Mở đầu (trang 46) Sinh 12 Kết nối tri thức Bài 9: Có phải mọi tính trạng đều do một gene quy định? Giải thích.
- Không phải mọi tính trạng đều do một gene quy định. Có một số tính trạng do nhiều gene cùng quy định (tương tác giữa các allele thuộc các gene khác nhau) như tính trạng chiều cao, màu da, màu tóc,… của người.
I. Tương tác giữa các Allele thuộc cùng một Gene
Câu hỏi 1 (trang 47) Sinh 12 Kết nối tri thức Bài 9: Sản phẩm của các allele thuộc cùng một gene có thể quy định kiểu hình theo những cách nào? Giải thích.
Trả lời:
- Các allele của cùng một gene không chỉ có kiểu quan hệ trội lặn hoàn toàn mà còn có các kiểu tương tác khác như trội không hoàn toàn (di truyền trung gian), đồng trội.
- Trường hợp cả hai allele khác nhau của cùng một gene đều biểu hiện kiểu hình riêng trên kiểu hình cơ thể thì kiểu tương tác này được gọi là đồng trội.
Câu hỏi 2 (trang 47) Sinh 12 Kết nối tri thức Bài 9: Tìm thêm ví dụ về tương tác giữa các Allele theo kiểu đồng trội.
Trả lời:
Hệ nhóm máu ABO ở người:
- Do 3 alen A, B, O quy định:
+ A và B: đồng trội, quy định nhóm máu A.
+ O: lặn, quy định nhóm máu O.
- Kiểu gen và kiểu hình:
+ AA, AO: Nhóm máu A.
+ BB, BO: Nhóm máu B.
+ AB: Nhóm máu AB.
+ OO: Nhóm máu O.
II. Tương tác giữa các Allele thuộc các Gene khác nhau
Câu hỏi (trang 49) Sinh 12 Kết nối tri thức Bài 9: Sản phẩm của các gene khác nhau có thể cùng tham gia tạo nên một sản phẩm theo những cách nào? Giải thích.
Sản phẩm của các gene khác nhau có thể cùng tham gia tạo nên một sản phẩm theo những cách sau:
- Cùng tham gia vào một con đường chuyển hóa tạo ra sản phẩm cuối cùng: Trong trường hợp này, các gene không allele tạo ra các sản phẩm khác nhau, các sản phẩm này không tương tác trực tiếp với nhau mà tương tác gián tiếp cùng tham gia vào một chuỗi phản ứng nối tiếp nhau để tạo ra các sản phẩm trung gian và kết thúc tạo nên sản phẩm cuối cùng. Ví dụ: Sản phẩm của các gene là những enzyme xúc tác cho các phản ứng khác nhau trong một con đường chuyển hóa tạo ra sản phẩm quy định tính trạng.
- Cùng tạo nên một protein: Trong trường hợp này, sản phẩm của các gene không allele tương tác trực tiếp với nhau, mỗi một allele trội của một gene quy định một “đơn vị” nhỏ sản phẩm, góp phần cùng sản phẩm của gene khác tạo nên kiểu hình chung. Như vậy, sự biểu hiện của sản phẩm cuối cùng phụ thuộc vào số lượng allele trội hay allele lặn có mặt trong kiểu gene.
Luyện tập và vận dụng
Bài tập 1 (trang 49) Sinh 12 Kết nối tri thức Bài 9: Vẽ sơ đồ khái quát thể hiện sản phẩm của các allele thuộc cùng một gene tạo ra một sản phẩm hình thành nên tính trạng.
Trả lời:
Bài tập 2 (trang 49) Sinh 12 Kết nối tri thức Bài 9: Phân tử protein hemoglobin của người được cấu tạo từ hai loại chuỗi polypeptide khác nhau (a và ß). Đây có phải là một ví dụ về tương tác giữa các allele của cùng một gene hay không? Giải thích.
Trả lời:
- Hemoglobin do 2 gene khác nhau mã hóa, không phải là ví dụ về tương tác giữa các allele của cùng một gene.