Giải Khoa học tự nhiên 8 Kết nối tri thức Bài 44: Hệ sinh thái

Mở đầu

Câu hỏi mở đầu SGK Khoa học tự nhiên 8 Kết nối tri thức Bài 44 (trang 180): Một khu rừng hay bể cá cảnh trong hình bên đều được xem là một hệ sinh thái. Vậy, hệ sinh thái là gì?

Trả lời:

- Hệ sinh thái là một hệ thống bao gồm quần xã sinh vật và môi trường sống của chúng.

I. Hệ sinh thái

1. Khái niệm hệ sinh thái

Câu hỏi SGK Khoa học tự nhiên 8 Kết nối tri thức Bài 44 (trang 180): Em hãy lấy ví dụ về hệ sinh thái

Trả lời:

- Hệ sinh thái rừng nhiệt đới, hoang mạc, sa mạc, thảo nguyên, savan đồng cỏ, rừng thông phương Bắc, rừng ôn đới, đồng rêu hàn đới,...

2. Thành phần cấu trúc của hệ sinh thái

Hoạt động 1 SGK Khoa học tự nhiên 8 Kết nối tri thức Bài 44 (trang 181): Đọc thông tin trên và quan sát Hình 44.1, phân tích thành phần của một hệ sinh thái.

Trả lời:

* Thành phần của hệ sinh thái gồm có:

– Thành phần vô sinh: các nhân tố vô sinh như ánh sáng, độ ẩm, nhiệt độ, …

– Thành phần hữu sinh: gồm các loài sinh vật trong quần xã được chia thành 3 nhóm:

+ Sinh vật sản xuất: là các sinh vật có khả năng sử dụng quang năng để tổng hợp nên chất hữu cơ. Ví dụ: các loài thực vật, tảo,…

+ Sinh vật tiêu thụ: là những sinh vật không có khả năng tự tổng hợp nên chất hữu cơ, chúng lấy chất hữu cơ từ thức ăn. Ví dụ: động vật ăn thực vật, động vật ăn động vật, động vật ăn tạp,…

+ Sinh vật phân giải: là những sinh vật có chức năng phân giải xác và chất thải của sinh vật thành chất vô cơ. Ví dụ: nấm, hầu hết vi khuẩn,…

Hoạt động 2 SGK Khoa học tự nhiên 8 Kết nối tri thức Bài 44 (trang 181): Em hãy lấy ví dụ các loài sinh vật thuộc nhóm sinh vật sản xuất, sinh vật tiêu thụ và sinh vật phân giải trong một hệ sinh thái.

Trả lời:

- Sinh vật sản xuất: cây phượng, cây chuối, cây dương xỉ, cây sồi,…

- Sinh vật tiêu thụ: sâu ăn lá, thỏ, nai, hổ, chim, voi,…

- Sinh vật phân giải: nấm, vi khuẩn,…

3. Các kiểu hệ sinh thái

Câu hỏi SGK Khoa học tự nhiên 8 Kết nối tri thức Bài 44 (trang 182): Cho các hệ sinh thái sau: hệ sinh thái đồng cỏ, hệ sinh thái suối, hệ sinh thái rừng lá rộng ôn đới, hệ sinh thái rừng ngập mặn, hệ sinh thái ruộng bậc thang, hệ sinh thái rạn san hô. Em hãy sắp xếp các dạng sinh thái trên vào kiểu dạng sinh thái phù hợp.

Trả lời:

- Hệ sinh thái tự nhiên: hệ sinh thái đồng cỏ, hệ sinh thái suối, hệ sinh thái rừng lá rộng ôn đới, hệ sinh thái rừng ngập mặn, hệ sinh thái rạn san hô. 

- Hệ sinh thái nhân tạo: hệ sinh thái ruộng bậc thang.

II. Trao đổi chất và chuyển hóa năng lượng trong hệ sinh thái

Câu hỏi SGK Khoa học tự nhiên 8 Kết nối tri thức Bài 44 (trang 182): Quan sát hình 44.3, phân tích mối quan hệ dinh dưỡng giữa châu chấu và các sinh vật đứng trước và sau nó trong chuỗi thức ăn.

Trả lời:

– Trong chuỗi thức ăn, thông qua quá trình trao đổi chất và chuyển hóa năng lượng, các loài sinh vật có mối quan hệ chặt chẽ với nhau. Các sinh vật sản xuất là thức ăn của các sinh vật tiêu thụ ăn thực vật, đồng thời là thức ăn của loài sinh vật phía sau.

+ Ví dụ: Cỏ là thức ăn cho châu chấu, châu chấu là thức ăn của ếch.

Câu hỏi: Lấy ví dụ và vẽ sơ đồ về lưới thức ăn.

* Tham khảo: 

Câu hỏi SGK Khoa học tự nhiên 8 Kết nối tri thức Bài 44 (trang 182): Quan sát hình 44.3, cho biết đây là tháp sinh thái nào?

Trả lời:

- Hình 44.3 là tháp số lượng

IV. Thực hành: Điều tra thành phần quần xã sinh vật trong hệ sinh thái

Câu hỏi SGK Khoa học tự nhiên 8 Kết nối tri thức Bài 44 (trang 184): Phân tích mối quan hệ giữa các sinh vật quan sát được trong hệ sinh thái.

Trả lời:

- Trong hệ sinh thái đồng ruộng, các loài sinh vật có mối quan hệ chặt chẽ thông qua quá trình trao đổi chất và chuyển hóa năng lượng.

- Cụ thể, các sinh vật sản xuất là thức ăn của các sinh vật tiêu thụ ăn thực vật; các sinh vật tiêu thụ ăn thực vật lại trở thành thức ăn của các sinh vật tiêu thụ ăn động vật hoặc ăn tạp; các sinh vật phân giải thực hiện chức năng phân giải xác và chất thải của tất cả các sinh vật thành chất vô cơ trả lại môi trường.