Mở đầu (trang 83) Sinh 12 Kết nối tri thức Bài 16: Năng lực học tập của mỗi người là do gene hay do môi trường quyết định?
Trả lời:
- Năng lực học tập của mỗi người là kết quả của sự tương tác giữa kiểu gene và môi trường.
I. Mối quan hệ giữa kiểu gene và môi trường
Câu hỏi 1 (trang 85) Sinh 12 Kết nối tri thức Bài 16: Có phát biểu cho rằng: “Tính trạng được di truyền trực tiếp từ bố, mẹ cho các con”. Phát biểu đó đúng hay sai? Giải thích.
- Phát biểu “Tính trạng được di truyền trực tiếp từ bố, mẹ cho các con” là sai.
- Giải thích: Bố mẹ không truyền cho con các kiểu hình có sẵn mà chỉ truyền cho con kiểu gene quy định mức phản ứng. Kiểu gene chỉ cung cấp thông tin tạo ra sản phẩm, nhưng sản phẩm có được tạo ra hay không, số lượng nhiều hay ít, chất lượng và số lượng có đảm bảo không còn phụ thuộc vào điều kiện môi trường cụ thể. Điều đó lí giải tại sao có những đặc điểm con cái giống bố mẹ nhưng cũng có những đặc điểm con cái khác bố mẹ.
Câu hỏi 2 (trang 85) Sinh 12 Kết nối tri thức Bài 16: Thế nào là mức phản ứng? Cho ví dụ minh hoạ.
Trả lời:
Tập hợp các kiểu hình của cùng một kiểu gene được gọi là mức phản ứng của kiểu gene.
Ví dụ:
Ruồi giấm có kiểu gene đột biến đồng hợp làm cánh bị tiêu biến (cánh cụt), tuy nhiên nếu ấu trùng được nuôi trong điều kiện nhiệt độ dưới 29C° thì có cánh cụt, trong khi ấu trùng có cùng kiểu gene được nuôi trong môi trường có nhiệt độ 13 C° lại có cánh phát triển dài gần như bình thường.
II. Thành tựu chọn, tạo giống bằng các phương pháp lai hữu tính
Câu hỏi (trang 86) Sinh 12 Kết nối tri thức Bài 16: Nêu một số giống vật nuôi, cây trồng là sản phẩm của quá trình chọn, tạo giống bằng phương pháp lai hữu tính ở địa phương mà em biết.
Một số giống vật nuôi, cây trồng là sản phẩm của quá trình chọn, tạo giống bằng phương pháp lai hữu tính ở địa phương:
- Vật nuôi: Giống lợn siêu lạc được lai tạo và chọn lọc từ giống lợn Landrace của Đan Mạch; giống bò BBB được lai tạo từ giống bò thuần chủng của Bỉ với giống bò Shorthorn của Anh với ưu điểm vượt trội là khả năng tăng trưởng cơ bắp cao, trọng lượng cơ thể lớn; giống lợn lai kinh tế Ỉ Móng Cái và Đại Bạch có sức sống cao, tăng trọng nhanh, tỉ lệ nạc cao; giống cá trê lai; giống cá chép lai;…
- Cây trồng: Giống lúa ST25 với khả năng chống chịu bệnh tốt, cho gạo hạt dài, thơm được tạo ra từ lai tạo và chọn lọc từ giống lúa đột biến CD20; giống Đài thơm 8 với ưu điểm không bị đổ, bông lúa to, năng suất cao, hạt gạo ngon được công ti Cổ phần giống cây trồng Miền Nam lai tạo; giống cà chua P375 được tạo ra bằng phương pháp lai tạo và chọn lọc từ giống cà chua Đài Loan; giống đậu tương AK02 được tạo ra bằng phương pháp lai tạo và chọn lọc từ giống đậu tương vàng Mường Khương; giống ngô lai LVN10, LVN4, LVN20; giống nhãn lồng; giống bưởi da xanh;…
Luyện tập và Vận dụng
Luyện tập và Vận dụng 1 (trang 87) Sinh 12 Kết nối tri thức Bài 16: Giống thỏ Himalaya nuôi ở nhiệt độ môi trường 25°C hoặc thấp hơn có đuôi, tai, đầu các chi và mõm màu đen còn toàn thân có lông màu trắng (hình bên trái). Tuy nhiên, khi nuôi ở nhiệt độ môi trường bằng hoặc lớn hơn 30°C thì có lông hoàn toàn trắng (hình phải). Hãy đưa ra giả thuyết giải thích hiện tượng trên và đề xuất thí nghiệm kiểm chứng giả thuyết.
Trả lời:
+ Giả thuyết giải thích hiện tượng: Những tế bào ở đầu mút cơ thể có nhiệt độ thấp hơn nhiệt độ nhiệt độ ở tế bào của phần thân nên chúng có khả năng tổng hợp được sắc tố melanin làm cho lông đen. Trong khi đó các tế bào ở vùng thân có nhiệt độ cao hơn nhưng các gen của chúng lại không được biểu hiện (không tổng hợp được sác tố melanin) nên lông có màu trắng.
+ Thí nghiệm kiểm chứng giả thuyết: Cạo một phần lông trắng trên lưng thỏ và buộc vào đó một cục nước đá. Tại vị trí này, lông mọc lên có màu đen.
Luyện tập và Vận dụng 2 (trang 87) Sinh 12 Kết nối tri thức Bài 16: Sưu tầm thêm một số thành tựu về giống vật nuôi, cây trồng nổi tiếng ở các vùng miền của Việt Nam.
Trả lời:
Giống vật nuôi:
- Lợn Ỉ Móng Cái (Quảng Ninh): nổi tiếng với khả năng thích nghi tốt với điều kiện khí hậu khắc nghiệt, chất lượng thịt thơm ngon.
- Bò vàng Thanh Hóa: nổi tiếng với sức khỏe tốt, khả năng chịu tải cao, cho sản lượng thịt và sữa cao.
- Gà Hồ (Hòa Bình): nổi tiếng với vẻ đẹp độc đáo, thịt thơm ngon, được mệnh danh là "gà vua".
Giống cây trồng:
- Lúa nếp cái hoa vàng (Hải Dương): nổi tiếng với hương vị thơm dẻo, được dùng để làm bánh chưng, bánh tét.
- Vải thiều Thanh Hà (Hải Dương): nổi tiếng với vị ngọt thanh, quả to, vỏ mỏng.
- Cam Canh (Hà Nội): nổi tiếng với vị ngọt đậm, vỏ mỏng, nhiều nước.
Luyện tập và Vận dụng 3 (trang 87) Sinh 12 Kết nối tri thức Bài 16: Trẻ em bị bệnh rối loạn chuyển hoá galactosemia, có gene lặn làm mất khả năng sản sinh ra enzyme chuyển hoá đường galactose khiến đường galactose bị tích tụ lại trong máu và trong tế bào cao quá mức bình thường làm xuất hiện hàng loạt triệu chứng bệnh lí. Tác động từ môi trường theo cách nào có thể giúp giảm nhẹ triệu chứng bệnh?
Tác động từ môi trường có thể giúp giảm nhẹ triệu chứng bệnh rối loạn chuyển hoá galactosemia:
- Đầu tiên phải phát hiện sớm trường hợp trẻ em mắc bệnh bằng phương pháp sàng lọc sau sinh.
- Khi phát hiện trẻ mắc bệnh rối loạn chuyển hoá galactosemia, cần hạn chế các thực phẩm có chứa galactose để ngăn ngừa hoặc làm giảm triệu chứng bệnh ở trẻ.