Mở đầu
Mở đầu 1 SGK Kinh tế Pháp luật 11 Chân trời sáng tạo Bài 20 (trang 147): Cho biết những quyền tự do dân chủ được đề cập trong thông tin trên.Trả lời:
- Quyền tự do dân chủ được đề cập trong thông tin trên là: quyền tự do ngôn luận, báo chí và tiếp cận thông tin.
Mở đầu 2 SGK Kinh tế Pháp luật 11 Chân trời sáng tạo Bài 20 (trang 147): Em hãy chia sẻ hiểu biết của mình về những quyền tự do dân chủ đó.
Trả lời:
- Những quyền tự do dân chủ đó là quyền tự do ngôn luận, báo chí và tiếp cận thông tin của công dân.
1. Một số quy định cơ bản của pháp luật về quyền và nghĩa vụ công dân về tự do ngôn luận, báo chí và tiếp cận thông tin
Câu hỏi 1 SGK Kinh tế Pháp luật 11 Chân trời sáng tạo Bài 20 (trang 150): Trình bày nội dung quyền tự do ngôn luận, báo chí và tiếp cận thông tin được thể hiện qua các thông tin trên.Trả lời:
* Nội dung quyền tự do ngôn luận, báo chí và tiếp cận thông tin được thể hiện qua các thông tin:
- Công dân có quyền tự do ngôn luận, báo chí và tiếp cận thông tin theo quy định của Hiến pháp năm 2013. Khi thực hiện các quyền này, công dân có nghĩa vụ tuân thủ và chấp hành pháp luật về các quyền này và các nghĩa vụ khác có liên quan.
- Biểu hiện của quyền tự do ngôn luận, báo chí và tiếp cận thông tin:
+ Mọi người được tự do tìm kiếm, tiếp nhận và truyền đạt thông tin, ý kiến của mình đối với mọi lĩnh vực của đời sống xã hội dưới hình thức bằng lời nói, văn bản hoặc dưới bản điện tử hay dưới hình thức khác.
+ Công dân được sáng tạo tác phẩm báo chí, tiếp cận, cung cấp thông tin cho báo chí, phản hồi thông tin trên báo chí, liên kết với cơ quan báo chí thực hiện sản phẩm báo chí, in và phát hành báo in theo quy định pháp luật.
+ Công dân được chủ động tiếp cận các thông tin do cơ quan nhà nước nắm giữ việc thực hiện quyền này theo quy định của Luật Tiếp cận thông tin.
Câu hỏi 2 SGK Kinh tế Pháp luật 11 Chân trời sáng tạo Bài 20 (trang 150): Cho biết các chủ thể trong trường hợp 1, 2 đã vi phạm quy định nào của quyền tự do ngôn luận, báo chí và tiếp cận thông tin
Trả lời:
- Trường hợp 1: vi phạm quy định về đăng tải, phát các thông tin sai sự thật, xuyên tạc về công tác phòng chống dịch bệnh gây hoang mang dư luận
- Trường hợp 2: vi phạm pháp luật về đe dọa, xúc phạm, cản trở hoạt động của nhà báo, phóng viên.
Câu hỏi 3 SGK Kinh tế Pháp luật 11 Chân trời sáng tạo Bài 20 (trang 150): Em hãy cho biết công dân có quyền gì trong tiếp cận thông tin. Cho ví dụ về các loại thông tin được tiếp cận.
Trả lời:
- Nội dung Quyền và nghĩa vụ của công dân trong tiếp cận thông tin của công dân:
+ Công dân có quyền:
a) Được cung cấp thông tin đầy đủ, chính xác, kịp thời;
b) Khiếu nại, khởi kiện, tố cáo hành vi vi phạm pháp luật về tiếp cận thông tin.
+ Công dân có nghĩa vụ:
a) Tuân thủ quy định của pháp luật về tiếp cận thông tin;
b) Không làm sai lệch nội dung thông tin đã được cung cấp;
c) Không xâm phạm quyền và lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức hoặc của người khác khi thực hiện quyền tiếp cận thông tin.
(Theo: Điều 8 Luật Tiếp cận thông tin năm 2016)
- Ví dụ: Chị Lan muốn tìm hiểu thông tin về bồi thường, hỗ trợ tái định cư đối với hộ gia đình khi Nhà nước thu hồi đất trên địa bàn huyện mình để xây dựng các công trình công cộng. Chị Lan đến Uỷ ban nhân dân huyện đề nghị được cung cấp thông tin về những nội dung này. Sau khi chị Lan trình bày về mong muốn của mình, chị đã được cung cấp đầy đủ những thông tin mà chị đề nghị và được giải thích rõ về những nội dung trong thông tin.
2. Hậu quả của hành vi vi phạm quyền và nghĩa vụ công dân về tự do ngôn luận, báo chí và tiếp cận thông tin
Câu hỏi 1 SGK Kinh tế Pháp luật 11 Chân trời sáng tạo Bài 20 (trang 151): Chỉ ra hành vi vi phạm của các nhân vật trong trường hợp 1, 2
Trả lời:
- Hành vi vi phạm của các nhân vật:
+ Trường hợp 1: Ông M đã vi phạm pháp luật về đăng, phát các thông tin sai sự thật, xuyên tạc, vu khống, xúc phạm uy tín của cơ quan, tổ chức.
+ Trường hợp 2: B đã vi phạm pháp luật về đăng, phát các thông tin sai sự thật, xuyên tạc, vu khống, xúc phạm uy tín của người khác.
Câu hỏi 2 SGK Kinh tế Pháp luật 11 Chân trời sáng tạo Bài 20 (trang 151): Em hãy xác định và phân tích hậu quả do hành vi vi phạm của các nhân vật trong trường hợp 1, 2 gây ra.
Trả lời:
- Hậu quả do hành vi vi phạm của các nhân vật gây ra:
+ Trường hợp 1: Công ty V chi khôi phục được khoảng 20% sản lượng hàng bán ra so với giai đoạn trước đó, gây thiệt hại hàng tỉ đồng doanh thu.
+ Trường hợp 2: Gây ảnh hưởng đến danh dự, nhân phẩm của A.
Câu hỏi 1 SGK Kinh tế Pháp luật 11 Chân trời sáng tạo Bài 20 (trang 152): Em có nhận xét như thế nào về việc làm của nhân vật, quan nhà nước trong các trường hợp trên?
Trả lời:
- Trường hợp 1: Hành vi của Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh B đã thực hiện đúng quyền được cung cấp đầy đủ, chính xác, kịp thời của công dân
- Trường hợp 2: Hành vi của anh C là không đúng vì việc đóng góp ý kiến về dự thảo Luật Đất đai là quyền tự do ngôn luận của công dân, anh A có quyền tham gia góp ý cho dự thảo Luật Đất đai.
Câu hỏi 2 SGK Kinh tế Pháp luật 11 Chân trời sáng tạo Bài 20 (trang 152): Theo em, anh C nên tham gia góp ý dự thảo Luật Đất đại không? Vì sao?
Trả lời:
- Anh C nên tham gia góp ý dự thảo Luật Đất đai để thực hiện quyền dân chủ của công dân.
Luyện tập
Luyện tập 1 SGK Kinh tế Pháp luật 11 Chân trời sáng tạo Bài 20 (trang 153): Em đồng tình hay không đồng tình với nhận định nào sau đây? Vì sao?a. theo quy định của pháp luật, quyền tự do ngôn luận không bị giới hạn.
b. công dân có quyền sáng tạo sản phẩm báo chí và cung cấp thông tin cho báo chí.
c. Công dân không bị giới hạn trong việc tiếp cận các loại thông tin.
d. Cơ quan nhà nước có thẩm quyền phải cung cấp thông tin theo yêu cầu của công dân.
e. Pháp luật nghiêm cấm lợi dụng quyền tự do ngôn luận để xâm hại quyền, lợi ích của cá nhân, tổ chức khác.
Lời giải:
- Em đồng tình với tất cả các nhận định trên vì chúng đều đúng và quan trọng trong bảo vệ quyền tự do ngôn luận của công dân. Quyền tự do ngôn luận là một quyền cơ bản của con người và được bảo vệ trong pháp luật. Công dân có quyền tự do sáng tạo và cung cấp thông tin cho báo chí, và không được hạn chế trong việc tiếp cận thông tin. Cơ quan nhà nước phải cung cấp thông tin theo yêu cầu của công dân, và ngược lại, pháp luật cũng nghiêm cấm lợi dụng quyền tự do ngôn luận để xâm hại quyền và lợi ích của người khác.
Luyện tập 2 SGK Kinh tế Pháp luật 11 Chân trời sáng tạo Bài 20 (trang 153): Theo em, những hành vi sau đây có phù hợp với quy định về quyền tự do ngôn luận, báo chí và tiếp cận thông tin không? Vì sao?
a. Bạn A tham gia đóng góp ý kiến cho dự thảo Luật Trẻ em (sửa đổi).
b. Bạn B viết những tin ngắn tuyên truyền về Hiến pháp năm 2013 để đăng lên bản tin của phường nơi mình cư trú.
c. Ông Y yêu cầu được tiếp cận thông tin liên quan đến an ninh quốc gia.
d. Anh D liên hệ Toà soạn báo C để phản ánh tình hình ô nhiễm tiếng ổn ở địa bàn mình cư trú.
e. Mẹ của B không cho B tham gia các hoạt động tuyên truyền, phổ biến pháp luật về quyền tự do ngôn luận, báo chí và tiếp cận thông tin trên địa bàn sinh sống.
Lời giải:
- Trường hợp a. Hành vi tham gia đóng góp ý kiến cho dự thảo Luật Trẻ em (sửa đổi) của bạn A là phù hợp với quyền và nghĩa vụ của công dân trong thực hiện quyền tự do ngôn luận.
- Trường hợp b. Hành vi viết những tin ngắn tuyên truyền về Hiến pháp năm 2013 của bạn B để đăng lên bản tin của phường nơi mình cư trú là phù hợp với quy định về quyền và nghĩa vụ của công dân trong thực hiện quyền tự do báo chí.
- Trường hợp c. Hành vi yêu cầu được tiếp cận thông tin liên quan đến an ninh quốc gia của ông Y là không phù hợp với quy định về quyền tiếp cận thông tin của công dân vì đây là loại thông tin công dân không được tiếp cận.
- Trường hợp d. Hành vi liên hệ Toà soạn báo C để phản ánh tình trạng ô nhiễm tiếng ổn ở địa bàn mình cư trú của anh D là phù với với quy định về quyền tự do báo chí của công dân.
- Trường hợp e. Hành vi không cho B tham gia các hoạt động tuyên truyền, phổ biến pháp luật về quyền tự do ngôn luận, báo chí và tiếp cận thông tin trên địa bàn sinh sống của mẹ B là không phù hợp với quy định về quyền tự do ngôn luận vì mẹ B đã cản trở B thực hiện quyền của mình.
Luyện tập 3 SGK Kinh tế Pháp luật 11 Chân trời sáng tạo Bài 20 (trang 153): Em hãy thực hiện các bài tập sau:
a. Ông B yêu cầu Uỷ ban nhân dân huyện D cung cấp thông tin về quy hoạch đất đai và bảng giá đất trên địa bàn. Sau khi được cung cấp thông tin, ông B đã chỉnh sửa, làm sai lệch thông tin và chia sẻ cho nhiều người. Biết được sự việc, bà C khuyên ông nên dừng ngay những hành vi vi phạm nghĩa vụ công dân về tiếp cận thông tin. Nhưng ông B cho rằng những thông tin này đã cung cấp cho ông thì ông có quyền chỉnh sửa, thay đổi.
b. Nhằm phổ biến quy định về quyền tự do ngôn luận đến người dân, huyện Y triển khai tuyên truyền bằng các hình thức treo băng rồn, khẩu hiệu, phát tờ rơi. Sau các hoạt động này, người dân trên địa bàn đã hiểu rõ hơn về quyền tự do ngôn luận, qua đó, thực hiện tốt quy định pháp luật về quyền này.
Câu hỏi:
- Em hãy nhận xét, đánh giá về hành vi của các chủ thể trong hai trường hợp trên.
- Em hãy nêu một số hậu quả của hành vì vi phạm quyền tự do ngôn luận, báo chí và tiếp cận thông tin mà em biết.
Lời giải:
a. Trường hợp ông B yêu cầu cung cấp thông tin về quy hoạch đất đai và bảng giá đất trên địa bàn, sau đó chỉnh sửa thông tin và chia sẻ cho nhiều người là vi phạm nghĩa vụ công dân về tiếp cận thông tin, làm sai lệch thông tin và gây ra khó khăn trong việc đưa ra các quyết định về đất đai. Bà C đã đưa ra lời khuyên phù hợp để ông B dừng ngay hành vi vi phạm, tuy nhiên ông B không đồng ý và quan niệm sai lầm về việc chỉnh sửa thông tin đã được cung cấp.
b. Trường hợp Huyện Y triển khai các hoạt động tuyên truyền để phổ biến quy định về quyền tự do ngôn luận đến người dân là hoàn toàn phù hợp. Việc giải thích đầy đủ về quyền tự do ngôn luận giúp người dân hiểu rõ hơn về quyền của mình và thực hiện tốt hơn các quy định liên quan đến quyền tự do ngôn luận.
- Hậu quả của hành vi vi phạm quyền tự do ngôn luận, báo chí và tiếp cận thông tin tuỳ theo tính chất, mức độ có thể bị xử lí kỉ luật, xử lí hành chính, truy cứu trách nhiệm hình sự, nếu gây thiệt hại thì phải bồi thường.
Luyện tập 4 SGK Kinh tế Pháp luật 11 Chân trời sáng tạo Bài 20 (trang 154): Em hãy đọc trường hợp sau và thực hiện yêu cầu:
Qua tìm hiểu thông tin, bạn D (học sinh lớp 11) được biết báo M đang tuyển cộng tác viên cho mảng tin tức học đường. D đã mạnh dạn liên hệ với Toà soạn báo M và nhận được thư mời cộng tác. Từ đó, D đã có nhiều bài viết lan toả những thông tin tích cực về ngôi trường D đang theo học.
Câu hỏi:
- Em đánh giá về việc làm của bạn D.
- Em hãy kể ra ba hành vi tuân thủ quyền tự do ngôn luận, báo chí và tiếp cận thông tin mà em biết.
Lời giải:
- Bạn D chủ động liên hệ hợp tác với Toà soạn báo M cho mảng tin tức học đường và có nhiều bài viết lan toả những thông tin tích cực về ngôi trường D đang theo học là việc làm phù hợp với quy định pháp luật về quyền tự do ngôn luận, báo chí và tiếp cận thông tin.
- Ba hành vi tuân thủ quyền tự do ngôn luận, báo chí và tiếp cận thông tin
+ Học sinh chủ động tìm kiếm thông tin, tài liệu phục vụ cho học tập trên mạng internet;
+ Học sinh viết bài chia sẻ kinh nghiệm học ngoại ngữ tốt đăng lên mạng xã hội;
+ Học sinh viết bài, quay các clip quảng bá du lịch, ẩm thực địa phương đăng lên mạng...
Vận dụng
Vận dụng 1 SGK Kinh tế Pháp luật 11 Chân trời sáng tạo Bài 20 (trang 154): Em hãy sưu tầm một số hoạt động thể hiện việc thực hiện quyền và nghĩa vụ công dân về tự do ngôn luận, báo chí và tiếp cận thông tin ở địa phương nơi em sinh sốngTrả lời:
Một số hoạt động thể hiện việc thực hiện quyền và nghĩa vụ công dân về tự do ngôn luận, báo chí và tiếp cận thông tin ở địa phương mà em có thể sưu tầm:
1. Tham gia các cuộc hội thảo, tọa đàm về chủ đề tự do ngôn luận, báo chí và tiếp cận thông tin
2. Viết bài báo, đăng tải trên các trang mạng xã hội để chia sẻ thông tin, bình luận về các vấn đề đang diễn ra trong xã hội
3. Liên hệ với các tổ chức, cơ quan chức năng để hỏi, tìm kiếm thông tin liên quan đến các vấn đề mình quan tâm
4. Tổ chức các hoạt động như triển khai chiến dịch tuyên truyền về thông tin pháp luật, thông tin về quyền lợi của công dân, cải thiện năng lực phản biện của người dân đối với thông tin trái chiều trên mạng
5. Thường xuyên tham gia các diễn đàn, nhóm trao đổi trực tuyến để cập nhật, chia sẻ thông tin và thảo luận các vấn đề liên quan đến tự do ngôn luận, báo chí và tiếp cận thông tin.
Vận dụng 2 SGK Kinh tế Pháp luật 11 Chân trời sáng tạo Bài 20 (trang 154): Em hãy thực hiện những việc làm phù hợp với quy định của pháp luật về quyền và nghĩa vụ công dân về tự do ngôn luận, báo chí và tiếp cận thông tin và chia sẻ cùng các bạn
Trả lời:
+ Tìm kiếm thông tin, tài liệu phục vụ cho học tập trên mạng internet;
+ Đăng lên mạng xã hội những suy nghĩ, cảm xúc, kỉ niệm của bản thân,…
+ Viết bài, quay các clip quảng bá du lịch, ẩm thực địa phương đăng lên mạng...