khảo sát giá cả thị trường, video(nếu có) chú ý rút ra nhận xét tư kết quả khảo sát
Trả lời:
Em có thể tham khảo những vấn đề sau để thực hiện khảo sát:
- Loại hàng hóa mà nhóm em lựa chọn là gì?
- Ở địa phương em có khoảng bao nhiêu người sản xuất/doanh nghiệp,... kinh doanh loại hàng hóa đó?
- Thị hiếu của người tiêu dùng của địa phương em đối với loại hàng hóa đó?
- Sức cạnh trạnh của loại hàng hóa đó?
- Mức biến động giá cả của loại hàng hóa đó?
Sau khi khảo sát, cùng các bạn thảo luận để rút ra kết luận từ kết quả khảo sát.