Giải SGK Kinh tế Pháp luật 11 Chân trời sáng tạo Bài 7: Năng lực cần thiết của người kinh doanh

Mở đầu SGK Kinh tế Pháp luật 11 Chân trời sáng tạo Bài 7 (trang 50): Em hãy chia sẻ câu chuyện về một doanh nhân thành công. Theo em, yếu tố nào đã mang lại sự thành công của doanh nhân trong câu chuyện đó?

- Đặng Lê Nguyên Vũ được biết đến là nhà sáng lập, đồng thời là chủ tịch, kiêm Tổng Giám đốc của Tập đoàn Trung Nguyên. Năm 2012, ông được vinh danh là “Vua cà phê Việt Nam” bởi National Geographic Traveller và Forbes Asia.

- Con đường kinh doanh của ông gặp không ít gian nan:

+ Năm 1981, bố ông gặp trọng bệnh, gia cảnh sa sút, nhưng đây cũng là lúc ý chí làm giàu trong ông được nhen nhóm

+ Năm 1992 , ông theo học khoa Y tại Đại học Tây Nguyên, vừa học vừa đi làm kiếm sống, trang trải học phí.

+ Năm 1996 , ông cùng với 3 người bạn của mình hợp tác, lập nên “Hàng cà phê Trung Nguyên”. Những ngày đầu, đó chỉ là cơ sở xay rang có diện tích vài mét vuông cùng chiếc máy rang bằng tay cũ, chủ yếu là rang xay cà phê và giao đến cho các quán khác.

+ Năm 1998, quán cà phê đầu tiên của Trung Nguyên được mở tại Thành phố Hồ Chí Minh, với tư cách là doanh nghiệp đầu tiên kinh doanh mô hình nhượng quyền thương hiệu. Từ đó, các quán cà phê nhượng quyền thương hiệu Trung Nguyên xuất hiện.

+ Từ năm 2000, cà phê Trung Nguyên và cái tên Đặng Lê Nguyên Vũ đã trở thành thương hiệu được nhiều người biết đến, mở rộng thị trường.

+ Năm 2003, sản phẩm G7 ra đời, đánh dấu bước phát triển mới của Trung Nguyên trong việc chiếm lĩnh thị trường Việt Nam; khi lần đầu tiên vượt qua Vinacafe và Nestlé về thị phần.

+ Thành công nối tiếp thành công, Trung Nguyên cho xây dựng hàng loạt nhà máy cà phê; trong đó nhà máy ở Bình Dương lớn nhất Việt Nam còn nhà máy tại Bắc Giang lớn nhất châu Á. Danh mục sản phẩm cà phê của Trung Nguyên cứ dài ra mãi, từ cà phê chồn; cà phê rang xay; cà phê hạt nguyên chất đến cà phê tươi; cà phê hòa tan…

+ Năm 2008, Trung Nguyên đã thành lập văn phòng tại Singapore nhằm mục tiêu phát triển thị trường này thành một cứ điểm để mở rộng ra khối Asean và toàn cầu.

* Một số yếu tố mang lại thành công cho doanh nhân Đặng Lê Nguyên Vũ

- Niềm đam mê, ý chí và quyết tâm lập nghiệp, không ngại khó khăn, thất bại.

- Sự năng động và không ngừng tư duy, sáng tạo, đổi mới.

- Tài năng quản lí, lãnh đạo,….

- Khả năng phân tích thị trường: phát hiện ra Campuchia chính là một thị trường đầy tiềm năng còn đang bị bỏ ngỏ.

- Cụ Lương Văn Can đã tổ chức thực hiện chiến lược kinh doanh theo từng bước cụ thể và thận trọng:

+ Trước khi bắt tay vào công việc kinh doanh, cụ Lương Văn Can và các cộng sự của mình đã dành nhiều thời gian để: nghiên cứu, tìm hiểu cặn kẽ về thị trường Campuchia; từ đó xem xét, đánh giá những mặt hàng nào đang khan hiếm ở Campuchia và so sánh với giá cả ở Việt Nam.

+ Bí mật liên hệ với bà Cử Can ở Hà Nội và các thương gia trong nước, dùng tiếng lóng để đánh điện tín về Hà Nội và Sài Gòn để đặt hàng, đưa sang Campuchia.

+ Bí mật thiết lập đường dây buôn bán xuyên biên giới Việt Nam - Campuchia.

- Người kinh doanh cần có những năng lực kinh doanh: 

+ Năng động, sáng tạo

+ Chuyên môn, nghiệp vụ

+ Quản lí, lãnh đạo

+ Thiết lập quan hệ, nắm bắt thông tin

+ Dự báo và kiểm soát rủi ro

+ Huy động, khai thác và sử dụng có hiệu quả các nguồn lực

+ Ý chí, khát vọng đổi mới, vươn lên,...

Phân tích trường hợp

- Điểm mạnh của ông T:

+ Có kinh nghiệm và kiến thức chuyên môn trong lĩnh vực xây dựng.

+ Có đội ngũ nhân viên lâu năm, giàu kinh nghiệm.

- Điểm yếu của ông T: cần phải đầu tư thêm thời gian để nghiên cứu về thị trường và công nghệ sản xuất ra sản phẩm mới, có tính năng tốt hơn vật liệu gạch thông thường.

- Cơ hội của ông T:

+ Nhu cầu trong lĩnh vực xây dựng ngày càng tăng.

+ Sự phát triển của công nghệ sản xuất.

+ Công nghệ xây tường đúc sẵn có nhiều ưu điểm vượt trội so với vật liệu gạch, nên nhận được sự quan tâm, yêu thích của các chủ đầu tư.

- Thách thức của ông T: có thể sẽ xuất hiện các đối thủ cạnh tranh trong thời gian tới.

- Strengths (điểm mạnh) của doanh nghiệp có thể bao gồm các yếu tố như: nguồn lực, tài sản, con người, kinh nghiệm, tài chính, Marketing,… 

- Weakness (điểm yếu) là yếu tố mà bất kỳ doanh nghiệp nào cũng có. Điểm yếu đó có thể là nguồn lực, tài sản, con người,… Dựa vào những phân tích SWOT cụ thể mà doanh nghiệp tự khắc phục để ngày càng phát triển mạnh mẽ hơn, cạnh tranh với các đối thủ khác trên thị trường. 

- Opportunities (cơ hội) là những tác động tích cực từ bên ngoài, có tác dụng hỗ trợ công việc kinh doanh của bạn một cách thuận lợi hơn.

- Threats (thách thức) là những trở ngại trên con đường phát triển, ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh của bạn. Phải thẳng thắn đối diện với những thách thức và đề ra các phương án giải quyết hợp lý thì bạn mới tiến xa hơn được.

a. Năng lực kinh doanh phải đi cùng với nguồn vốn mới khởi nghiệp thành công.

b. Người kinh doanh có năng lực sẽ giúp doanh nghiệp thích ứng với những thay đổi của thị trường một cách tốt nhất.

c. Trong kinh doanh, chỉ cần năng động, sáng tạo, luôn dám nghĩ dám làm là đủ.

d. Người kinh doanh tự đánh giá được năng lực của bản thân sẽ đưa ra được những quyết định chính xác.

- Nhận định a. Không đồng tình, vì: năng lực kinh doanh và nguồn vốn rất quan trọng, nhưng không phải là những yếu tố duy nhất để đảm bảo cho sự thành công trong quá trình khởi nghiệp. Ví dụ: người có năng lực và nguồn vốn ban đầu, nhưng trong quá trình kinh doanh, họ không chịu rèn luyện, tích lũy thêm tri thức để nâng cao năng lực; không đổi mới, sáng tạo; sử dụng lãng phí nguồn vốn,… thì rất dễ dẫn đến thất bại.

- Nhận định b. Đồng tình, vì: một trong những năng lực cần thiết của người kinh doanh là: khả năng nắm bắt thông tin, dự báo và kiểm soát rủi ro… Trong khi thị trường luôn có sự biến động, nếu người kinh doanh có năng lực tốt, họ có thể dự báo, dự đoán tương đối chính xác những thời cơ thuận lợi hoặc những rủi ro, thách thức có thể gặp phải. Trên cơ sở đó, sẽ đưa ra những quyết định kịp thời, giúp doanh nghiệp nhanh chóng thích ứng với thay đổi của thị trường.

- Nhận định c. Không đồng tình, vì: bên cạnh sự năng động, sáng tạo, để thành công, người kinh doanh còn cần thêm những năng lực khác, như: chuyên môn nghiệp vụ; năng lực quản lý, lãnh đạo; năng lực thiết lập quan hệ, nắm bắt thong tin; khả năng sự báo và kiểm soát rủi ro; khả năng huy động, khai thác và sử dụng có hiệu quả các nguồn lực,…

- Nhận định d. Đồng tình, vì:

+ Thông qua việc đánh giá năng lực của bản thân, người kinh doanh có thể xác định được: những điểm mạnh bản thân có thể phát huy; điểm yếu cần khắc phục; những cơ hội thuận lợi có thể nắm bắt và giải pháp để giải quyết những thách thức của thị trường…

+ Trên cơ sở sự tự nhận thức, đánh giá đó, người kinh doanh sẽ đưa ra được những quyết định đúng. Ví dụ như: Khi điểm mạnh và cơ hội lớn hơn điểm yếu và thách thức => có thể triển khai hoạt động sản xuất, kinh doanh. Ngược lại, khi điểm mạnh và cơ hội nhỏ hơn điểm yếu và thách thức => có thể suy nghĩ thêm để cải tiến, khắc phục những hạn chế hoặc tạm dừng hoạt động sản xuất kinh doanh.

a. Bà H kinh doanh từ năm 16 tuổi và đã thành công trong ngành chế biến thuỷ sản. Bà mạnh dạn đầu tư xây dựng nhà máy hiện đại. Sản phẩm của doanh nghiệp không chỉ được tiêu thụ tại các siêu thị lớn, nhỏ mà còn cả hệ thống bán lẻ. Không chỉ tạo ra sản phẩm có chất lượng cao, giá cả ổn định, bà còn tạo vốn cho ngư dân và các đơn vị liên kết phát triển. Bà tích cực hợp tác với các nhà khoa học để chuyển giao khoa học công nghệ, nâng cao năng suất và chất lượng. Bà rất quan tâm đến đời sống người lao động nữ. Bà đã được tặng nhiéu bằng khen và danh hiệu vì những đóng góp của mình.

b. Anh N có ý tưởng thành lập doanh nghiệp sản xuất mĩ phẩm. Anh đã phát huy thế mạnh của bản thân về kiến thức hoá học, sinh học, dược học, cho ra các sản phẩm chất lượng và an toàn. Thông qua việc khảo sát thị hiếu của thị trường, anh lên kế hoạch kinh doanh, hưởng đến các sản phẩm vì sắc đẹp, sức khoẻ người tiêu dùng. Dù phải đối diện với rất nhiều thử thách vì là doanh nghiệp mới; nguy cơ cạnh tranh của các doanh nghiệp cùng ngành; nhưng anh N tin với sự quyết tâm và kiên trì học hỏi, đi từng bước nhỏ, lên kế hoạch cụ thể, đặt chất lượng sản phàm lên hàng đầu thì doanh nghiệp sẽ xây dựng được thương hiệu.

a. Bà H có năng lực kinh doanh rất tuyệt vời. Bà có khả năng đầu tư xây dựng nhà máy hiện đại, sản xuất sản phẩm chất lượng cao, giá cả ổn định, tạo vốn cho ngư dân và các đơn vị liên kết phát triển, hợp tác với các nhà khoa học để chuyển giao khoa học công nghệ, quan tâm đến nhu cầu và đời sống người lao động nữ. Bà đã được nhiều danh hiệu và bằng khen vì những đóng góp của mình.

b. Anh N cũng có năng lực kinh doanh rất tốt. Anh tận dụng thế mạnh của bản thân trong các lĩnh vực hoá học, sinh học, dược học để phát triển doanh nghiệp của mình với các sản phẩm an toàn, chất lượng, theo xu hướng thị hiếu của thị trường. Anh cũng có kiên trì, quyết tâm và sáng suất để thành công trong việc xây dựng một thương hiệu uy tín và bền vững.

* Tấm gương về doanh nhân Đặng Lê Nguyên Vũ

- Đặng Lê Nguyên Vũ được biết đến là nhà sáng lập, đồng thời là chủ tịch, kiêm Tổng Giám đốc của Tập đoàn Trung Nguyên. Năm 2012, ông được vinh danh là “Vua cà phê Việt Nam” bởi National Geographic Traveller và Forbes Asia.

- Con đường kinh doanh của ông gặp không ít gian nan:

+ Năm 1981, bố ông gặp trọng bệnh, gia cảnh sa sút, nhưng đây cũng là lúc ý chí làm giàu trong ông được nhen nhóm

+ Năm 1992 , ông theo học khoa Y tại Đại học Tây Nguyên, vừa học vừa đi làm kiếm sống, trang trải học phí.

+ Năm 1996 , ông cùng với 3 người bạn của mình hợp tác, lập nên “Hàng cà phê Trung Nguyên”. Những ngày đầu, đó chỉ là cơ sở xay rang có diện tích vài mét vuông cùng chiếc máy rang bằng tay cũ, chủ yếu là rang xay cà phê và giao đến cho các quán khác.

+ Năm 1998, quán cà phê đầu tiên của Trung Nguyên được mở tại Thành phố Hồ Chí Minh, với tư cách là doanh nghiệp đầu tiên kinh doanh mô hình nhượng quyền thương hiệu. Từ đó, các quán cà phê nhượng quyền thương hiệu Trung Nguyên xuất hiện.

+ Từ năm 2000, cà phê Trung Nguyên và cái tên Đặng Lê Nguyên Vũ đã trở thành thương hiệu được nhiều người biết đến, mở rộng thị trường.

+ Năm 2003, sản phẩm G7 ra đời. Sản phẩm chính thức đánh dấu bước phát triển mới của Trung Nguyên trong việc chiếm lĩnh thị trường Việt Nam; khi lần đầu tiên vượt qua Vinacafe và Nestlé về thị phần.

+ Thành công nối tiếp thành công, Trung Nguyên cho xây dựng hàng loạt nhà máy cà phê; trong đó nhà máy ở Bình Dương lớn nhất Việt Nam còn nhà máy tại Bắc Giang lớn nhất châu Á. Danh mục sản phẩm cà phê của Trung Nguyên cứ dài ra mãi, từ cà phê chồn; cà phê rang xay; cà phê hạt nguyên chất đến cà phê tươi; cà phê hòa tan…

+ Không chỉ xây dựng nhà máy chế biến, Đặng Lê Nguyên Vũ còn cho lập Làng cà phê Trung Nguyên rộng 20.000m2; Bảo tàng cà phê tại Buôn Mê Thuột nhằm biến nơi đây thành thủ phủ cà phê toàn cầu. Với ước mong vươn ra chiếm lĩnh thị trường thế giới, năm 2008, Trung Nguyên đã thành lập văn phòng tại Singapore nhằm mục tiêu phát triển thị trường này thành một cứ điểm để mở rộng ra khối Asean và toàn cầu.

+ Tính đến nay, cà phê Trung Nguyên đã có mặt tại hơn 60 quốc gia và vùng lãnh thổ trên thế giới.

* Một số bài học rút ra cho bản thân:

- Muốn khởi nghiệp thành công, thì cần phải có: niềm đam mê, ý chí và quyết tâm lập nghiệp, không ngại khó khăn, thất bại; sự năng động và không ngừng tư duy, sáng tạo, đổi mới….

- Thường xuyên rèn luyện để nâng cao chuyên môn nghiệp vụ; năng lực quản lí, lãnh đạo; năng lực khai thác và sử dụng có hiệu quả các nguồn lực,…

Câu hỏi Vận dụng SGK Kinh tế Pháp luật 11 Chân trời sáng tạo Bài 7 (trang 53): Em hãy lập kế hoạch để phát triển năng lực kinh doanh của bản thân.

1. Nghiên cứu thị trường:

- Tìm hiểu về thị trường địa phương để hiểu nhu cầu và sở thích của khách hàng.

- Phân tích đối thủ cạnh tranh, bao gồm việc xem xét vị trí, giá cả, và loại sản phẩm được cung cấp.

2. Xác định mục tiêu kinh doanh:

- Đặt ra mục tiêu cụ thể về doanh thu và lợi nhuận, chẳng hạn như "Đạt doanh thu 100 triệu đồng trong năm đầu hoạt động."

- Xác định phong cách và thương hiệu cho quán nước của bạn, có thể là một quán nước tươi mới, một quán nước cổ điển, hoặc một quán nước thú vị và sáng tạo.

3. Lập kế hoạch sản phẩm và dịch vụ:

- Tạo ra một menu đa dạng với nhiều loại nước uống khác nhau, bao gồm nước ép trái cây, nước ép rau củ, trà, cà phê và các loại nước uống đặc biệt.

- Xác định các sản phẩm và dịch vụ phụ trợ, như bánh ngọt, bánh mì sandwich, hoặc các loại snack nhỏ.

4. Lập kế hoạch về vị trí và thiết kế quán:

- Chọn một vị trí thuận lợi và có lượng người qua lại đông đúc, chẳng hạn như gần trường học, văn phòng hoặc khu mua sắm.

- Thiết kế không gian quán sao cho thoải mái và thu hút khách hàng, bao gồm cân nhắc về không gian ngồi, trang trí và ánh sáng.

5. Lập kế hoạch về quản lý và nhân sự:

- Xác định số lượng và loại hình nhân sự cần thiết, bao gồm người pha chế, nhân viên phục vụ và nhân viên bán hàng.

- Lập kế hoạch về chế độ làm việc, đào tạo nhân viên và quản lý hiệu suất.

6. Kế hoạch tiếp thị và quảng bá:

- Phát triển chiến lược tiếp thị đa kênh, bao gồm sử dụng mạng xã hội, quảng cáo trực tuyến và offline, và chiến dịch quảng cáo địa phương.

- Tổ chức các sự kiện khuyến mãi, chương trình giảm giá và chương trình thưởng khách hàng để thu hút và giữ chân khách hàng.

7. Lập kế hoạch tài chính:

- Xác định nguồn vốn ban đầu cần thiết để mở quán nước và duy trì hoạt động trong giai đoạn đầu.

- Lập kế hoạch ngân sách hàng tháng cho việc thanh toán nhân viên, chi phí vận hành và tiếp thị.

8. Đánh giá và điều chỉnh:

- Theo dõi và đánh giá kết quả của kế hoạch kinh doanh, đồng thời điều chỉnh chiến lược nếu cần thiết để đảm bảo đạt được mục tiêu kinh doanh.