I. KHÁI QUÁT
1. Vị trí và phạm vi lãnh thổ:
- Diện tích: 21,3 nghìn km² (2021), bao gồm Hà Nội, Hải Phòng và 9 tỉnh.
- Giáp Trung Quốc, Trung du, miền núi Bắc Bộ, Bắc Trung Bộ và Duyên hải miền Trung.
- Có Thủ đô Hà Nội là trung tâm chính trị, kinh tế, văn hóa của cả nước.
- Có cửa khẩu thuận lợi phát triển kinh tế và giao lưu quốc tế.
2. Đặc điểm dân số:
- Dân số đông nhất cả nước (23,2 triệu người năm 2021), tỷ lệ tăng tự nhiên 1,07%.
- Mật độ dân số cao nhất cả nước (1091 người/km²).
- Tỷ lệ dân thành thị: 37,6% (2021), nhiều dân tộc sinh sống.
II. CÁC THẾ MẠNH VÀ HẠN CHẾ ĐỐI VỚI SỰ PHÁT TRIỂN KINH TẾ - XÃ HỘI
- Điều kiện tự nhiên và tài nguyên thiên nhiên:
+ Thế mạnh: Địa hình đồng bằng, đất phù sa màu mỡ, khí hậu nhiệt đới ẩm, mạng lưới sông ngòi dày đặc, khoáng sản phong phú (than, đá vôi, sét), biển rộng lớn với nhiều đảo và quần đảo.
+ Hạn chế: Chịu ảnh hưởng thiên tai, biến đổi khí hậu và ô nhiễm môi trường.
- Điều kiện kinh tế - xã hội:
+ Thế mạnh: Dân số đông, lao động dồi dào, cơ sở hạ tầng tốt, thu hút đầu tư lớn, chính sách phát triển kinh tế tích cực, có truyền thống văn hóa và lịch sử lâu đời.
+ Hạn chế: Mật độ dân số cao gây khó khăn về việc làm, sử dụng tài nguyên và bảo vệ môi trường.
III. MỘT SỐ VẤN ĐỀ PHÁT TRIỂN KINH TẾ - XÃ HỘI
- Vấn đề phát triển công nghiệp:
+ Công nghiệp phát triển mạnh, chiếm trên 37% giá trị sản xuất công nghiệp cả nước (2021).
+ Các ngành công nghiệp chủ yếu: sản xuất điện tử, ô tô, chế biến thực phẩm, dệt may, nhiệt điện, khai thác than.
+ Định hướng phát triển: ứng dụng công nghệ cao, ít phát thải, tham gia vào chuỗi giá trị toàn cầu.
- Vấn đề phát triển dịch vụ:
+ Giao thông vận tải: Đầy đủ các loại hình giao thông (đường bộ, đường sắt, hàng không, đường biển).
+ Thương mại: Phát triển mạnh cả trong nước và quốc tế; Hà Nội là trung tâm thương mại lớn.
+ Du lịch: Ngành kinh tế mũi nhọn, nổi bật với du lịch biển đảo và văn hóa (Hạ Long, Tràng An, Cát Bà, Cúc Phương).
+ Các ngành dịch vụ khác: Tài chính ngân hàng, bưu chính viễn thông, giáo dục, y tế, logistics phát triển mạnh.