Soạn bài Đất nước - Ngữ văn 10 Chân trời sáng tạo

Đọc văn bản

Đất nước
Nguyễn Đình Thi
Sáng mát trong như sáng năm xưa
Gió thổi mùa thu hương cốm mới
Tôi nhớ những ngày thu đã xa
Sáng chớm lạnh trong lòng Hà Nội
Những phố dài xao xác hơi may
Người ra đi đầu không ngoảnh lại
Sau lưng thềm nắng lá rơi đầy
 
Mùa thu nay khác rồi
Tôi đứng vui nghe giữa núi đồi
Gió thổi rừng tre phấp phới
Trời thu thay áo mới
Trong biếc nói cười thiết tha
 
Trời xanh đây là của chúng ta
Núi rừng đây là của chúng ta
Những cánh đồng thơm mát
Những ngả đường bát ngát
Những dòng sông đỏ nặng phù sa
Nước chúng ta
Nước những người chưa bao giờ khuất
Đêm đêm rì rầm trong tiếng đất
Những buổi ngày xưa vọng nói về.
(In trong tập Tia nắng, NXB Văn học, Hà Nội, 1983, tr. 33 – 35)

Sau khi đọc

Câu hỏi 1 SGK Ngữ văn 10 CTST - Soạn bài Đất nước (trang 100): Không gian của "những ngày thu đã xa" được tái hiện qua những hình ảnh nào trong văn bản trên? Hãy ghi lại những hình dung, tưởng tượng mà các hình ảnh thơ ấy gợi ra cho bạn.
Trả lời:
– Không gian của “những ngày thu đã xa” được tái hiện qua những hình ảnh trong văn bản:
+ Cái lạnh buổi sớm của Hà Nội
+ Gió heo may khắp các con phố dài
+ Hình ảnh người chiến sĩ ra đi, không ngoảnh lại nhìn người thân, quê nhà nhưng lòng vẫn đau đau về quê hương, xứ sở.
– Những hình dung, tưởng tượng mà các hình ảnh thơ ấy gợi ra cho em một không gian Hà Nội buổi sớm có chút se se lạnh, bầu trời có chút ảm đạm và hình ảnh tiễn biệt đầy lưu luyến pha lẫn nỗi buồn.
Câu hỏi 2 SGK Ngữ văn 10 CTST - Soạn bài Đất nước (trang 100): Hình ảnh "mùa thu nay" khác gì với "những ngày thu đã xa"? Theo bạn, điều gì làm nên sự khác biệt đó?
Trả lời:
- So với những ngày thu đã xa, “Mùa thu nay” mang đến một hình ảnh khác biệt. Một mùa thu với những hình ảnh “phấp phơi”, “áo mới”, “trong biếc”, “nói cười thiết tha” trở nên thật tươi tắn. Chủ thể trong bức tranh trữ tình lúc này đang trải qua một cảm xúc lạc quan và vui tươi.
- Chính những sự thành công của kháng chiến đã mang đến một nước Việt Nam giành độc lập, tự do. Đó chính là điều làm nên sự khác biệt của mùa thu tại thời điểm này.
Câu hỏi 3 SGK Ngữ văn 10 CTST - Soạn bài Đất nước (trang 100): Xác định và nêu hiệu quả biểu đạt của biện pháp tu từ trong đoạn thơ sau:
Trời xanh đây là của chúng ta
Núi rừng đây là của chúng t
Những cánh đồng thơm mát
Những ngả đường bát ngát
Những dòng sông đỏ nặng phù sa
Trả lời:
- Biện pháp tu từ được sử dụng trong đoạn thơ: điệp ngữ.
Cụ thể:
+ ... đây là của chúng ta
+ Những...
- Hiệu quả của biện pháp tu từ điệp ngữ được sử dụng trong đoạn thơ: nhấn mạnh, khẳng định những hình ảnh thiên nhiên của đất nước Việt Nam là của con người Việt Nam.
Câu hỏi 4 SGK Ngữ văn 10 CTST - Soạn bài Đất nước (trang 100): Đọc lại bốn dòng cuối của đoạn trích và cho biết: tiếng của "những buổi ngày xưa vọng nói về" gửi gắm thông điệp gì đến chúng ta?
Trả lời:
- Tiếng của "những buổi ngày xưa vọng nói về" gửi gắm đến chúng ta thông điệp hãy nhớ đến sự hi sinh của các thế hệ đi trước. Từ đó, nuôi dưỡng niềm tự hào và lòng biết ơn.