Mở đầu
Mở đầu: Hãy chia sẻ hiểu biết của em về một trường hợp khiếu nại, tố cáo của công dân mà em biết.Trả lời:
- Một trường hợp khiếu nại, tố cáo từ công dân là một sự kiện khi công dân cảm thấy tổn thương hoặc bất công và quyết định nêu lên vấn đề đó lên cấp trên hoặc các cơ quan có thẩm quyền để được giải quyết. Trường hợp này có thể liên quan đến nhiều lĩnh vực như lao động, sức khỏe, tài sản, an toàn giao thông, giáo dục...
- Khi đối diện với những trường hợp khiếu nại, tố cáo từ công dân, chúng ta cần lắng nghe và đối thoại để giải quyết vấn đề một cách công bằng và hợp lý. Đồng thời, cần tôn trọng và bảo vệ quyền lợi của cả công dân và các bên liên quan. Việc xử lý các trường hợp khiếu nại, tố cáo cũng cần tuân thủ các quy định pháp luật và tiêu chuẩn đạo đức, tạo ra sự minh bạch, đáng tin cậy trong việc giải quyết vấn đề.
1. Quy định cơ bản của pháp luật về quyền và nghĩa vụ công dân về khiếu nại, tố cáo
a. Quyền khiếu nại của người khiếu nại
Câu hỏi 1: Anh A có được khiếu nại quyết định xử phạt vi phạm hay không?
Trả lời:
- Anh A được quyền khiếu nại quyết định xử phạt vi phạm hành chính, vì anh phát hiện lỗi xử phạt của lực lượng cảnh sát giao thông chưa đúng với lỗi mình vi phạm theo quy định tại khoản 1 Điều 2 Luật khiếu nại năm 2011:
+ “Khiếu nại là việc công dân, cơ quan, tổ chức hoặc cán bộ, công chức theo thủ tục do Luật này quy định, đề nghị cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền xem xét lại quyết định hành chính, hành vi hành chính của cơ quan hành chính nhà nước, của người có thẩm quyền trong cơ quan hành chính nhà nước hoặc quyết định kĩ luật cán bộ, công chức khi có căn cứ cho rằng quyết định hoặc hành vi đó là trái pháp luật, xâm phạm quyền, lợi ích hợp pháp của mình"
Câu hỏi 2: Anh A nên thực hiện quyền đó như thế nào?
Trả lời:
- Anh A cần nộp đơn khiếu nại cho cơ quan có thẩm quyền xem xét lại quyết định xử phạt vi phạm hành chính. Đơn khiếu nại cần được viết rõ ràng, cụ thể, có kèm theo các bằng chứng, tài liệu, thông tin để bản thân anh a có đủ cơ sở để chỉ trích quyết định sai.
Câu hỏi 3: Em còn biết các quy định nào khác của pháp luật về quyền khiếu nại?
Trả lời:
Điều 6 Luật khiếu nại năm 2011 về các hành vi bị nghiêm cấm:
1. Cản trở, gây phiền hà cho người thực hiện quyền khiếu nại; đe doạ, trả thù, trù dập người khiếu nại.
2. Thiếu trách nhiệm trong việc giải quyết khiếu nại; không giải quyết khiếu nại; làm sai lệch các thông tin, tài liệu, hồ sơ vụ việc khiếu nại; cố ý giải quyết khiếu nại trái pháp luật.
3. Ra quyết định giải quyết khiếu nại không bằng hình thức quyết định.
4. Bao che cho người bị khiếu nại; can thiệp trái pháp luật vào việc giải quyết khiếu nại.
5. Cố tình khiếu nại sai sự thật;
6. Kích động, xúi giục, cưỡng ép, dụ dỗ, mua chuộc, lôi kéo người khác tập trung đông người khiếu nại, gây rối an ninh trật tự công cộng.
7. Lợi dụng việc khiếu nại để tuyên truyền chống Nhà nước, xâm phạm lợi ích của Nhà nước; xuyên tạc, vu khống, đe dọa, xúc phạm uy tín, danh dự của cơ quan, tổ chức, người có trách nhiệm giải quyết khiếu nại, người thi hành nhiệm vụ, công vụ khác.
8. Vi phạm quy chế tiếp công dân;
9. Vi phạm các quy định khác của pháp luật về khiếu nại và giải quyết khiếu nại.
b. Nghĩa vụ của người khiếu nại
Câu hỏi 1: Từ thông tin trên, em hãy cho biết ông A có nghĩa vụ gì khi khiếu nại?
Trả lời:
- Ông A có nghĩa vụ khi khiếu nại như sau:
+ Khiếu nại đến đúng người có thẩm quyền giải quyết;
+ Trình bày trung thực sự việc, đưa ra chứng cứ về tính đúng đắn, hợp lý của việc khiếu nại; cung cấp thông tin, tài liệu liên quan cho người giải quyết khiếu nại, chịu trách nhiệm trước pháp luật về nội dung trình bày và việc cung cấp thông tin, tài liệu đó;
+ Chấp hành quyết định hành chính, hành vi hành chính mà mình khiếu nại trong thời gian khiếu nại, trừ trường hợp quyết định, hành vi đó bị tạm đình chỉ thị hành theo quy định tại Điều 35 của Luật Kháng nghị, khiếu nại năm 2011;
+ Chấp hành nghiêm chỉnh quyết định giải quyết khiếu nại đã có hiệu lực pháp luật.
Câu hỏi 2: Em hãy nêu những quy định pháp luật nào khác về nghĩa vụ của công dân về khiếu nại.
Trả lời:
* Các quy định khác của pháp luật về nghĩa vụ của người khiếu nại:
- Trong tố tụng hình sự.
+ Người khiếu nại không được từ chối việc cung cấp thông tin hoặc tài liệu khi cơ quan hoặc người có thẩm quyền giải quyết khiếu nại yêu cầu. Trong trường hợp người khiếu nại từ chối cung cấp thông tin và những tài liệu cần thiết thì việc khiếu nại sẽ không được giải quyết và người khiếu nại không có quyền khiếu nại lên cấp trên.
+ Nếu người khiếu nại không trình bày trung thực sự việc, cung cấp những thông tin, tài liệu không chính xác, giả mạo thì người khiếu nại phải chịu trách nhiệm trước. pháp luật về việc làm nói trên dưới hình thức như trách nhiệm hành chính, trách nhiệm kỉ luật, trách nhiệm dân sự hoặc nặng nhất là trách nhiệm hình sự về tội vu khống. Khi có kết quả giải quyết khiếu nại cuối cùng thì người khiếu nại có nghĩa vụ chấp hành kết quả giải quyết đó.
c. Quyền của người tố cáo
Câu hỏi 1: Việc anh C thực hiện quyền tố cáo hành vi xả thải gây ô nhiễm môi trường của nhà máy H có phù với quy định pháp luật không? Vì sao?
Trả lời:
- Anh C thực hiện quyền tố cáo hành vi xả thải gây ô nhiễm môi trường của nhà máy H là phù hợp với quy định pháp luật. Luật tố cáo năm 2018 quy định rõ ràng quyền tố cáo của công dân và bảo đảm quyền lợi của người tố cáo, bao gồm được bảo mật thông tin cá nhân, được thông báo về quá trình giải quyết tố cáo và có quyền rút tố cáo. Đồng thời, công dân là người có trách nhiệm bảo vệ môi trường và có quyền tố cáo những vi phạm pháp luật liên quan đến môi trường.
Câu hỏi 2: Còn những quy định pháp luật nào khác về quyền tố cáo của công dân mà em biết
Trả lời:
- Những quy định pháp luật khác về quyền tố cáo của công dân: Điều 8 Luật Tố cáo năm 2018 quy định về các hành vi bị nghiêm cấm trong tố cáo và giải quyết tố cáo,...
d. Nghĩa vụ của người tố cáo
Câu hỏi 1: Cho biết ông C đã thực hiện quyền và nghĩa vụ nào của người tố cáo.
Trả lời:
- Ông C đã không thực hiện đầy đủ các nghĩa vụ của người tố cáo. Ông C không hợp tác và không cung cấp thông tin, tài liệu liên quan đến nội dung tố cáo cho chủ tịch Ủy ban nhân dân xã khi yêu cầu.
Câu hỏi 2: Hãy lấy ví dụ minh hoạ việc thực hiện quy định về quyền và nghĩa vụ của người tố cáo.
Trả lời:
- Gia đình bà V lấn chiếm đất trống khu tập thể dành cho khu vui chơi của trẻ em để mở quán ăn gây ô nhiễm môi trường, mất vệ sinh, ảnh hưởng đến sinh hoạt của khu tập thể. Trước đây, khu đất trống là chỗ vui chơi của trẻ em ở khu tập thể đã được sử dụng trong nhiều năm. Các hộ gia đình trong khu tập thể rất bức xúc vì ảnh hưởng đến sinh hoạt và trẻ em không còn chỗ để vui chơi. Vì vậy, ông Q sống trong khu tập thể đã làm đơn tố cáo đến các cơ quan có thẩm quyền và cung cấp đầy đủ các hình ảnh vứt rác bừa bãi, gây ô nhiễm môi trường, hình ảnh lấn chiếm chỗ vui chơi của trẻ em trong khu tập thể. Khi lãnh đạo Uỷ ban nhân dân mời ông Q lên để làm việc, ông Q đã đến trụ sở Uỷ ban nhân dân cung cấp trực tiếp các thông tin, bức xúc của người dân tại khu tập thể.
2. Hậu quả của hành vi vi phạm quyền và nghĩa vụ công dân về khiếu nại, tố cáo
Câu hỏi 1: Theo em cá nhân tố cáo sai sự thật phải chịu hậu quả gì?Trả lời:
- Theo Điều 156 và Điều 166 của Bộ luật Hình sự năm 2015, người có hành vi bịa đặt hoặc loan truyền những điều biết rõ là sai sự thật nhằm xúc phạm nghiêm trọng nhân phẩm, danh dự hoặc gây thiệt hại đến quyền lợi của người khác sẽ bị phạt tiền từ 10 triệu đồng đến 50 triệu đồng, hoặc phạt cải tạo không giam giữ đến 02 năm hoặc phạt từ 03 tháng đến 01 năm tù. Trong trường hợp này, nếu bà D bị xác định đã tố cáo sai sự thật thì bà sẽ phải chịu trách nhiệm trước pháp luật và bị áp dụng các biện pháp xử lý theo quy định của pháp luật.
Câu hỏi 2: Em hãy cho biết người bị tố cáo sai sự thật cần làm gì để bảo vệ quyền và lợi ích của mình?
Trả lời:
- Người bị tố cáo sai sự thật có quyền yêu cầu người tố cáo phải bồi thường thiệt hại do hành vi cố ý tố cáo sai sự thật của mình gây ra (theo quy định tại điểm đ khoản 2 Điều 9 Luật Tố cáo năm 2018).
- Hành vi gửi đơn tố cáo của người tố cáo trong trường hợp này là đưa ra các thông tin sai lệch làm ảnh hưởng đến nhân phẩm, uy tín của người khác; người bị tố cáo sai sự thật có quyền yêu cầu người tố cáo sai sự thật về minh bồi thường thiệt hại từ việc tố cáo của họ gây ra (theo quy định tại Điều 592 Bộ luật Dân sự năm 2015).
3. Đánh giá một số hành vi thường gặp trong đời sống liên quan đến quyền và nghĩa vụ công dân về khiếu nại, tố cáo
Câu hỏi 1: Theo em, trong tình huống 1, việc làm của chị H là đúng hay sai? Vì sao?
Trả lời:
- Trong tình huống 1, đúng là chị H từ chối việc đại diện cho bà N đi khiếu nại. Điều này là đúng và hợp lệ vì chị H không phải là người bị ảnh hưởng trực tiếp bởi vấn đề này và không có quyền kéo dài khiếu nại thay cho bà N.
Câu hỏi 2: Trong tình huống 2, anh T phải vận dụng quy định nào của pháp luật để bảo vệ bí mật cho thông tin cá nhân của mình?
Tình huống 2: Anh T có nghĩa vụ theo quy định tại điểm b khoản 2 Điều 9 Luật Tố cáo năm 2018 “Trình bày trung thực về nội dung tố cáo; cung cấp thông tin, tài liệu liên quan đến nội dung tố cáo mà mình có được".
Trả lời:
- Anh T được bảo đảm bí mật họ tên, địa chỉ, bút tích và thông tin cá nhân khác theo quy định tại điểm b khoản 1 Điều 9 Luật Tố cáo năm 2018. Như vậy, anh T có thể sử dụng điểm b khoản 1 Điều 9 Luật Tố cáo năm 2018 và điểm b khoản 2 Điều 9 Luật Tố cáo năm 2018 để bảo vệ bí mật cho thông tin cá nhân của mình.
Luyện tập
Luyện tập 1: Em đồng tình hay không đồng tình với nhận định nào sau đây? Vì sao?a. Người khiếu nại phải là người thành niên, có năng lực hành vi dân sự đầy đủ.
b. Người khiếu nại có quyền uỷ quyền cho luật sư khiếu nại để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình.
c. Trong thời gian khiếu nại, người khiếu nại không phải chấp hành quyết định hành chính, hành hành chính mà mình khiếu nại
d. Người tố cáo có quyền được áp dụng các biện pháp bảo vệ khi có nguy hiểm.
e. Người tố cáo phải bồi thường thiệt hại do hành vi tố cáo sai sự thật.
Lời giải:
- Em đồng tình với nhận định a, b, d và e .
+ Nhận định a, quy định về đối tượng được khiếu nại. Vì nếu một người chưa đủ tuổi hoặc không có năng lực hành vi dân sự đầy đủ sẽ không thể thực hiện các hành động pháp lý được.
+ Về câu b, người khiếu nại có quyền uỷ quyền cho luật sư để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình. Điều này giúp cho việc khiếu nại được hiệu quả và bảo vệ được quyền lợi công bằng của người khiếu nại.
+ Về câu d, người tố cáo có quyền được áp dụng các biện pháp bảo vệ khi có nguy hiểm, giúp cho người tố cáo an toàn và không bị đe dọa, phục vụ cho việc bảo vệ công lý và quyền lợi của người dân. Các nhận định còn lại có thể có những vấn đề tranh cãi và không được chấp nhận chung trong pháp luật Việt Nam.
+ Về câu e, Khi tố cáo sai sự thật, người tố cáo phải chịu trách nhiệm về hành vi của mình.
- Em không đồng tình với nhận định c. Bởi vì người khiếu nại có nghĩa vụ chấp hành quyết định hành chính, hành vi hành chính mà mình khiếu nại trong thời gian khiếu nại.
Luyện tập 2: Em hãy cho biết hành vi nào dưới đây thể hiện quyền và nghĩa vụ công dân về khiếu nại, tố cáo
a. Anh A (công chức của Uỷ ban nhân dân huyện H) không đồng ý với quyết định điều động công tác nên đã gửi đơn khiếu nại đến người đã ra quyết định đó.
b. Chị B không chấp hành quyết định xử phạt vi phạm về hành vi lấn chiếm lòng lề đường mà mình khiếu nại trong thời gian khiếu nại.
c. Bác T là người bị khiếu nại, đã cung cấp thông tin, tài liệu khi người giải quyết khiếu nại yêu cầu.
d. Chị Y đã nộp đơn tố cáo Công ty cổ phần X đến cơ quan chức năng về hành vi xả nước thải chưa qua xử lí ra môi trường của công ty này.
e. Khi cơ quan chức năng yêu cầu, chị V đã trình bày không trung thực về nội dung tố cáo cũng như cung cấp thông tin liên quan mà mình có được.
g. Bị tố cáo oan về hành vi sử dụng, buôn bán trái phép chất ma tuý nên anh N đã giải trình và đưa ra các chứng cứ để chứng minh mình vô tội.
Lời giải:
- Hành vi thể hiện quyền và nghĩa vụ công dân về khiếu nại, tố cáo là: a (hành vi thể hiện quyền khiếu nại), c (hành vi thể hiện nghĩa vụ công dân về khiếu nại), d (hành vi thể hiện quyền công dân về tố cáo), g (hành vi thể hiện quyền công dân về tố cáo).
- Hành vi không thể hiện quyền và nghĩa vụ công dân về khiếu nại, tố cáo là: b (hành vi vi phạm nghĩa vụ của người khiếu nại), e (hành vi vi phạm phạm nghĩa vụ công dân về tố cáo).
Luyện tập 3: Em hãy đánh giá và chỉ ra hậu quả của các hành vi vi phạm quyền và nghĩa vụ của công dân về khiếu nại, tố cáo dưới đây:
a. Nhân viên D phát hiện Giám đốc của cơ quan có hành vì lợi dụng chức vụ để chiếm đoạt tài sản công với số tiền 500 triệu đồng nên đã đưa thông tin này lên mạng xã hội để mọi người biết.
b. Trên đường đi học về, N nhìn thấy anh T điều khiển xe tải chở trái phép các loại động vật quý hiếm. N đã không tố cáo hành vị vi phạm của anh T.
Lời giải:
a. Hành vi của nhân viên D phát hiện giám đốc của cơ quan có hành vi chiếm đoạt tài sản công là vi phạm quyền và nghĩa vụ của công dân về khiếu nại, tố cáo. Tuy nhiên, đưa thông tin này lên mạng xã hội để mọi người biết trong trường hợp này không được xem là hành vi phù hợp với nghiệp vụ của người làm công chức. Việc đưa thông tin này lên mạng xã hội có thể gây ảnh hưởng đến uy tín của cơ quan, dẫn đến tình trạng khó khăn trong quản lý và điều tra vụ việc.
b. Hành vi của N là không tuân thủ nghĩa vụ công dân khi không tố cáo hành vi vi phạm của anh t khi điều khiển xe tải chở trái phép các loại động vật quý hiếm. Công dân có trách nhiệm báo cáo cho cơ quan có thẩm quyền để đưa ra cách xử lý và ngăn chặn các hành vi vi phạm pháp luật. Việc không tố cáo có thể khiến cho tình trạng này tiếp tục diễn ra và gây thiệt hại lớn cho môi trường tự nhiên.
Vận dụng
Vận dụng 1: Hãy viết một bức thư chia sẻ với bạn những việc làm tự giác thực hiện các quy định của pháp luật về quyền và nghĩa vụ công dân về khiếu nại, tố cáo của emBài tham khảo
Mai thân mến!Dạo này bạn có khỏe không? Việc học tập của bạn vẫn ổn chứ/ Mình viết thư này muốn chia sẻ với bạn những việc mà mình đã tự giác thực hiện để tuân thủ quy định của pháp luật về quyền và nghĩa vụ công dân về khiếu nại, tố cáo.
- Thứ nhất, mình luôn đặt tôn trọng và tuân thủ nghiêm ngặt các quy định của pháp luật.
- Thứ hai, mình luôn hành động và bày tỏ những quan điểm của mình một cách trung thực và có trách nhiệm. Mình không sử dụng những tin đồn hay một cách lệnh đặt để tố cáo hoặc khiếu nại về một vấn đề nào đó.
- Thứ ba, mình luôn cẩn thận và có trách nhiệm đối với những tố cáo và khiếu nại của mình. Mình chắc chắn rằng những tố cáo của mình dựa trên sự thật và có cơ sở chứ không phải chỉ là những giả định hay tin đồn.
Cuối cùng, mình luôn sẵn sàng hợp tác với những cơ quan chức năng để được giải quyết những vấn đề liên quan đến nghĩa vụ công dân một cách hiệu quả và công bằng. Với những điều trên, mình hy vọng sẽ được chia sẻ với bạn những hành động mà mình đã làm để thực hiện nghĩa vụ và quyền lợi công dân một cách trung thực và có trách nhiệm.
Trân trọng
Lan Anh
Câu hỏi 2: Em hãy nhận xét về một số hành vi thực hiện các quy định của pháp luật về quyền và nghĩa vụ công dân về khiếu nại, tố cáo.Trả lời:
- Khi thực hiện tốt các quy định của pháp luật về quyền và nghĩa vụ công dân về khiếu nại, tố cáo sẽ góp phần ngăn chặn những việc làm trái pháp luật, xâm phạm lợi ích của cá nhân, cơ quan, tổ chức, Nhà nước và xã hội; góp phần bảo đảm an ninh, trật tự, an toàn xã hội...
- Hành vi vi phạm quyền và nghĩa vụ của công dân về khiếu nại, tố cáo có thể gây nên nhiều hậu quả tiêu cực như:
+ Ảnh hưởng đến tính tôn nghiêm của pháp luật và trật tự quản lí nhà nước;
+ Có thể gây mất ổn định an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội; xâm phạm quyền tự do dân chủ của công dân;
+ Làm ảnh hưởng đến danh dự, nhân phẩm, kinh tế của công dân;
+ Người thực hiện hành vi vi phạm quyền và nghĩa vụ của công dân về khiếu nại, tố cáo, tuỳ theo tính chất và mức độ vi phạm có thể bị kỉ luật, xử phạt vi phạm hành chính, truy cứu trách nhiệm hình sự, nếu gây thiệt hại thì bồi thường thiệt hại theo quy định của pháp luật;...