Mở đầu
Mở đầu SGK Kinh tế Pháp luật 11 Chân trời sáng tạo Bài 13 (trang 97): Em hãy cho biết các hình ảnh sau thể hiện quyền và nghĩa vụ gì của công dân
Trả lời:
- Hình ảnh 1: quyền tự do ngôn luận, tham gia góp ý vào các hoạt động xây dựng Nhà nước.
- Hình ảnh 2: Nghĩa vụ tham gia góp ý về các dự án, sửa đổi bổ sung Luật,....
1. Quy định cơ bản của pháp luật về quyền và nghĩa vụ của công dân trong tham gia quản lí nhà nước và xã hội
Câu hỏi 1 SGK Kinh tế Pháp luật 11 Chân trời sáng tạo Bài 13 (trang 99): Em hãy cho biết nội dung quyền và nghĩa vụ của công dân trong tham gia quản lí nhà nước và xã hội qua các thông tin trên.Trả lời:
Nội dung quyền và nghĩa vụ của công dân trong tham gia quản lí nhà nước và xã hội qua các thông tin:
+ Điều 28 Hiến pháp năm 2013.
+ Ở phạm vi cả nước, công dân tham gia quản lí nhà nước và xã hội bằng các hình thức: Thảo luận và biểu quyết vấn đề quan trọng khi Nhà nước tổ chức trưng cầu ý dân, tham gia ý kiến về dự thảo luật.
+ Ở phạm vi cơ sở, nhân dân theo dõi những nội dung công khai; bàn và quyết định; tham gia ý kiến trước khi cơ quan có thẩm quyền quyết định; giám sát (Pháp lệnh số 34/2007/PL-UBTVQH11 thực hiện dân chủ ở xã, phường, thị trấn của Uỷ ban Thường vụ Quốc hội).
Câu hỏi 2 SGK Kinh tế Pháp luật 11 Chân trời sáng tạo Bài 13 (trang 99): Cho biết xã A, anh B có thực hiện đúng quy định của pháp luật về quyền và nghĩa vụ của công dân trong tham gia quản lí nhà nước và xã hội không. Giải thích vì sao.
Trả lời:
- Trong trường hợp xã A tổ chức cuộc họp để lấy ý kiến của nhân dân, Anh B đã tham gia đóng góp ý kiến và đưa ra được nhiều ý kiến phù hợp với nguyện vọng của nhân dân và quy định của pháp luật. Vì vậy, xã A và Anh B đã thực hiện đúng quy định của pháp luật về quyền và nghĩa vụ của công dân trong tham gia quản lí nhà nước và xã hội.
2. Hậu quả của hành vi vi phạm quyền và nghĩa vụ của công dân trong tham gia quản lí nhà nước và xã hội
Câu hỏi mục 2 SGK Kinh tế Pháp luật 11 Chân trời sáng tạo Bài 13 (trang 99): Chỉ ra những hành vi vi phạm quyền và nghĩa vụ của công dân trong tham gia quản lí nhà nước và xã hội ở trường hợp trên, cho biết hậu quả của những hành vi này.
Trả lời:
- Hành vi vi phạm quyền và nghĩa vụ của công dân trong tham gia quản lí nhà nước và xã hội: Một số cán bộ xã P đã tự ý thu tiền xây dựng nông thôn mới là 300 triệu đồng từ các hộ dân mà không có chủ trương của xã, vi phạm các quy định và cách thức huy động tiền đóng góp của người dân.
- Hậu quả: Hành vi của các cán bộ này đã bị Uỷ ban nhân dân xã P tiến hành kiểm điểm và xử lí kỉ luật.
3. Đánh giá một số hành vi và thực hiện các quy định của pháp luật về quyền và nghĩa vụ của công dân trong tham gia quản lí nhà nước và xã hội
Câu hỏi 1 SGK Kinh tế Pháp luật 11 Chân trời sáng tạo Bài 13 (trang 100): Theo em, việc tham gia góp ý Dự thảo sửa đổi Hiến pháp năm 1992 có phải là thực hiện quyền công dân trong tham gia quản lí nhà nước và xã hội không? Vì sao?
Trả lời:
- Việc tham gia góp ý Dự thảo sửa đổi Hiến pháp năm 1992 là hành động thực hiện quyền công dân trong tham gia quản lí nhà nước và xã hội, vì đây là những vấn đề mà nhân dân được tham gia ở phạm vi cả nước theo quy định của pháp luật.
Câu hỏi 2 SGK Kinh tế Pháp luật 11 Chân trời sáng tạo Bài 13 (trang 100): Em có nhận xét gì về hành vi của nhân vật, Uỷ ban nhân dân phường D trong các trường hợp trên?
Trả lời:
- Trong trường hợp 1, ông H đã bỏ qua cuộc họp để thông báo về chính sách cho vay vốn, tuy nhiên nhờ vợ tham dự, gia đình đã hiểu rõ hơn về chính sách và được giải quyết vay vốn một cách nhanh chóng, minh bạch. Tuy nhiên, ông H nên tham gia cuộc họp để biết rõ hơn về những chính sách của địa phương.
- Trong trường hợp 2, uỷ ban nhân dân phường D đã rất có trách nhiệm và cẩn trọng trong việc công bố, niêm yết các thủ tục hành chính và thông tin cần thiết đến người dân. Hành vi này đã giúp người dân nắm bắt các thông tin cần thiết và tiện lợi trong việc giải quyết các thủ tục hành chính. Tuy nhiên, cần tiếp tục cải thiện và nâng cao chất lượng dịch vụ công, tạo điều kiện thuận lợi hơn cho người dân trong việc tiếp cận thông tin và giải quyết các thủ tục hành chính.
Luyện tập
Luyện tập 1 SGK Kinh tế Pháp luật 11 Chân trời sáng tạo Bài 13 (trang 101): Em hãy cho biết hành vi nào dưới đây thể hiện quyền và nghĩa vụ của công dân trong tham gia quản lí nhà nước và xã hội, giải thích vì saoa. Bà G tham gia biểu quyết bầu trưởng thôn.
b. Người dân xã B giám sát việc thu các loại quỹ, lệ phí của xã.
c. Cô A tham gia đóng góp ý kiến vào Dự thảo sửa đổi Luật Đất đai.
d. Người dân ở Khu dân cư K tham gia các hoạt động bảo vệ môi trường.
e. Anh C yêu cầu Uỷ ban nhân dân xã giải quyết đăng kí khai sinh cho con.
g. Học sinh Trường Trung học phổ thông D tham gia các hoạt động đền ơn đáp nghĩa.
Lời giải:
- Hành vi thể hiện quyền và nghĩa vụ của công dân trong tham gia quản lí nhà nước và xã hội: a, b, c. Vì: bà G, người dân xã B, cô A đã tham gia thảo luận và kiến nghị với cơ quan nhà nước về các vấn đề của cơ sở, địa phương và cả nước.
Luyện tập 2 SGK Kinh tế Pháp luật 11 Chân trời sáng tạo Bài 13 (trang 102): Em hãy chỉ ra hậu quả của những hành vi vi phạm quyền và nghĩa vụ của công dân trong tham gia quản lí nhà nước và xã hội trong các trường hợp sau:
a. Uỷ ban nhân dân thị trấn N không công khai thông tin về giải quyết khiếu nại, tố cáo liên quan đến đất đai để người dân giám sát theo quy định pháp luật. Việc làm này gây bức xúc trong nhân dân, dẫn đến khiếu nại vượt cấp kéo dài, ảnh hưởng tiêu cực đến việc thực hiện chính sách, pháp luật của Nhà nước về đất đai.
b. Uỷ ban nhân dân phường Y đã không kịp thời tiếp nhận thông tin, ý kiến đóng góp của nhân dân trên địa bàn về quản lí an ninh trật tự. Việc làm này dẫn đến dư luận không tốt trong nhân dân, ảnh hưởng đến đời sống của người dân trên địa bàn.
Lời giải:
a. Hậu quả của hành vi vi phạm quyền và nghĩa vụ của công dân trong trường hợp này là gây mất lòng tin của người dân đối với nhà nước và các cơ quan chức năng, dẫn đến bức xúc, phản đối, kéo dài khiếu nại, làm chậm quá trình thực hiện chính sách, pháp luật của nhà nước về đất đai. Ngoài ra, còn ảnh hưởng tiêu cực đến mối quan hệ giữa chính quyền và người dân, gây khó khăn trong việc thúc đẩy tinh thần trách nhiệm và góp phần xây dựng quyền lợi chung.
b. Trong trường hợp này, hậu quả của hành vi vi phạm quyền và nghĩa vụ của công dân là dẫn đến người dân trên địa bàn không được đúng quyền, không được giải quyết tốt các vấn đề liên quan đến an ninh trật tự. Điều này làm cho người dân có cảm giác bất an, không yên tâm trong đời sống hàng ngày, gây bức xúc, tiếng oán trong dư luận, khiến cho mối quan hệ giữa chính quyền và người dân trở nên căng thẳng.
Luyện tập 3 SGK Kinh tế Pháp luật 11 Chân trời sáng tạo Bài 13 (trang 102): Em hãy đọc các trường hợp sau và đánh giá hành vi thực hiện quyền và nghĩa vụ của công dân trong tham gia quản lí nhà nước và xã hội
a. Ông P và một số cán bộ hưu trí sinh sống tại quận H luôn quan tâm đến công tác xây dựng văn bản quy phạm pháp luật. Khi có hội nghị lấy ý kiến người dân về dự thảo luật, ông đã tích cực tham gia góp ý kiến. Tuy nhiên, bạn ông P cho rằng đây không phải là trách nhiệm của mình nên không quan tâm.
b. Hệ thống đèn chiếu sáng trên nhiều trục đường ở xã M còn thưa thớt nên ở đây thường xảy ra tai nạn giao thông. Vì thế, xã có chủ trương huy động người dân đóng góp kinh phí để lắp đặt thêm hệ thống đèn trên các trục đường này. Xã M đã lên kế hoạch triển khai công việc và tổ chức họp lấy ý kiến của người dân. Tại cuộc họp, các vấn đề liên quan được đưa ra bàn bạc công khai, dân chủ nên nhận được sự đồng thuận cao. Do đó, chỉ trong vòng một tuần, hệ thống đèn đường đã được chiếu sáng hiệu quả, an toàn.
Lời giải:
- Trường hợp a.
+ Việc làm của ông P thể hiện tinh thần tự giác thực hiện các quy định của pháp luật về quyền và nghĩa vụ của công dân trong tham gia quản lí nhà nước và xã hội.
+ Việc làm của bạn ông P là hành vi không thực hiện quyền và nghĩa vụ của công dân trong tham gia quản lí nhà nước và xã hội.
- Trường hợp b. Việc làm của xã M thể hiện tinh thần tự giác thực hiện các quy định của pháp luật về quyền và nghĩa vụ của công dân trong tham gia quản lí nhà nước và xã hội.
Luyện tập 4 SGK Kinh tế Pháp luật 11 Chân trời sáng tạo Bài 13 (trang 102): Em hãy đóng vai xử lí tình huống sau:
Để thực hiện dự án xây dựng cầu bắc qua suối ở thôn C, xã A đã quyết định trích ngân sách địa phương để hỗ trợ người dân trong thôn 50% kinh phí, số còn lại chính quyền xã dự định huy động người dân đóng góp. Thôn C đã thông báo về việc tổ chức cuộc họp với mong muốn mọi người thảo luận và cho ý kiến về mức đóng góp kinh phí.
Bác M rất hào hứng với thông tin trên nên từ sớm, bác đã sang nhà anh V để đi cùng anh. Nhưng anh V từ chối vì cho rằng xã đã có quyết định, nếu mọi người đến thì cũng không giải quyết được gì.
Lời giải:
- Trường hợp này, bác M nên cố gắng thuyết phục anh V tham gia cuộc họp bằng cách giải thích rõ ràng tầm quan trọng của việc thảo luận và đóng góp ý kiến của mọi người để có được quyết định tốt nhất cho cộng đồng. Nếu anh V vẫn từ chối, bác M có thể tìm cách thuyết phục những người khác trong thôn tham gia cuộc họp và đóng góp ý kiến của mình. Tuy nhiên, trong trường hợp này, việc đóng góp kinh phí là bắt buộc vài nên anh V cũng nên cân nhắc lại quan điểm của mình về việc tham gia cuộc họp.
Vận dụng
Câu hỏi Vận dụng SGK Kinh tế Pháp luật 11 Chân trời sáng tạo Bài 13 (trang 102): Em hãy sưu tầm về một tấm gương thực hiện quyền và nghĩa vụ của công dân trong tham gia quản lí nhà nước và xã hội, sau đó, chia sẻ trước lớpTrả lời:
- Ông Dương Văn Bằng, Chủ tịch UBND xã Giáo Hiệu nêu ý kiến: Tại Chương VII, Điểm a Khoản 1 Điều 100: Đề nghị quy định rõ tại thời điểm ban hành thực hiện quyết định bồi thường hoặc quyết định thu hồi đất hay thời điểm bàn giao đất hoặc thời điểm ban hành thông báo thu hồi đất có cây thì được bồi thường hay không có cũng được bồi thường, và nên quy định rõ là bồi thường cho 1 vụ hay 2 vụ/năm.
- Ông Hà Thanh Tuấn, Phó Chánh án Toà án nhân dân huyện Pác Nặm nêu ý kiến:
+ Tại Chương XIV, Điều 215: Đề nghị bổ sung nguyên tắc thực hiện thủ tục hành chính về đất đai lồng ghép với các luật khác có liên quan;
+ Tại Chương XV, Khoản 1 Điều 225: Đề nghị bổ sung thêm trách nhiệm phối hợp của UBND các cấp và các cơ quan, đơn vị liên quan.