BÁO CÁO THỰC HÀNH
1. Mục đích
- Quan sát được quá trình biến thái ở bướm
- Quán sát quá trình biến thái ở ếch
2. Kết quả và giải thích
Câu hỏi:
- So sánh hình thái của sâu bướm, nhộng và bướm trưởng thành.
- So sánh trạng thái nòng nọc ếch vè ếch trưởng thành.
- Kết luận về kiểu biến thái của các sinh vật đã quan sát.
Trả lời:
- So sánh hình thái của sâu bướm, nhộng và bướm trưởng thành.
|
Sâu bướm |
Nhộng |
Bướm trưởng thành |
|
Sâu bướm thường dài và thon, không có cánh, có thể có các chân nhỏ hoặc không có chân, có hàm để ăn lá cây. Chúng có thể có nhiều màu sắc khác nhau tùy loài. |
Nhộng được bao bọc trong kén, thường có màu vàng nhạt, trắng hoặc xanh, ở trạng thái tiềm sinh không cử động, không ăn, các phần phụ còn ngắn, mềm và luôn xếp gọn về mặt bụng. |
Có cánh, có thể bay, có chi, có vòi hút, cánh thường có nhiều màu sắc và hoa văn. |
- So sánh trạng thái nòng nọc ếch và ếch trưởng thành.
|
Nòng nọc |
Ếch trưởng thành |
|
Sống dưới nước, không có chi, có mang ngoài để hô hấp và có đuôi để bơi. |
Sống dưới nước và trên cạn, có 4 chi để di chuyển, hô hấp bằng phổi và da. |
- Kết luận về kiểu biến thái của các sinh vật đã quan sát: Bướm và ếch có kiểu biến thái hoàn hoàn, do quá trình phát triển mà ấu trùng có hình thái, cấu tạo và sinh lí rất khác với con trưởng thành.
3. Trả lời câu hỏi
Câu hỏi: a) Phát triển của bướm và ếch thuộc kiểu nào? Giải thích.
Trả lời:
– Bướm và ếch là hai loài sinh trưởng và phát triển thuộc kiểu biến thái hoàn toàn:
+ Ấu trùng có hình thái và cấu trúc rất khác với con trưởng thành.
+ Sâu bướm và nòng nọc có hình thái và cấu tạo rất khác so với bướm và ếch trưởng thành.
– Trải qua nhiều lần lột xác, sâu bướm biến đổi thành nhộng (nhộng là giai đoạn biến đổi gần như toàn bộ cơ thể, các mô, cơ quan cũ của sâu tiêu biến đi đồng thời các mô, cơ quan mới hình thành), sau đó thành bướm. Do đó, bướm chui ra từ kén có hình dạng và cấu tạo khác hẳn với sâu bướm
– Vòng đời của ếch có thể tóm gọn lại như sau: Trứng ếch → Nòng nọc → Nòng nọc có chân → Ếch con → Ếch trưởng thành.
Câu hỏi: b) Các giai đoạn phát triển của bướm và ếch thể hiện khía cạnh tiến hoá thích nghi như thế nào?
Trả lời:
* Ở bướm, mỗi giai đoạn cấu tạo và sinh lí biến đổi phù hợp với chức năng sinh lí khác nhau:
– Ở giai đoạn sâu bướm có cấu tạo và sinh lí thích nghi với việc ăn lá cây giúp tích lũy dinh dưỡng, trong ống tiêu hóa của sâu có các enzyme thủy phân protein, lipid và cacbohydrate thành các chất dễ hấp thụ.
– Giai đoạn nhộng là thời điểm sự chuyển hóa bên trong diễn ra mạnh mẽ nhất giúp cho việc chuyển đổi sâu thành bướm. Giai đoạn nhộng giúp ầu trùng bướm trải qua điều kiện môi trường sống khó khăn như lạnh giá, thiếu thức ăn,….
– Giai đoạn bướm thích nghi với chức năng sinh sản. Trong ống tiêu hóa chỉ có enzyme sucrase tiêu hóa đường sucrose, nên chúng sống bằng mật hoa.
* Ở ếch, sự phát triển qua biến thái hoàn toàn mang tính chất thích nghi để duy trì sự tồn tại của loài đối với điều kiện khác nhau của môi trường sống:
– Vào đầu mùa hạ, ngay sau cơn mưa lớn là mùa ếch đẻ trứng. Giai đoạn nòng nọc sống trong nước, chúng có đuôi để bơi, không có chi, có mang ngoài để hô hấp.
– Đến mùa đông, nòng nọc đã phát triển thành ếch trưởng thành để chống chọi lại với những điều kiện khắc nghiệt của môi trường. Các mô, cơ quan cũ của nòng nọc (mang ngoài, đuôi,…) tiêu biến dần đi, chúng hô hấp bằng phổi và da, có bốn chi để di chuyển. Đồng thời, các mô cơ quan mới hình thành, thức ăn chủ yếu là các loại tảo, côn trùng và ấu trùng của các loài động vật khác.