Mở đầu
Câu hỏi mở đầu SGK Khoa học tự nhiên 8 Kết nối tri thức Bài 47 (trang 191): Năm 1972, lần đầu tiên Liên hợp quốc tổ chức Hội nghị về Môi trường con người phản ánh tính cấp bách đối với một số vấn đề môi trường trên toàn cầu. Môi trường sống của con người đang bị đe dọa như thế nào? Cần có những biện pháp gì để bảo vệ môi trường?
Trả lời:
- Môi trường sống của con người đang bị đe dọa nghiêm trọng:chất thải được thải ra môi trường gây nên tình trạng ô nhiễm môi trường ở mức báo động cao; các khu rừng đang dần bị phá hủy gây nên sự biến đổi khí hậu trên toàn cầu và sự suy giảm đa dạng sinh học …
- Những biện pháp bảo vệ môi trường:
+ Hạn chế ô nhiễm môi trường: xử lí rác thải sinh hoạt và từ nhà máy trước khi thải ra môi trường; hạn chế sử dụng hóa chất gây ô nhiễm môi trường trong sản xuất, thay thế bằng thuốc có nguồn gốc sinh học; hạn chế sử dụng phương tiện giao thông cá nhân, sử dụng các nguồn năng lượng tái tạo;…
+ Trồng cây gây rừng và phòng chống cháy rừng.
+ Tăng cường công tác tuyên truyền và giáo dục để nâng cao hiểu biết và ý thức của mọi người trong việc bảo vệ môi trường.
I. Tác động của con người đối với môi trường qua các thời kì phát triển xã hội
2. Thời kì xã hội công nghiệp - Khoa học tự nhiên 8 Kết nối tri thức Bài 47
Câu hỏi SGK Khoa học tự nhiên 8 Kết nối tri thức Bài 47 (trang 191): Phân tích tác động của các hoạt động dưới đây đến môi trường trong thời kì xã hội nông nghiệp.
a) Cày, xới đất canh tác.
b) Định cư tại một khu vực nhất định.
c) Thuần hóa cây dại, thú hoang thành cây trồng, vật nuôi.
d) Xây dựng hệ thống kênh, mương,… để tưới tiêu nước.
Trả lời:
|
Hoạt động |
Tác động của hoạt động |
|
Cày, xới đất canh tác |
Làm thay đổi kết cấu đất và nước ở tầng mặt, có thể làm đất bị khô cằn và suy giảm độ màu mỡ. |
|
Định cư tại một khu vực nhất định |
Rừng bị chuyển đổi thành các khu dân cư và khu sản xuất nông nghiệp → Làm thay đổi kết cấu đất, giảm sự đa dạng sinh thái, môi trường bị suy thoái do các hoạt động của con người. |
|
Thuần hóa cây dại, thú hoang thành cây trồng, vật nuôi |
Việc này đem lại lợi ích là hình thành các hệ sinh thái trồng trọt, tích lũy nhiều giống cây trồng và vật nuôi. |
|
Xây dựng hệ thống kênh, mương,… để tưới tiêu nước |
Tác động đến hệ sinh thái tự nhiên trong khu vực; mực nước ngầm cao trong mùa mưa gây ra hiện tượng ngập úng;… |
3. Thời kì xã hội công nghiệp và hậu công nghiệp
Hoạt động SGK Khoa học tự nhiên 8 Kết nối tri thức Bài 47 (trang 192): Đọc các thông tin trên và quan sát Hình 47.1, thảo luận để thực hiện các yêu cầu sau:
1. Trình bày tác động của hoạt động trồng trọt đến môi trường qua các thời kì phát triển xã hội.
2. Liệt kê một số hoạt động của con người trong các thời kì phát triển xã hội làm suy thoái hoặc có tác dụng bảo vệ, cải tạo môi trường tự nhiên.
Trả lời:
– Thời kì nguyên thuỷ: Con người biết dùng lửa để nấu nướng thức ăn, sưởi ấm và xua đuổi thú dữ. Con người đã đốt lửa dồn thú dữ vào những hố sâu để bắt, làm cho nhiều cánh rừng rộng lớn.
– Thời kìa xã hội nông nghiệp: Con người đã biết tới việc chặt phá và đốt rừng lấy đất canh tác, đem lại lợi ích là hình thành các hệ sinh thái trồng trọt, tích lũy nhiều giống cây trồng. Tuy nhiên cũng làm thay đổi đất và nước ở tầng mặt, khiến nhiều vùng đất bị khô cằn và suy giảm độ màu mỡ.
– Thời kì xã hội công nghiệp: Dựa vào các loại máy bóc; nguồn nguyên, nhiên liệu, vật liệu, năng lượng,…con người đã bắt đầu cơ giới hóa hoạt động trồng trọt làm tác động mạnh mẽ tới môi trường sống; thuốc trừ sâu và phân bón cũng được sử dụng nhiều cũng gây ô nhiễm môi trường..
* Một số hoạt động của con người trong các thời kì phát triển xã hội
II. Ô nhiễm môi trường
Câu hỏi 1 SGK Khoa học tự nhiên 8 Kết nối tri thức Bài 47 (trang 193): Đọc thông tin và quan sát Hình 47.2, chỉ ra một số nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường.
Trả lời:
* Một số nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường:
- Do hóa chất bảo vệ thực vật
- Do khí thải, chất thải từ hoạt động công nghiệp và sinh hoạt
- Do các chất phóng xạ
- Do các chất thải không được thu gom và xử lí đúng cách khiến vi sinh vật gây bệnh phát triển mạnh
Câu hỏi 2 SGK Khoa học tự nhiên 8 Kết nối tri thức Bài 47 (trang 193): Những hoạt động nào tại trường học, gia đình và địa phương em có thể gây ô nhiễm môi trường
Trả lời:
– Tại trường học:
+ Sử dụng lượng lớn giấy và vật liệu không tái chế.
+ Rò rỉ hóa chất từ phòng thí nghiệm hoặc xử lý rác không đúng cách.
– Tại gia đình:
+ Sử dụng năng lượng quá mức, đặc biệt là từ các nguồn năng lượng không bền vững như than, dầu mỏ.
+ Sử dụng sản phẩm gia đình chứa hóa chất độc hại và không thân thiện với môi trường.
+ Làm sạch bằng các chất tẩy rửa có thể gây hại cho môi trường.
– Tại địa phương:
+ Giao thông không hiệu quả, gây ra lượng lớn khí thải từ phương tiện di chuyển.
+ Xả rác thải sinh hoạt, rác thải từ hoạt động trồng trọt và hoạt động công nghiệp ra môi trường.
+ Rác thải không đúng cách, không tái chế hoặc xử lý.
Hoạt động SGK Khoa học tự nhiên 8 Kết nối tri thức Bài 47 (trang 193): Đọc thông tin, thảo luận và làm việc theo nhóm để thực hiện các yêu cầu sau:
1. Điều tra về tình trạng ô nhiễm môi trường ở địa phương, nêu các biểu hiện và tìm hiểu nguyên nhân gây ra tình trạng đó rồi hoàn thành thông tin theo mẫu Bảng 47.1.
2. Dựa vào kết quả điều tra và những kiến thức đã học, em hãy đề xuất các biện pháp hạn chế ô nhiễm môi trường ở địa phương và cho biết việc phân loại rác thải từ gia đình giúp ích gì trong việc hạn chế ô nhiễm môi trường.
Trả lời:
1. Tình trạng ô nhiễm môi trường ở địa phương, các biểu hiện và nguyên nhân
|
Môi trường ô nhiễm |
Biểu hiện |
Nguyên nhân |
|
Môi trường nước |
Nước ở các khu kênh, mương có màu lạ (màu đen, nâu đỏ,…), có mùi hôi thối, xuất hiện váng, bọt khí, nhiều sinh vật sống trong nước bị chết,… |
Do nước thải sinh hoạt, trồng trọt và các khu công nghiệp chưa qua xử lí thải ra môi trường; do xả rác thải rắn vào môi trường; do sử dụng các hóa chất bảo vệ thực vật;… |
|
Môi trường đất |
Đất bị khô cằn, có màu sắc không đều, có màu hơi vàng hoặc cam,… |
Do sử dụng hóa chất bảo vệ thực vật; do bị nhiễm mặn; do rác thải sinh hoạt và hoạt động sản xuất;… |
|
Môi trường không khí |
Không khí có mùi bất thường (hôi thối, mùi khai, hắc,…); bụi bẩn xuất hiện trên bề mặt các vật dụng; màu sắc không khí xung quanh xám hoặc như màu khói; giảm tầm nhìn;… |
Do khí thải từ hoạt động của phương tiện giao thông và các khu công nghiệp; do đốt phế, phụ phẩm từ hoạt động nông nghiệp; do cháy rừng; do quá trình đun nấu trong các hộ gia đình;… |
2. Một số biện pháp hạn chế ô nhiễm môi trường ở địa phương:
Trả lời:
* Một số biện pháp hạn chế ô nhiễm môi trường ở địa phương:
+ Sử dụng năng lượng tái tạo và hiệu quả.
+ Tăng cường sử dụng sản phẩm tái chế và thân thiện với môi trường.
+ Tham gia vào các chiến dịch làm sạch địa phương và tái chế rác thải.
+ Giáo dục cộng đồng về ý thức bảo vệ môi trường và ưu tiên sử dụng nguồn lực bền vững.
+ Tận dụng ánh sáng mặt trời,…
=> Việc phân loại rác thải từ gia đình giúp nâng cao hiệu quả xử lí rác thải, vừa mang lại lợi ích bảo vệ môi trường, giảm chi phí cho công tác thu gom và xử lí rác thải, từ đó rác thải được tái chế và xử lí tốt và tiết kiệm tài nguyên. Nếu các gia đình luôn có ý thức phân loại rác thải sẽ mang lại lợi ích lớn cho cộng đồng, góp phần bảo vệ môi trường xanh, sạch hơn.
III. Biến đổi khí hậu
Câu hỏi SGK Khoa học tự nhiên 8 Kết nối tri thức Bài 47 (trang 194): Em hãy đề xuất thêm các biện pháp thích ứng với biến đổi khí hậu có thể thực hiện ở địa phương
Trả lời:
– Xây dựng cơ sở hạ tầng chống ngập.
– Trồng cây xanh và bảo tồn rừng.
– Đẩy mạnh các biện pháp phòng chống thiên tai nhằm giảm thiểu tối đa thiệt hại về người và của.
– Thực hiện chiến dịch tái chế và giảm rác thải.
– Quy hoạch các khu dân cư để thích ứng với biến đổi khí hậu.
– Khuyến khích sử dụng năng lượng tái tạo.
– Tổ chức chiến dịch thông tin và giáo dục cộng đồng.