Mở đầu
Câu hỏi SGK Sinh 11 Kết nối tri thức Bài 28 (trang 183): Trong cơ thể thực vật cũng như động vật diễn ra rất nhiều quá trình sinh lí. Các quá trình sinh lí trong cơ thể diễn ra như thế nào?Trả lời:
Trong cơ thể thực vật cũng như động vật diễn ra rất nhiều quá trình sinh lí:
– Trong cơ thể thực vật: Quá trình trao đổi nước, dinh dưỡng khoáng, hô hấp, quang hợp, … đều có sự liên quan mật thiết với nhau, sản phẩm của quá trình này là nguyên liệu của quá trình khác để đảm bảo cho sự hoạt động thống nhất của cơ thể. Bất kì quá trình sinh lí nào thay đổi đều ảnh hưởng đến quá trình sinh lí khác.
– Trong cơ thể động vật diễn ra nhiều quá trình sinh lí như tiêu hóa, hô hấp, bài tiết, tuần hoàn,… Các quá trình sinh lí diễn ra mật thiết với nhau, quá trình sinh lí của cơ quan, hệ cơ quan này sẽ ảnh hưởng đến quá trình sinh lí của cơ quan, hệ cơ quan khác và đều chịu sự điều khiển, điều hòa, phối hợp hoạt động của hệ thần kinh và hệ nội tiết.
I. Mối quan hệ giữa các quá trình sinh lí trong cơ thể thực vật
Dừng lại và suy ngẫmCâu hỏi SGK Sinh 11 Kết nối tri thức Bài 28 (trang 184): Nghiên cứu Hình 28.1, trình bày mối quan hệ giữa:
- Quang hợp và hô hấp.
- Hấp thụ nước và thoát hơi nước.
– Mối quan hệ giữa Quang hợp và hô hấp:
+ Quang hợp là quá trình lá cây tổng hợp chất hữu cơ, tích lũy năng lượng từ CO2 và nước nhờ có diệp lục và sử dụng ánh sáng. Hô hấp là quá trình sử dụng CO2 phân giải chất hữu cơ giải phóng năng lượng cung cấp cho hoạt động sống cúa cơ thể, đồng thời thải ra khí CO2 và nước. Đây là hai quá trình hoàn toàn trái ngược nhau nhưng lại liên quan chặt chẽ đến nhau.
+ Quang hợp cũng không thể thực hiện được, nếu không có năng lượng do trình hô hấp giải phóng. Ngược lại, hô hấp sẽ không thực hiện được, nếu không có chất hữu cơ do quang hợp tạo ra.
– Hấp thụ nước và thoát hơi nước:
+ Hấp thụ nước là quá trình rễ cây hút vào một lượng nước cần thiết cho cây, cây hấp thụ nước vào mạch gỗ sau đó nhờ các lực liên kết giữa nước với dòng mạch gỗ đã giúp đưa các chất dinh dưỡng khoáng vận chuyển lên thân và lá để cung cấp cho các hoạt động sống của cây.
+ Thoát hơi nước là quá trình nước thoát ra qua bề mặt lá để làm giảm nhiệt độ trên về mặt lá…Hai quá trình này có mối liên hệ chặt chẽ với nhau. Quá trình hấp thụ nước càng mạnh thì việc thoát hơi nước cũng diễn ra càng thuận lợi. Quá trình thoát hơi nước ở lá tạo ra lực hút nước và chất khoáng từ rễ lên thân và lên lá. Nếu cây không hấp thụ được nước thì cây sẽ chết khô do không có lượng nước bù vào sau khi thoát hơi nước.
II. Mối quan hệ giữa các quá trình sinh lí trong cơ thể động vật
Dừng lại và suy ngẫmCâu hỏi SGK Sinh 11 Kết nối tri thức Bài 28 (trang 184): Nghiên cứu Hình 28.2, nêu mối quan hệ giữa:
- Tuần hoàn và bài tiết.
- Tiêu hóa và tuần hoàn.
– Hệ tuần hoàn và hệ bài tiết có mối quan hệ chặt chẽ, mật thiết với nhau. Hệ tuần hoàn vận chuyển chất dinh dưỡng, khí oxygen tới các cơ quan của hệ bài tiết, giúp các cơ quan thực hiện tốt chức năng. Hệ tuần hoàn mang các chất thải của quá trình trao đổi chất đến các cơ quan bài tiết. Hệ bài tiết giúp thải các chất cặn bã, chất thừa trong trao đổi chất của tất cả các hệ cơ quan ra môi trường ngoài thông qua hệ tuần hoàn.
– Hệ tiêu hóa lấy thức ăn từ môi trường và biến đổi chúng thành các chất dinh dưỡng để cung cấp cho tất cả các cơ quan của cơ thể thông qua hệ tuần hoàn. Hệ tuần hoàn mang các chất thải của của quá trình trao đổi chất của cơ quan tiêu hóa (như CO2, các chất thải,…) đến các cơ quan bài tiết.
Luyện tập và vận dụng
Câu hỏi 1 SGK Sinh 11 Kết nối tri thức Bài 28 (trang 184): Hệ thống mở là gì? Tại sao nói cơ thể thực vật và động vật là những hệ thống mở, tự điều chỉnh?Trả lời:
– Hệ thống mở là hệ thống có sự trao đổi năng lượng, vật chất và thông tin với môi trường xung quanh.
– Cơ thể thực vật và động vật là những hệ thống mở và tự điều chỉnh, vì giữa chúng và môi trường sống có sự trao đổi chất và năng lượng. Mọi cấp độ tổ chức sống từ thấp đến cao đều có các cơ chế tự điều chỉnh để đảm bảo duy trì và điều hòa sự cân bằng trong hệ thống giúp hệ thống cân bằng và phát triển.
Câu hỏi 2 SGK Sinh 11 Kết nối tri thức Bài 28 (trang 184): Dựa vào mối liên quan giữa các quá trình sinh lí trong cơ thể, giải thích nhận định cơ thể thực vật hoặc động vật là một thể thống nhất.
Trả lời:
- Trong cơ thể sinh vật, các quá trình sinh lí luôn tác động qua lại và có mối quan hệ mật thiết với nhau. Quá trình này hỗ trợ cho sự hoạt động của quá trình khác đảm bảo cho cơ thể sinh trưởng và phát triển, sinh sản và cảm ứng. Ngược lại, các quá trình sinh trưởng, phát triển, sinh sản và cảm ứng có tác động trở lại đối với quá trình trao đổi chất và chuyển hóa năng lượng trong cơ thể sinh vật. Sự phối hợp nhịp nhàng giữa các quá trình đã giúp duy trì các hoạt động sống cho cơ thể thực vật. Vì vậy, có thể khẳng định rằng: “Cơ thể thực vật hoặc động vật luôn là một thể thống nhất”. Bất cứ quá trình sinh lí nào thay đổi đều ảnh hưởng đến quá trình sinh lí khác.