Mở đầu
Câu hỏi SGK Sinh 11 Kết nối tri thức Bài 24 (trang 156): Các loài sinh vật có những hình thức sinh sản nào?Trả lời:
– Các hình thức sinh sản của các loài sinh vật gồm: Sinh sản vô tính và sinh sản hữu tính.
+ Sinh sản vô tính là hình thức sinh sản tạo ra cơ thể mới với các đặc điểm giống cá thể ban đầu mà không có sự đóng góp vật chất di truyền của cá thể khác.
+ Sinh sản hữu tính là hình thức sinh sản có sự kết hợp giữa giao tử đực và giao tử cái tạo thành hợp tử, hợp tử phát triển thành cơ thể mới.
II. Dấu hiệu đặc trưng của sinh sản
Dừng lại và suy ngẫmCâu hỏi SGK Sinh 11 Kết nối tri thức Bài 24 (trang 157): Phân biệt sinh sản vô tính với sinh sản hữu tính. Cho ví dụ một số thực vật và động vật sinh sản vô tính và sinh sản hữu tính.
Trả lời:
|
Tiêu chí |
Sinh sản vô tính |
Sinh sản hữu tính |
|
Khái niệm |
Là hình thức sinh sản tạo ra cơ thể mới với các đặc điểm giống cá thể ban đầu mà không có sự đóng góp vật chất di truyền của cá thể khác. |
Là hình thức sinh sản có sự kết hợp giữa giao tử đực và giao tử cái tạo thành hợp tử, hợp tử phát triển thành cơ thể mới. |
|
Cơ sở tế bào học |
Dựa trên cơ sở quá trình nguyên phân. |
Dựa trên cơ sở quá trình nguyên phân, giảm phân và thụ tinh. |
|
Đặc điểm di truyền |
Vật chất di truyền của các cơ thể con giống nhau và giống cơ thể mẹ. |
Vật chất di truyền của các cơ thể con được tái tổ hợp từ hai nguồn khác nhau nên có sự sai khác. |
|
Điều hòa sinh sản |
Được điều hòa chủ yếu bởi hệ thống kiểm soát chu kì tế bào. |
Được điều hòa bởi các hormone. |
|
Ý nghĩa |
Tạo ra các cá thể thích nghi với điều kiện sống ổn định. |
Tạo ra các cá thể thích nghi tốt với các điều kiện sống thay đổi. |
|
Ví dụ |
Thực vật: Cây chuối, gừng, hành, thuốc bỏng, rau má,… |
Thực vật: Bí ngô, dưa chuột, chanh, bưởi,… |
|
Động vật: Hải quỳ, bọt biển, thủy tức, sao biển, giun dẹp,… |
Động vật: Chim, ếch, cá, trâu, bò, mèo, gà,… |
IV. Các hình thức sinh sản ở sinh vật
Dừng lại và suy ngẫmCâu hỏi SGK Sinh 11 Kết nối tri thức Bài 24 (trang 158): Sinh sản vô tính và sinh sản hữu tính có vai trò như thế nào đối với sinh vật?
Trả lời:
– Sinh sản vô tính và sinh sản hữu tính có vai trò:
+ Đều tạo ra các thế hệ con cái, đảm bảo cho loài tiếp tục tồn tại và phát triển.
+ Sinh sản vô tính nhanh chóng tạo ra các cá thể mới có bộ nhiễm sắc thể đặc trưng cho loài trong điều kiện môi trường sống ổn định, thuận lợi.
+ Sinh sản hữu tính tạo ra các cá thể mới có bộ nhiễm sắc thể đặc trưng cho loài, đồng thời tạo ra các tổ hợp gene đa dạng, giúp sinh vật thích nghi với sự thay đổi của môi trường sống.
Luyện tập và vận dụng
Câu hỏi 1 SGK Sinh 11 Kết nối tri thức Bài 24 (trang 158): Cho biết ưu điểm và hạn chế của sinh sản vô tính, sinh sản hữu tính.Trả lời:
|
|
Sinh sản vô tính |
Sinh sản hữu tính |
|
Ưu điểm |
– Con sinh ra có vật chất di truyền giống hệt mẹ. – Chỉ cần một cơ thể ban đầu. – Các cả thể sống độc lập vẫn có thể tạo ra đời con → Có lợi trong trường hợp mật độ cá thể thấp. |
– Đa dạng về mặt di truyền, đa dạng về tính trạng cá thể. – Tăng khả năng thích nghi với sự thay đổi của môi trường sống. |
|
Hạn chế |
– Không đa dạng về di truyền. – Khi điều kiện sống thay đổi dễ chết hàng loạt .
|
– Cần có sự kết hợp của giao tử đực và giao tử cái. – Khó duy trì được số lượng cá thể của loài khi mật độ cá thể quá thấp. |
Trả lời:
- Qua một số thế hệ, những giống cây trồng thụ phấn chéo như lúa, ngô thường bị phân hóa thành nhiều dòng với những đặc điểm khác nhau. Nguyên nhân là do hạt phấn của những cây này có thể thụ phấn cho cây khác (nhờ tác nhân gió, côn trùng,..). Lúc này, sự kết hợp ngẫu nhiên của các vật chất di truyền sẽ tạo ta các tổ hợp gene mới, phân hoá thành nhiều dòng với những đặc điểm khác nhau.