Mở đầu
Mở đầu: Theo em, bạo lực học đường có phải là hành vi vi phạm quyền được pháp luật bảo hộ về tính mạng, sức khoẻ, danh dự và nhân phẩm không? Vì sao?Trả lời:
- Bạo lực học đường là hành vi hành hạ, ngược đãi, đánh đập; xâm hại thân thể, sức khỏe; lăng mạ, xúc phạm danh dự, nhân phẩm; cô lập, xua đuổi và các hành vi cố ý khác gây tổn hại về thể chất, tinh thần của người học xảy ra trong cơ sở giáo dục hoặc lớp độc lập. Do đó bạo lực học đường chính là hành vi vi phạm quyền được pháp luật bảo hộ về tính mạng, sức khoẻ, danh dự và nhân phẩm.
1. Một số quy định cơ bản của pháp luật về quyền bất khả xâm phạm về thân thể, được pháp luật bảo hộ về tính mạng, sức khoẻ, danh dự và nhân phẩm
Câu hỏi 1: Theo em, việc làm của nhân vật trong các trường hợp trên có phù hợp với quy định pháp luật về quyền bất khả xâm phạm về thân thể, được pháp luật bảo hộ về tính mạng, sức khỏe, danh dự và nhân phẩm không? Vì sao?
Trả lời:
- Trong trường hợp 1, hành động của anh K đã vi phạm quy định pháp luật về quyền bất khả xâm phạm về thân thể, sức khỏe của chị H. Anh K bị phải chịu trách nhiệm về việc gây ra tai nạn và bồi thường thiệt hại cho chị H.
- Trong trường hợp 2, việc viết bài xuyên tạc thông tin của anh T và chị D vi phạm quy định pháp luật về quyền bất khả xâm phạm về danh dự, nhân phẩm của ông M. Tuy nhiên, ông M không có quyền bắt buộc chị V thay đổi nội dung bài đăng.
Câu hỏi 2: Em biết các quy định nào khác của pháp luật về quyền bất khả xâm phạm về thân thể, được pháp luật bảo hộ về tính mạng, sức khỏe, danh dự và nhân phẩm?
Trả lời:
- Các quy định khác của pháp luật về quyền bất khả xâm phạm về thân thể, được pháp luật bảo hộ về tính mạng, sức khoẻ, danh dự và nhân phẩm:
+ Điều 19 Hiến pháp năm 2013;
+ Điều 11 Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015 (sửa đổi bổ sung năm 2021);
+ Các Điều 123, Điều 132 Bộ luật Hình sự năm 2015 (sửa đổi bổ sung năm 2017).
2. Hành vi vi phạm quyền bất khả xâm phạm về thân thể, được pháp luật bảo hộ về tính mạng, sức khoẻ, danh dự và nhân phẩm
Câu hỏi 1: Em hãy cho biết hành vi của nhân vật trong hai trường hợp trên có bị pháp luật xử lí không. Giải thích lí do.
Trả lời:
- Trường hợp 1: Hành vi của vợ chồng anh M. là không đúng pháp luật. Họ không có bằng chứng xác định rõ mà chỉ dựa vào giả thiết để ép buộc, đe dọa và đưa ra kết luận không cơ sở rằng H là người trộm cắp. Việc quay lại, ghi hình lại quá trình tra hỏi và lan truyền thông tin sai sự thật là hành vi xâm phạm đến danh dự, thân phận và uy tín của H.
- Trường hợp 2: Hành vi của anh C và chị B cũng là bất hợp pháp. Dùng tay đánh vào mặt anh A, khiến anh A chảy máu mũi, là hành vi xâm phạm đến tính mạng và sức khoẻ của anh A. Ép buộc anh A lên ô tô là hành vi bắt cóc trái phép, xâm phạm đến tính mạng, thân thể.
Câu hỏi 2: Hãy nêu một số hành vi xâm phạm thân thể, tính mạng, sức khoẻ, danh dự và nhân phẩm khác mà em biết.
Trả lời:
- Một số ví dụ về hành vi xâm phạm quyền bất khả xâm phạm về thân thể, được pháp luật bảo hộ về tính mạng, sức khoẻ, danh dự và nhân phẩm:
+ Hành vi hành hung, gây thương tích cho người khác.
+ Hành vi bắt người không có lệnh của cơ quan có thẩm quyền.
+ Hành vi vi phạm quy định về điều khiển phương tiện giao thông gây tai nạn cho người khác.
+ Hành vi làm nhục người khác trước mặt nhiều người.
3. Hậu quả của hành vi vi phạm quyền bất khả xâm phạm về thân thể, được pháp luật bảo hộ về tính mạng, sức khoẻ, danh dự và nhân phẩm và trách nhiệm của công dân trong việc thực hiện quyền này
a. Hậu quả của hành vi vi phạm quyền bất khả xâm phạm về thân thể, được pháp luật bảo hộ về tính mạng, sức khoẻ, danh dự và nhân phẩm
Câu hỏi 1: Theo em, hành vi vi phạm quyền bất khả xâm phạm về thân thể được pháp luật bảo hộ về tính mạng, sức khoẻ danh dự và nhân phẩm sẽ để lại hậu quả gì cho cá nhân và xã hội?Trả lời:
Hành vi vi phạm quyền bất khả xâm phạm về thân thể, được pháp luật bảo hộ về tính mạng, sức khoẻ, danh dự và nhân phẩm sẽ để lại nhiều hậu quả:
+ Cá nhân: thiệt hại về tính mạng, sức khoẻ; thiệt hại danh dự, nhân phẩm;
+ Xã hội: gây mất trật tự an toàn xã hội; mất an ninh cho đời sống con người.
Câu hỏi 2: Cá nhân, tổ chức có hành vi vi phạm quyền bất khả xâm phạm về thân thể được pháp luật bảo hộ về tính mạng sức khỏe, danh dự và nhân phẩm sẽ phải gánh chịu những trách nhiệm pháp lí gì?
Trả lời:
- Cá nhân, tổ chức có hành vi vi phạm quyền bất khả xâm phạm về thân thể được pháp luật bảo hộ về tính mạng, sức khoẻ, danh dự và nhân phẩm sẽ phải chịu trách nhiệm pháp lý, bao gồm phạt tiền, phạt tù hoặc cải tạo không giam giữ đến 03 năm, và bồi thường thiệt hại cho người bị xúc phạm.
Câu hỏi 3: Em có suy nghĩ gì về hành vi của anh B trong trường hợp trên?.
Trả lời:
- Hành vi đăng nhiều bài viết trên các trang mạng xã hội bịa đặt thông tin, xúc phạm danh dự, nhân phẩm anh A của anh B là hành vi xâm phạm đến danh dự, nhân phẩm của anh A, gây thiệt hại về danh dự, uy tín của anh A. Hành vi của anh B phải chịu trách nhiệm hành chính (bị phạt 3 triệu đồng).
b. Trách nhiệm thực hiện quyền bất khả xâm phạm về thân thể, được pháp luật bảo hộ về tính mạng, sức , danh dự và nhân phẩm
Câu hỏi 1: Em hãy đánh giá về cách xử sự của nhân vật trong các trường hợp trên.
Trả lời:
- Trong trường hợp thứ nhất, hành vi của chị B là không đúng và gây tổn thương đến danh dự của chị A. Tuy nhiên, khi anh C can ngăn và chị B rút lại hành vi của mình, đó là việc làm đúng và đảm bảo tôn trọng quyền bất khả xâm phạm về danh dự và nhân phẩm của mỗi người.
- Trong trường hợp thứ hai, hành vi của anh G là không đúng. Anh đã lăng mạ và chửi bới nhân viên nhà xe cũng như yêu cầu chủ xe giải quyết vấn đề. Nhưng may mắn có hành khách khác can ngăn, đảm bảo tôn trọng quyền bất khả xâm phạm về tính mạng và sức khỏe của nhân viên nhà xe và an toàn cho bản thân và những người xung quanh.
Câu hỏi 2: Cho biết vì sao mọi người phải tôn trọng quyền bất khả xâm phạm về thân thể, được pháp luật bảo hộ về tính mạng, sức khỏe, danh dự và nhân phẩm.
Trả lời:
- Mọi người phải tôn trọng quyền bất khả xâm phạm về thân thế, được pháp luật bảo hộ về tính mạng, sức khoẻ, danh dự và nhân phẩm vì
+ Để bảo vệ các giá trị cao quý của con người
+ Thúc đẩy những hành vi văn minh, không xâm phạm tính mạng, sức khoẻ, thân thể danh dự, nhân phẩm của người khác phát sinh trong các tình huống trong cuộc sống thường ngày:
+ Xây dựng ý thức tôn trọng quyền của người khác;
+ Góp phần duy trì trật tự, an toàn xã hội,...
Câu hỏi 3: Cho biết em cần làm gì để bảo vệ bản thân trước nguy cơ bị xâm phạm quyền bất khả xâm phạm về thân thể, được pháp luật bảo hộ về tính mạng, sức khỏe, danh dự và nhân phẩm.
Trả lời:
- Để bảo vệ bản thân trước nguy cơ bị xâm phạm quyền bất khả xâm phạm về thân thể, được pháp luật bảo hộ về tính mạng, sức khỏe, danh dự và nhân phẩm, ta cần tuân thủ các quy định pháp luật, không vi phạm quyền của người khác, chủ động kiểm soát hành vi, không để mình rơi vào tình huống nguy hiểm. Nếu gặp phải tình huống bất trắc, nên bình tĩnh xử lý, liên hệ với cơ quan chức năng để được trợ giúp.
Luyện tập
Luyện tập 1: Em đồng tình hay không đồng tình với nhận định nào sau đây? Vì sao?a. Hành vi xâm phạm đến sức khỏe của người khác thì luôn bị xử lí về hình sự.
b. Chia sẻ các thông tin không đúng sự thật thì phải chịu trách nhiệm hành chính.
c. Ai cũng có quyền bắt người nếu có thông tin cho rằng người đó đã thực hiện hành vi phạm tội.
d. Cơ quan điều tra tạm giữ hình sự người phạm tội đúng pháp luật thì không xâm phạm đến quyền bất khả xâm phạm về thân thể.
e. Pháp luật quy định quyền bất khả xâm phạm về thân thể là nhằm mục đích ngăn chặn hành vi bắt, giữ người tùy tiện.
Lời giải:
- Em đồng tình với nhận định:
+ d. Cơ quan điều tra tạm giữ hình sự người phạm tội đúng pháp luật thì không xâm phạm đến quyền bất khả xâm phạm về thân thể. Bởi vì cơ quan nhà nước có thẩm quyền bắt giữ người nếu có căn cứ và đúng pháp luật.
- Em không đồng tình với nhận định:
+ a. Hành vi xâm phạm đến sức khỏe của người khác thì luôn bị xử lí về hình sự. Bởi vì nếu nạn nhân thương tật dưới 11% thì bị xử lý hành chính.
+ b. Chia sẻ các thông tin không đúng sự thật thì phải chịu trách nhiệm hành chính. Bởi vì nếu chia sẻ các thông tin sai sự thật gây hậu quả nghiêm trọng và đặc biệt sẽ bị xử lý hình sự.
+ c. Ai cũng có quyền bắt người nếu có thông tin cho rằng người đó đã thực hiện hành vi phạm tội. Bởi vì bất kì ai cũng chỉ được bắt giữ người khác khi phạm tội quả tang.
+ e. Pháp luật quy định quyền bất khả xâm phạm về thân thể là nhằm mục đích ngăn chặn hành vi bắt, giữ người tùy tiện. Bởi vì đây còn là việc nhà nước tôn trọng các quyền cơ bản của công dân như quyền được sống,...
Luyện tập 2: Em có nhận xét gì về hành vi của các nhân vật trong những tình huống sau:
a. M vượt đèn đỏ, đâm xe vào ông N, khiến ông bị gãy chân.
b. Chị V trình báo với các cơ quan chức năng về hành vi thường xuyên đánh đập, hành hạ con mình của anh H.
c. Anh D do chưa đòi được khoản tiền mà chị C vay nên đã chặn đường bắt giữ chị C, đồng thời quay phim, chụp ảnh nói chị C lừa đảo chiếm đoạt tài sản.
d. Chị A lên Cơ quan điều tra tố giác anh B có hành vi xúc phạm danh dự, nhân phẩm của chị.
Lời giải:
- Tình huống a. Hành vi vượt đèn đỏ của M vi phạm quy định về an toàn giao thông, đồng thời xâm phạm quyền được bảo hộ về sức khoẻ của ông N (khiến ông bị gãy chân).
- Tình huống b. Hành vi trình báo với các cơ quan chức năng về việc anh H thường xuyên đánh đập, hành hạ con mình của chị V phù hợp quy định pháp luật vì góp phần bảo vệ quyền được bảo hộ về sức khoẻ của con chị V.
- Tình huống c. Hành vi chặn đường bắt giữ chị C của anh D xâm phạm đến quyền bất khả xâm phạm về thân thể; hành vi quay phim, chụp ảnh nói chị C lừa đảo chiếm đoạt tài sản xâm phạm đến danh dự, nhân phẩm của chị C.
- Tình huống d. Hành vi lên Cơ quan điều tra tố giác anh B có hành vi xúc phạm danh dự, nhân phẩm của chị A phù hợp với quy định pháp luật về việc tự bảo vệ quyền lợi ích hợp pháp của mình (danh dự, nhân phẩm) khi bị xâm hại.
Luyện tập 3: Em hãy chỉ ra hậu quả của hành vi trong các trường hợp sau:
a. Nghi ngờ anh M tổ chức cho người khác nhập cảnh trái phép, ông N là công an viên đã gửi giấy triệu tập, yêu cầu anh M tới trụ sở Cơ quan công an để lấy lời khai. Mặc dù anh M đã cung cấp các bằng chứng chứng minh mình ngoại phạm, không liên quan đến hành vì vi phạm nhưng ông N vẫn giữ anh M ở tại trụ sở Cơ quan công an trong 48 giờ mà không ra bất kì quyết định tạm giữ theo quy định của pháp luật. Việc làm của ông N đã xâm phạm quyền bất khả xâm phạm về thân thể của anh M.
b. Anh H và chị K là hàng xóm của nhau. Một hôm, thấy chị K vứt rác sang nhà mình nên anh H đã nhắc nhở. Hai bên lời qua tiếng lại. Nghe thấy cãi vã, vợ anh H chạy ra dùng hung khí đánh vào đầu chị K, khiến chị bị thương tật vĩnh viễn 15%. Hành vi của vợ anh H bị truy cứu trách nhiệm hình sự và bị phạt một năm tù giam.
Lời giải:
a. Hành vi của ông N đã xâm phạm quyền bất khả xâm phạm về thân thể của anh M. Nếu không ra bất kỳ quyết định tạm giữ theo quy định của pháp luật trong vòng 48 giờ thì ông N đã vi phạm quyền tự do cá nhân của anh M. Anh M có thể yêu cầu bồi thường thiệt hại do hành vi này gây ra.
b. Hành vi của vợ anh H gây thương tích vĩnh viễn cho chị K nên bị truy cứu trách nhiệm hình sự. Bắt giữ và kết án tù là một biện pháp phù hợp với tội danh này. Nếu ảnh hưởng đến quyền và lợi ích hợp pháp của chị K, vợ anh còn phải chịu trách nhiệm bồi thường thiệt hại.
Luyện tập 4: Em hãy đọc các trường hợp sau và trả lời câu hỏi
a. Nhà ông M thường xuyên bị mất trộm. Một lần nọ, A vào nhà ông M trộm cắp tài sản nhưng bị ông M phát hiện và bắt giữ. Thay vì báo cho cơ quan công an để giải quyết thì ông M đã trói A lại để tra hỏi về các lần mà nhà ông M bị mất tài sản trước đây. Mặc dù A chỉ thừa nhận vào nhà ông M trộm cắp tài sản lần này, nhưng ông M vẫn giữ A tại nhà mình một ngày, sau đó ông M mới giao nộp A cho Cơ quan công an để xử lí.
b. Trong một lần đi dự tiệc sinh nhật của A, do có mâu thuẫn từ trước với anh H, anh C đã có lời lẽ lăng mạ anh H. Do bị xúc phạm trước đám đông, anh H bức xúc, rủ thêm các anh D, anh E chặn đường đánh anh C. Anh D từ chối tham gia vì đó là hành vi vi phạm pháp luật.
Câu hỏi:
- Em có nhận xét gì về hành vi của nhân vật trong các trường hợp trên?
- Nếu em là anh H, em sẽ đưa ra phương án để giải quyết như thế nào?
Lời giải:
- Nhận xét về hành vi của nhân vật trong các trường hợp:
+ Trường hợp a: Hành vi của ông M xâm phạm đến quyền bất khả xâm phạm về thân thể của A vì ông M đã tự ý trói, giữ trái phép A lại để tra hỏi.
+ Trường hợp b: Hành vi của anh H, anh E xâm phạm đến quyền được bảo hộ về sức khoẻ của anh C. Hành vi của anh C xâm phạm đến quyền được bảo hộ về nhân phẩm, danh dự khi dùng lời lẽ lăng mạ anh H. Hành vi của anh D từ chối không tham gia là hành vi tuân thủ quyền được bảo hộ về sức khoẻ của người khác.
- Phương án giải quyết nếu em là anh H: khi anh C có lời lẽ lăng mạ, xâm phạm danh dự, nhân phẩm của mình, nếu có bằng chứng thì anh H cần yêu cầu cơ quan chức năng xử lý trường hợp không có bằng chứng thì hai bên cần gặp gỡ, nói chuyện để giải quyết mâu thuẫn (nếu cần thiết có thể yêu cầu cơ quan chức năng gọi lên để hoà giải).
Vận dụng
Vận dụng 1: Em hãy thiết kế một sản phẩm tuyên truyền về nội dung quyền bất khả xâm phạm về thân thể, được pháp luật bảo hộ về tính mạng, sức khỏe, danh tự và nhân phẩm.Gợi ý: Hình thức sản phẩm có thể là áp phích, tờ gấp,...
Trả lời:
- Các hành vi vi phạm quyền bất khả xâm phạm về thân thể được bảo vệ bởi pháp luật bao gồm việc đánh, đập, đánh đấm, tấn công và đối xử bạo lực với người khác, gây thương tích hoặc tử vong. Ngoài ra, việc xâm hại tình dục, bóp méo hay làm tổn thương cơ thể đều được coi là vi phạm quyền bất khả xâm phạm về thân thể. Với những hành vi này, pháp luật sẽ xử lý nghiêm khắc để bảo vệ đến quyền bất khả xâm phạm về thân thể của người dân.