Mở đầu
Câu hỏi mở đầu SGK Khoa học tự nhiên 8 Kết nối tri thức Bài 43 (trang 177): Trong một khoảng không gian xác định có nhiều quần thể cùng tồn tại tạo nên một cấp độ tổ chức sống cao hơn, đó là quần xã sinh vật. Quần xã sinh vật là gì và có những đặc trưng cơ bản nào?
Trả lời:
- Quần xã sinh vật là một tập hợp các quần thể sinh vật thuộc nhiều loài khác nhau, cùng sống trong một không gian và thời gian nhất định.
- Các đặc trưng cơ bản của quần xã gồm: độ đa dạng và thành phần loài trong quần xã.
I. Khái niệm quần xã sinh vật
Câu hỏi 1 SGK Khoa học tự nhiên 8 Kết nối tri thức Bài 43 (trang 177): Kể tên một số quần thể có trong Hình 43.1.
Trả lời:
- Một số quần thể có trong Hình 43.1: Quần thể hoa sen, quần thể vịt, quần thể rong, quần thể cua, quần thể cá rô phi, quần thể chuồn chuồn, quần thể bướm,…
Câu hỏi 2 SGK Khoa học tự nhiên 8 Kết nối tri thức Bài 43 (trang 177): Lấy thêm ví dụ về quần xã sinh vật và chỉ ra các thành phần quần thể trong quần xã đó.
Trả lời:
* Ruộng lúa
– Ruộng lúa là một quần xã sinh vật, gồm có các quần thể như: lúa, cỏ, giun đất, vi sinh vật,…
+ Lúa che mát, chắn bớt gió cho cỏ.
+ Cỏ che mát, giữ ẩm cho gốc lúa, đồng thời cạnh tranh chất dinh dưỡng trong đất với gốc lúa.
+ Lúa, cỏ giữ cho đất ẩm, có nhiệt độ thích hợp cho hệ vi sinh vật phát triển.
+ Giun đất làm tơi xốp cho lúa, cỏ.
+ Vi sinh vật biến đổi xác thực vật, động vật thành chất mùn cho cỏ và lúa.
* Rừng mưa nhiệt đới
+ Quần thể dương xỉ, quần thể vẹt, quần thể quần thể bướm, quần thể rắn, quần thể lười, quần thể báo, quần thể nhện, …
* Quần xã sa mạc
+ Quần thể xương rồng, quần thể đại bàng, quần thể rắn, quần thể cú, quần thể thằn lằn …
* Rừng dừa
– Rừng dừa là một quần xã, gồm có các quần thể: dừa, chuối, cỏ, bọ dừa, giun đất, vi sinh vật…
II. Một số đặc trưng cơ bản của quần xã
Câu hỏi SGK Khoa học tự nhiên 8 Kết nối tri thức Bài 43 (trang 178): Hãy sắp xếp các quần xã trong hình 43.2 theo thứ tự giảm dần về độ đa dạng. Tại sao lại có sự khác biệt lớn về độ đa dạng giữa các quần xã này?
Trả lời:
- Thứ tự giảm dần về độ đa dạng của các quần xã trong hình là: quần xã rừng nhiệt đới (b) → quần xã rừng ôn đới (c) → quần xã đồng cỏ (a) → quần xã sa mạc (d).
- Sự khác biệt lớn về độ đa dạng giữa các quần xã này chủ yếu là do điều kiện khí hậu khác nhau ở mỗi vùng:
+ Rừng mưa nhiệt đới có khí hậu nóng ẩm, tương đối ổn định thích hợp với sự sinh trưởng và phát triển của nhiều loài sinh vật nên có độ đa dạng cao.
+ Ngược lại, sa mạc có khí hậu nắng hạn khắc nghiệt dẫn đến có ít loài sinh vật có thể thích nghi để sinh trưởng và phát triển nên có độ đa dạng thấp.
Câu hỏi 1 SGK Khoa học tự nhiên 8 Kết nối tri thức Bài 43 (trang 179): Lấy ví dụ về loài ưu thế trong quần xã.
Trả lời:
– Ví dụ về loài ưu thế trong quần xã:
+ Lúa là loài ưu thế trong quần xã ruộng lúa;
+ Một số loài như cây Sồi xanh, thành ngạch là loài ưu thế trong quần xã rừng ở Vườn quốc gia Ba Vì,…
+ Bò rừng Bison là loài chiếm ưu thế trong quần xã đồng cỏ lớn ở Bắc Mỹ;…
+ Chim cánh cụt là loài chiếm ưu thế ở Bắc Cực dựa vào số lượng đông.
Câu hỏi 2 SGK Khoa học tự nhiên 8 Kết nối tri thức Bài 43 (trang 179): Cho các loài sinh vật gồm lim xanh, gấu trắng, bò, lạc đà, lúa nước, đước. Em hãy xác định loài đặc trưng tương ứng với các quần xã sinh vật: bắc cực. sa mạc, rừng ngập mặn.
Trả lời:
- Loài đặc trưng của quần xã sinh vật bắc cực: gấu trắng.
- Loài đặc trưng của quần xã sinh vật sa mạc: lạc đà.
- Loài đặc trưng của quần xã sinh vật rừng ngập mặn: đước.
III. Bảo vệ đa dạng sinh học trong quần xã
Hoạt động SGK Khoa học tự nhiên 8 Kết nối tri thức Bài 43 (trang 179): Đọc thông tin và thảo luận nhóm về hiệu quả của các biện pháp dưới đây trong việc bảo vệ đa dạng sinh học trong quần xã.
1. Bảo vệ môi trường sống của các loài trong quần xã.
2. Cấm săn bắn động vật hoang dã có nguy cơ tuyệt chủng.
3. Trồng rừng ngập mặn ven biển.
4. Phòng chống cháy rừng.
Trả lời:
